Op tijd weggaan is moeilijk. Dat zien we uitvergroot in dictators die met hun nagels aan hun positie blijven hangen. Waarom? Ik denk omdat in elk afscheid het grote Afscheid meetrilt, de dood. Afscheid nemen is een beetje sterven, luidt het gezegde. Het is een oefening in nederigheid, in ‘humility’ zegt het Engels met een beter woord. Daar zit het woord ‘humus’, aarde in. Als mensen zijn we uit stof genomen, en naar stof keren we weer terug.
Zolang we geen afscheid nemen, kunnen we de illusie overeind houden dat we niet naar stof terugkeren, dat we onsterfelijk zijn. Niet dat we dat snel zullen erkennen, het is een illusie en die werkt alleen zolang die onbewust blijft. Op deze website heb ik eerder mystieke aspecten in premier Rutte benoemd, maar ik vrees dat de illusie van onvergankelijkheid hem nu een blinde vlek bezorgt.
Rotting
Wat gebeurt er als je niet op tijd afscheid neemt? Dan zal het stof neerdwarrelen op het werk dat je niet los kunt laten. Er treedt rotting op, ontbinding. Als je geen afscheid van je werk kunt nemen, neemt het werk afscheid van jou. Vroeg of laat valt het uit elkaar waar je bijstaat.
Denk bij Rutte aan de vastgelopen belastingdienst, de chaos van de toeslagenaffaire, het uitwringen van de sociale advocatuur, de monocultuur van het kabinet, het enorm gedeukte vertrouwen. O ja en vergeet de bezuiniging van 2800 naar 1350 IC-bedden in tien jaar Rutte niet, bedden waar we nu om staan te springen. Terwijl politieke partijen vandaag met tegenzin de scherven bij elkaar rapen omdat het land toch geregeerd moet worden, zal dit alles de toekomst vergiftigen.
Wijsheid
De wijsheid van het feest van de Hemelvaart is dat Jezus op tijd vertrok, zodat er ruimte kwam voor iets nieuws, in zijn geest: de kerk. Ook voor hemzelf nieuw. Hij verwachtte het koninkrijk van God, geen beierende kerkklokken. Hij stichtte geen kerk, maar deed iets veel beters: na de voeten van zijn leerlingen te hebben gewassen, maakte hij zich uit de voeten. Zo konden zij, nadat ze bekomen waren van hun afscheidblues, in zichzelf verrassend nieuwe talenten en mogelijkheden ontdekken. Dat ontketende een lawine van geestdrift die de vermoeide Griekse en Romeinse godenwereld overspoelde.
Dit is de paradox: Jezus’ werk kreeg een groter bereik dan ooit en gaat tot op de dag van vandaag door, omdat hij er zelf mee gestopt was.
Hemelvaart is de lof van de nederigheid.
