Het Algerijnse Front de Libération Nationale voerde een niets ontziende guerrilla tegen de Franse overheerser en spaarde daarbij niemand. De strijd eindigde met een overwinning van de opstandelingen en Algerije verkreeg zijn onafhankelijkheid in 1962. De Fransen erkenden uiteindelijk het nieuwe bewind en knoopten er relaties mee aan.
Gezworen vijanden en daarna partners
De geschiedenis grossiert in voorbeelden van verzetsbewegingen die het geweld niet schuwen en die te vuur en te zwaard bestreden worden. Vervolgens kan het zomaar zijn dat deze verzetsbewegingen hun strijd winnen en de nieuwe machthebbers worden van een land. De paradox is dat de eertijds gezworen vijanden elkaar – noodgedwongen vaak en zeker ook tanden knarsend – de handen schudden en samen doorgaan.
Zelfs met de Taliban in Afghanistan, die onverslaanbaar bleken, vinden regelmatig onderhandelingen plaats. Die hebben tot op heden tot niets geleid, maar het eertijds onvoorstelbare gebeurde: gesprekken met barbaren die geen spaan heel laten van waar de westerse en ware islamitische beschavingen voor staan.
Kerk en Vrede doet een oproep
En dan is daar nu het initiatief van de vereniging Kerk en Vrede die een verklaring heeft uit doen gaan die oproept het conflict in het Midden-Oosten, met name met betrekking tot Islamitische Staat, niet langer middels militair geweld op te lossen maar door onderhandelingen die rustig drie à vijf jaar mogen duren en waarin ook Iran wordt betrokken.
Kijk, dat staat. Dat is een statement. Daar zal Kerk en Vrede zich niet populair mee maken. Want Islamitische Staat staat voor alles waar wij in het Westen niet voor staan.
Plaatst Kerk en Vrede zich met deze verklaring in de traditie van Tony Blair, de Fransen en de Algerijnen en de Afghanen onder elkaar? En belangrijker: gaat die dialoog er komen?
De dialoog is er al
Ik denk dat die dialoog, hoe fragiel ook, er al is. De Turken mogen dan beweren niets te zien in Islamitische Staat, er wordt druk met IS-commandanten overlegd aan de Turkse zuidgrens. Zelfs met het Syrische bewind van dictator Assad is er communicatie. IS levert hem olie en er zijn gewoon buslijnen tussen Damascus en steden in IS-gebieden.
De vraag of er ooit nog intensievere communicatie en zelfs een status quo zullen zijn tussen IS en haar vijanden wordt positief beantwoord op voorwaarde dat IS onverslaanbaar zal blijven.
In die zin getuigt de oproep van Kerk en Vrede van realiteitszin, maar het pad dat ik hier schets is niet het door Kerk en Vrede gedroomde.
Vreedzaam oplossen
In haar verklaring heeft Kerk en Vrede het over een vreedzame manier van het oplossen van het conflict. Dat gaat natuurlijk niet gebeuren. Vrede zal pas intreden als blijkt dat geen enkele militaire optie gewerkt heeft. Tot die tijd zal het vechten gewoon doorgaan.
Bovendien maakt Kerk en Vrede een cruciale beoordelingsfout in haar verklaring. En juist omdat de verenging een confessionele achtergrond heeft zou zij beter moeten weten.
Worden alle schuldigen wel genoemd?
Lees je de verklaring, dan stel je vast dat het volgens Kerk en Vrede zo is dat het ontstaan van de drama’s in het Midden-Oosten en de opkomst van Islamitische Staat voor de volle 100% op het conto te schrijven zijn van de even dramatische westerse politiek van de afgelopen decennia. Het ingrijpen in Irak, het Israëlisch-Palestijnse conflict: het is allemaal de schuld van het westen.
Hoe kortzichtig.
Religie en geweld
Op geen enkele manier verwijst Kerk en Vrede naar de in elke religie aanwezige neiging tot extreem fundamentalisme. In elke religie bestaan mensen die vinden dat de Heilstaat te vuur en te zwaard tot stand moeten worden gebracht ongeacht de tegenstand die ze in eigen en andermans kring daartegen ondervinden. De islam is daar bepaald geen uitzondering op. Je kunt honderd keer roepen dat de chaos van het Midden-Oosten op het conto van het olieverslaafde en imperialistische westen moet worden geschoven, de lokale extremisten van soennitische en sji’ietische huize kunnen er ook wat van. Zij zijn minstens zo verantwoordelijk, zo niet – veel – meer, voor het geweld dat het Midden-Oosten al zo lang teistert.
De plank misslaan
Het is naïef en op zijn minst ‘een beetje dom’ dat Kerk en Vrede deze dimensie niet meeneemt. Wie vrede wil bewerkstelligen is niet bevreesd met de vinger te wijzen naar alle boosdoeners in een conflict. Dan word je serieus genomen en hebben je woorden effect. Bij Kerk en Vrede is dat helaas niet het geval. Ze slaat daarmee een belangrijke plank mis.
