De laatste jaren is veel inkt op papier gezet over bubbels op sociale media. Mensen komen in hun digitale netwerken vooral gelijkgestemden tegen, vanwege hun eigen voorkeuren, en vanwege algoritmes die op die voorkeuren inspelen. Je kunt je afvragen wat daar erg aan is. Met gelijkgestemden praten is toch juist fijn?
De zorgelijke kant is het risico dat je online opschuift naar extremistische(r) opvattingen. In de VS zijn de afgelopen weken heel wat mensen met extreme opvattingen verbannen van Twitter. Sinds ze overstapten naar een eigen platform, zien ze hun extremistische gedachten meer dan ooit bevestigd. Deze ‘fabeltjesfuik’, het fenomeen dat iemand online meegesleurd wordt in een draaikolk van onjuiste informatie, is een probleem dat ook Nederland treft.
Gelukkig zijn er ook andere krachten aan het werk in de samenleving, waarbij ook liefde niet aan de digitalisering ontkomt. Dat is niet per se een verkeerde ontwikkeling. De afgelopen vijftien jaar heb ik zelf een aantal keer op chatboxen min of meer bij toeval geliefden leren kennen, en ik ken velen voor wie hetzelfde geldt. Liefde is de meest verbindende en transformatieve kracht in de samenleving, die harten doet smelten en de potentie heeft mensen diepgaand te raken en te veranderen.
Shakespeares Romeo en Julia is een van de bekendste verhalen waarin twee geliefden de vijandigheden tussen hun families tijdelijk overbruggen met hun liefde voor elkaar. Misschien zijn zulke liefdesverhalen relatief zeldzaam, maar het komt natuurlijk voor dat mensen vanuit verschillende achtergronden elkaar ontmoeten en zo met een andere belevingswereld in aanraking komen.
Maar op het gebied van digitale liefde zijn er ontwikkelingen die mijn wenkbrauwen doen fronsen. Er zijn datingapps waarbij mensen aan de poort worden buitengesloten. Sommige met dubieuzere selectiecriteria dan andere. Iemand van achttien zal niet met een tachtigjarige willen daten, dus leeftijdscriteria zijn nog wel begrijpelijk, zeker als mensen deze zelf hanteren. Maar datingapps als Luxy en Inner Circle gaan er prat op dat ze respectievelijk voor miljonairs en yuppen zijn. Een voormalige slogan van Luxy stelde expliciet dat arme mensen niet welkom zijn op hun platform. Dat is klassendiscriminatie, maar bovenal doet men zichzelf tekort met zulke apps. Want ga je daarmee niet voorbij aan een van de mooiste aspecten van liefde? De mogelijkheid je op mysterieuze wijze aangetrokken te voelen tot iemand van wie je dat misschien niet had verwacht?
Het is goed voorstelbaar dat zulke liefdes tot diepgaande persoonlijke groei leiden, zelfs tot het op den duur wegvallen van al dan niet extreme opvattingen. Transformatie dankzij de liefde. Noem het naïef, maar ik denk dat de maatschappij beter af zou zijn met wat meer Romeo-en-Julia-koppels en zonder discriminerende datingapps.