De gang van zaken verbaast me. In mijn woonplaats Zwolle heb ik zelf onlangs Syrische vluchtelingen ontmoet: stuk voor stuk hoffelijke heren. Een vluchteling heeft vaak maar één ding te verliezen en dat is: het recht om te mogen blijven. Immoreel en strafbaar gedrag ligt dan niet direct voor de hand. Het aantal verdachte vluchtelingen is nog geen 0,1 procent van het totaal aantal vluchtelingen. De politiebronnen zijn anoniem. Arrestaties zijn bij het schrijven van dit stuk nog niet verricht. Maar in kranten en op televisie wordt toch vaak een verband gelegd tussen de gebeurtenissen in Keulen en de recente komst van vluchtelingen naar Europa. Wilders en Pegida hoefden enkel de bal nog in te koppen, als zij dat nog nodig vonden.

Seksueel geweld is een groot probleem. Vroeger, nu en in de toekomst. De omvang van wat er in Keulen gebeurde, is opmerkelijk en daardoor nieuwswaardig. De gebeurtenissen maken duidelijk hoe cruciaal de rol van journalisten en de massamedia is. Niet alleen als ‘brengers van het nieuws’ maar vooral als vragenstellers, analisten en duiders. Juist deze drie functies staan op gespannen voet met de race om kijk- en oplagecijfers. Maar ook goede voorlichting door de politie en de burgemeester is cruciaal. Open en eerlijk melden wat er aan de hand is: wat je weet, en wat je (nog) niet weet. Communicatie is een vak apart.

Wie zijn die mannen die het beest in zichzelf los lieten, die elke vorm van mededogen en innerlijke beschaving achter zich lieten? En wat is de oorzaak van hun weerzinwekkende gedrag? Hoe heeft het zover met hen kunnen komen?

Het zijn prangende vragen die te weinig gesteld worden. Ze gelden voor de honderden mannen in Keulen onder wie waarschijnlijk Syrische vluchtelingen. Maar ook voor verdwaalde geestelijken, sportcoaches of docenten die seksueel misbruik plegen of op een andere manier mensen mishandelen. Ze gelden ook voor blanke, Hollandse (groeps-)verkrachters in onze eigen dorpen en steden. En ze gelden voor de sadisten en moordenaars uit het Derde Rijk, het Nazi-Duitsland dat wortelde in het West-Europese christendom.

De mens is geneigd tot alle kwaad. Vaak wordt deze uitspraak uit de Heidelberger Catechismus – een protestants christelijk leerstuk uit de zestiende eeuw – gezien als fatalistisch en pessimistisch. Zelf geloof ik dat het kwaad niet het laatste woord heeft. Maar als antropologisch gegeven klopt deze uitspraak. Er is een menselijk tekort. Het kwaad zit niet uitsluitend in een vreemde groep waartoe ‘wij’ niet behoren, maar schuilt in ieder mens en komt voor in iedere groep. Omstandigheden kunnen het kwaad aanwakkeren of versterken. Dat besef zou de specifieke angst voor vreemdelingen moeten verminderen. En het zou tegelijk moeten leiden tot nuchterheid en waakzaamheid wat betreft jezelf en wie dan ook.

Theo Brand-2

Theo Brand

Eindredacteur

Theo Brand is journalist en politicoloog en werkt bij Nieuw Wij als eindredacteur. Religie, levensbeschouwing en politiek zijn …
Profiel-pagina
Al 15 reacties — praat mee.