De rechtbank stelde dat het woord ‘racist’ “mede door de massale volkerenmoord op Joden, Roma en Sinti tijdens de Tweede Wereldoorlog een bijzonder negatieve lading” heeft. Daarom draagt het bij aan de ernst van de belediging en de aantasting van de waardigheid van Hilbrand Nawijn. De laatste tijd voeren we veelvuldig de discussie over de strafbaarheid van beledigingen. Die discussie kan ook hier gevoerd worden. Maar er is een andere kant aan de zaak. Het benoemen van racisme of het aanwijzen van racisten is inderdaad een heikel punt in Nederland. Een zwaardere belediging lijkt haast niet mogelijk. De rechtbank bevestigt dit met haar uitspraak.

Emotioneel

Aan de ene kant kun je stellen dat reacties op het racisme-verwijt vaak emotioneel en overdreven zijn. Het verwijzen naar de Tweede Wereldoorlog door de rechtbank is daar een voorbeeld van. Het roept, zeker in deze dagen van herdenkingen, allerlei gevoelens op van verdriet en woede, maar ook schuld en schaamte. Sommigen willen onder het mom van ‘Geen 4 mei voor mij’ niet meedoen aan de Dodenherdenking, of het juist op alternatieve wijze vieren omdat er meer is dan de Tweede Wereldoorlog om bij stil te staan. De doorwerking van het slavernijverleden bijvoorbeeld of de weerstand van Europa als het gaat om vluchtelingen en moslims. Die weerstand uit zich meer dan regelmatig in xenofobe, islamofobe en ja, ook racistische uitingen. Het trekken van de Tweede Wereldoorlog-kaart om de discussie hierover dood te slaan baart mij zorgen. We mogen dit toch wel benoemen?

Brug

Tegelijkertijd kun je uit de heftige reacties op het racisme-verwijt afleiden dat men klaarblijkelijk vindt dat racisme volstrekt ontoelaatbaar is en dat men zich hiervan wil distantiëren. Een land dat geen racisme accepteert heeft de potentie het probleem aan te pakken. Er lijkt dus een brug mogelijk tussen de emotionele afwijzing en de oplossing. Maar dan moet die brug wel gebouwd worden. En dat begint bij de juiste materialen en houding. Want de brug komt er zeker niet wanneer we in de emotie blijven hangen en daardoor onze kop in het zand steken. De materialen zijn volop aanwezig. Er is zeer veel kennis en kunde in ons Nederlandse huis wanneer het gaat om racisme. Wanneer je je verdiept ontdek je dat het over meer gaat dan Nazi-Duitsland. Meer dan Zwarte Piet. Meer dan beledigingen. Meer dan etnisch profileren. Meer dan lage schooladviezen. Meer dan armoede. Meer dan vooroordelen. Het is al dat en meer.

Dialoog

Mijn zorg is dat we door dit soort rechtszaken en geprikkelde reacties op het racisme-verwijt nooit die brug kunnen bouwen. Wat zou het toch mooi zijn als Nawijn niet naar het middel van de rechtspraak had gegrepen, maar samen met Lennart Feijen een openbare dialoog aan was gegaan over de inhoud van het woord racisme. Wanneer ze in Zoetermeer een stukje van die brug waren gaan bouwen. Dan had Feijen zijn uitspraak kunnen onderbouwen. Misschien zou Nawijn dan zeggen: “Ja, ik heb racistische denkbeelden, maar ik wil er wat aan doen.” Mogelijk had hij het verwijt alsnog verworpen. Het punt is: er kan en mag meer gesproken worden over wat racisme precies is. De experts weten het wel en zullen aan zo’n dialoog misschien geen behoefte hebben. Maar zolang het maatschappelijk debat on- of slecht geïnformeerd blijft komen we als samenleving geen stap verder. En dan zijn we met z’n allen huichelachtig bezig. En daarin schuilt het echte venijn.

B Mijland bw

Bart Mijland

Humanist

Bart Mijland is de Groen & Kleurrijke Humanist en houdt zich bezig met vraagstukken rondom duurzaamheid, diversiteit en inclusie. …
Profiel-pagina
Al 5 reacties — praat mee.