Ineens voelt het warme vest, gekocht om de 17 graden in mijn kamer te doorstaan, niet zo lekker meer. Ja, hij is behaaglijk warm, maar onder deze laag groeit de twijfel en het begin van een schuldgevoel. Onbevangen een vijgenblad van een paradijsboom plukken kon Eva bij haar eerste kledingstuk nog doen, maar dat lukt ons allang niet meer. Heb ik wel goed gekeken waar dat vest gemaakt is en door wie? Waar is het eigenlijk ván gemaakt? Is de grondstof hergebruikt of nieuw?
Al deze vragen tuimelen mijn hoofd in na het lezen van het rapport over kledingbedrijf Shein (China), populair op Tik Tok. Maar zijn zij de enige die valsspelen op dit gebied? Nee toch? In de meeste kledingreclames zit nu het woord duurzaamheid, recycling, vaak het woord ‘green’ en nog wat meer vage aanduidingen. Wat is eigenlijk duurzaam bij kleding, wat is rechtvaardigheid bij de fases van het maakproces? De ondoorgrondelijkheid van het hele productieproces van mode is daarbij niet bepaald behulpzaam en dat wordt misschien ook wel bewust ondoorgrondelijk gehouden.
Aan kleding zit vanaf het begin, toen de mens zich ging bedekken, een schuldig prijskaartje. In het paradijs, na het eten van die noodlottige appel uit de boom van kennis over goed en kwaad, beseft Eva ineens dat ze fout zit, naakt is en zich moet bedekken. Uit schaamte en schuldgevoel. Ze krijgt het er koud van en vindt daar in die tuin geen vest maar alleen een (vijgen)blad of drie.
Was zij de enige schuldige? Nee, kijk maar op deze middeleeuwse prent, hoe elk, aangesproken op de keuze om toch van de boom van goed en kwaad te eten, naar de ander doorverwijst tot aan de slang toe, zonder zelf verantwoordelijkheid te nemen, precies zoals nu ook nog in de modebranche gebeurt. Maar dat helpt niet, de engel Uriël verjaagt hen uit het paradijs. Eva en Adam verspeelden die paradijstuin ermee, maar kregen er de vrijheid voor terug om telkens te kiezen tussen goed en minder goed. Die keuzevrijheid is winst, daar kan een mens ver mee komen.
Aan dat nieuwe vest is niets meer te doen. Hij is gemaakt, gekocht en betaald, het prijskaartje verwijderd. Het enige wat erop zit is hem zo lang mogelijk te dragen, voorbij de huidige mode en die van de jaren daarna. Een meer-jarenvest of misschien een toekomstig erfstuk dat voortleeft met een naam: ‘het vest van Eva’. Bij een volgende aankoop kan er bewuster gekozen worden, neem je hem of niet. Kiezen tussen een vest van Shein of een ander vest waarvoor de maker een rechtvaardig loon gehad heeft. Je mode-bewust kleden krijgt dan een andere betekenis, niet meer met een goedkoop en snel gemaakt wegwerpproduct maar in kleding die bewust gemaakt is qua grondstoffen en met een eerlijk verdienmodel voor de makers. Vanaf Eva hebben we immers die vrijheid van keuze.
