De verhuftering van de Nederlandse samenleving bereikte in het jaar 2012 nieuwe recordhoogtes. Of het nou om een compleet uit de hand gelopen Facebook-evenement in Haren ging of voetballertjes die een grensrechter doodtrapten, de samenleving verruwt en verhardt zonder dat iemand uit kan leggen waarom. De kranten staan er vol van. Ontspoort onze jeugd door agressieve videospelletjes, vraagt men zich aan de praattafels af. Of komt het door foute tienerfilms uit de VS? Is het geweld een gevolg van een gebrek aan ouderlijke zorg en aandacht? Het is een teken aan de wand dat een deel van onze tieners woedend rondraast. Waar komt die woede, die frustratie en dat disrespect vandaan? Moeten we wellicht constateren dat dit de prijs is die we betalen voor het verval van religieus normbesef en traditionele gemeenschapszin?

Nederland heeft zich in de afgelopen decennia geleidelijk bekeerd tot het individualisme. Een verstoorde notie van het individualisme, wel te verstaan. Het concept dat ieder individu vrij is en alles mag doen en laten wat hij wil, wordt voortdurend tot in het extreme doorgetrokken. Combineer deze levensfilosofie met het kapitalisme en je bent niet alleen helemaal ‘vrij’; je bent ‘vrij’ en ‘rijk’ (ten koste van een ander).

Natuurlijk is de vrijheid die wij denken te ervaren maar een zwak substituut voor wat echte vrijheid zou moeten zijn. De moderne individuele mens is helemaal niet vrij. Hij is een slaaf van z’n verlangens en een gevangene van het systeem. Een systeem dat losgekoppeld is van de menselijke maat en waarin niet het individu maar het getal centraal staat, waar zorg wordt uitgedrukt in winstcijfers, werknemers worden ontslagen omwille van een hogere beurskoers en scholengemeenschappen worden geteisterd door opportunistisch mismanagement. Hierin wordt de zwakke leerling een probleemgeval, de alleenstaande oudere een last en de bijstandsmoeder een kostenpost.

Het is tijd voor een nieuw moreel kompas. De mens is niet bedoeld om een mechanische robot of slaaf van het systeem te zijn. Wij zijn geen bits en bytes, winstmarges of verliescijfers.

Het religieus besef dat ieder individu uniek is, gewenst, ja bewust geschapen zelfs, kan bijdragen aan een nationale herwinning van (zelf)respect. Niet alleen geeft geloof in meer dan ‘het toeval’ richting en sturing, het leert ons ook dat iedere partner, werknemer, kind of leerling recht heeft op (liefdevolle) zorg en aandacht. Immers: wij zijn allen Gods schepselen, ieder van ons is geschapen naar Zijn en Haar beeld. Religie biedt een diep existentieel bewustzijn dat ons leven waarde heeft zonder onderscheid. Dat slaat bruggen. Dat zet de mens weer binnen een grotere wezenlijkere context dan egoïstisch kortetermijn-gewin. En dat geeft voeding aan de jonge generatie die moet leren dat een feestje opbouwt, niet afbreekt, en dat een spelletje voetbal gezonde lichaamsbeweging is, niet een agressief bloedbad.

Mounir C.T. Samuel

Publicist en auteur

Mounir Samuel, voorheen bekend als Monique Samuel, is politicoloog, opiniemaker, publicist en auteur van Egyptisch-Nederlandse afkomst.
Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.