Jongeren in Nederland lijken het echte kwaad niet tot nauwelijks echt lijfelijk meer mee te maken. We kennen geen oorlog, geen honger en geen seriemoordenaars. En tóch zijn we dagelijks met het kwaad bezig. In populaire kunstvormen als muziek, films en games komen we voortdurend in aanmerking met zaken, die vroeger (en in verscheidene culturen nog steeds) als kwaadaardig werden beschouwd, maar voor ons pure entertainment zijn geworden.
Waarom spelen we toch zo graag met het kwaad? Deze vraag staat centraal in het documentaire drieluik ‘Kwaad Spel‘ van omroep HUMAN dat is gemaakt door HKU-studenten Ronja Hijmans en ondergetekende. In drie afleveringen wordt verteld hoe Nederlandse jongeren bezig zijn met het kwaad in de kunstvormen muziek, film en games. In elke aflevering staat een maker centraal. Zo ontmoeten we de bandleden van de black-metal band ‘Terzij de Horde’ uit Utrecht, zien we filmmaker Patrick Haagmans op de set van zijn horror/thriller ‘Omega’ en volgen we gamedesigner Hans Dunnik, die met een klein team in één weekend een game bedenkt en bouwt.
Als makers vonden we het vooral belangrijk om in dit drieluik aan te geven waarom we juist entertainment gebruiken om met het kwaad om te gaan. Het blijkt namelijk dat het spelen met het kwaad een uitstekende manier is om deze, veelal zware, onderwerpen te kunnen relativeren. Kunstvormen als games, film of muziek zijn voor veel mensen een ideale manier om even in een fictieve wereld te kunnen stappen, even te ontsnappen uit de werkelijkheid. En de vrijheid van deze fictieve wereld wordt nog interessanter als het gepaard gaat met bepaalde grenzen en regels, die daar zonder moeite kunnen worden overschreden. Een perfecte speelplaats voor mensen die zich aangetrokken voelen door dat onbekende.
En eigenlijk is het een hele onschuldige speelplaats, zo horen we verschillende experts zeggen. Of het nu gaat om black metal muziek, horrorfilms of first person shooters; spelen met het kwaad kan uitstekend als uitlaatklep fungeren. Men mag eventjes over de grens heen stappen, zonder dat dit consequenties oplevert in ons dagelijks leven. En soms mag men zelfs even ervaren hoe het is om zelf het kwaad te zijn. En dat blijft intrigerend voor eenieder, want het kwaad zit immers een beetje in ons allemaal …
