Maar welke boodschap willen wij dan levend houden? Aan wie geven wij de vrijheid door als wij met allemaal bevrijde mensen samenkomen? Als je praat over slachtoffers van oorlogsgeweld doemen vandaag onherroepelijk de beelden op van doden op zee, de gasaanvallen en het ‘slachthuis ‘van Assad, het levenloze lichaam van Aylan Kurdi op het strand van Bodrum, de moorden op sjiieten, Yezidi en Arabische christenen.
De vluchtelingencrisis is de zwarte bladzijde van vandaag. Wij willen ons realiseren hoe schrijnend het is dat er mensen sterven doordat we die vrijheid zo onbereikbaar hebben gemaakt.
Niet om de Tweede Wereldoorlog te verdringen, laat staan te ‘kapen’. Maar om de omgekomen vluchtelingen in verband te brengen met de verantwoordelijkheid die het herdenken van de de Tweede Wereldoorlog met zich meebrengt.
Waar we ons gevoel van verantwoordelijkheid met liefde en respect een plek wilden geven, raakten we een open zenuw. Veel burgers maar ook belangenorganisaties hebben ons in niet mis te verstane woorden aangegeven dat dat helemaal niet mag, zómaar iedereen herdenken. En dat er op 4 mei alleen ruimte is voor denken aan de slachtoffers van toen.
Omdat boze woorden langzaam overgingen in boze daden hebben we besloten, met pijn in het hart, om ons initiatief aan te passen. We komen samen met alle betrokkenen om de ceremonie te volgen en ons af te vragen wat er de afgelopen dagen in vredesnaam is gebeurd.
We hopen dat we de kiem hebben gelegd voor meer verbinding op de Nationale Herdenkingen van de toekomst. We doen een appél op de verantwoordelijkheid die het herdenken van slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog met zich meebrengt: opdat wij niet vergeten, dit nooit weer, geef de vrijheid door!
Namens We Gaan Ze Herdenken,
Rikko Voorberg (We Gaan Ze Halen)
Matthijs Jaspers (Whocares)
Katinka Simonse (TINKEBELL. en We Gaan Ze Halen)
Update:
De herdenking van omgekomen vluchtelingen die woensdag op last van de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan werd verplaatst naar de Nieuwmarkt, is opnieuw verplaatst. De organisatoren houden de herdenking donderdagavond in de Protestantse Diaconie Amsterdam.
Heel verstandig
Misschien moet de kunst nog geleerd worden, zonder ‘ verbinding’ te leven.
Schreef zojuist op Facebook: “Vandaag, morgen, volgende week en de rest van het jaar denk ik aan hoe de vrijheid van allen moet zijn, overal in de wereld. Niemand heeft een patent op leed, niemands vrijheid is belangrijker dan die van een ander, niemands verdriet een hoger goed dan dat van anderen… Helaas herhalen de patronen die in ’40-45′ leidden tot meelopen, meebrullen, heulen, wegkijken, dehumaniseren zich iedere dag opnieuw… en worden slachtoffers soms daders… 4 mei is geen geschiedenisles, het is een actueel appèl…” Heel verdrietig dat jullie de bijeenkomst gaan afblazen….
Heel triest en beschamend hoe er geargeerd is zonder goed na te denken wat Rikko bedoelde. Ook het CIDI, 4 en 5 comité moeten dat gaan doen, want er was niets mis met dat initiatief!
Treurig, maar waarschijnlijk wel wijs. Waar komen jullie nu samen?
Harry Pals (Janskerk, Utrecht)
Wat een verschrikkelijk initiatief, ben blij dat dit ingetrokken is. Jullie hebben werkelijk geen greintje gevoel rondom de betekenis van de 4 mei herdenking. Jullie zouden eens bij jezelf te rade moeten gaan waarom er zoveel verontwaardiging is. Als je “doden” wilt herdenken in zijn algemeen, prima, dan vier je “Allerzielen” op 2 november. Al eeuwen lang in gebruik daarvoor. 4 mei is speciaal bedoeld voor de *Nederlandse* *slachtoffers* van *oorlogsgeweld* in de *2e wereldoorlog*. Later is dat uitgebreid naar andere oorlogen, maar dat is m.i. al een verdunning. Het gaat met name stilstaan rondom de doden ten gevolge van het totalitaire Nationaal Socialistisch regime onder Hitler, inclusief het achterliggende wereldbeeld van Unter/Ubermensch. En dan wil ik nog niet eens beginnen alle andere kromme redeneringen rondom dit voorstel door te nemen; waaronder het concept dat we de afgelopen jaren in Europa met “vluchtelingen” te maken hebben gehad. Recent onderzoek toont aan dat “vluchtelingen” minder dan 2.8% uitmaken van alle mensen die tegen alle Europese afspraken (o.a. Dublin) in vrije doorgang zijn verleend naar elke willekeurige lidstaat. Dit ontkennen maakt jullie tot medeplichtigen aan de ellende die dit inmiddels veroorzaakt. En nee, ik ben geen racist, -foob, of wat dan ook.
Weten jullie trouwens waarom zijn initiatief niet meer doorgaat?
De herdenking van de Tweede Wereldoorlog is daarom zo bijzonder, omdat er niet alleen mensen omkwamen bij gevechtshandelingen of moesten vluchten omdat het leven onmogelijk werd, maar omdat er stelselmatig, bewust en vol overtuiging mensen op grote schaal werden ontmenselijkt en vernietigd met als doel een ‘betere wereld’ te krijgen. Het leed van vluchtelingen is ook vreselijk, en daar doet Europa gelukkig veel aan (wat de initiatiefnemers niet benadrukken), maar hier gaat het om iets heel anders: de vernietiging van de mens als mens. Dat we ‘wegkijken’ bij vluchtelingen is ons wellicht kwalijk te nemen, dat we ‘wegkeken’ bij het vernietigen van mensen is tragischer omdat vrijwel niemand de macht had zich daartegen te verheffen, tenzij met vreselijke represailles tot gevolg.
De vergelijking met Joodse vluchtelingen gaat niet op. De meeste vluchtelingen die verdrinken zijn geen oorlogsvluchtelingen uit Syrie. Veruit de meeste bootvluchtelingen komen uit Afrika, zijn economische migranten. Ander probleem, groot probleem. Maar zeker geen analogie met WOII/vrijheid/vervolging.
Soms is een analogie verhelderend. Dominees zijn er in de vorm van gelijkenissen goed bekend mee.
Als er nu voor komende slavernijherdenking, waarbij ons nationale slavernijverleden en met name de slachtoffers met inachtneming van het belang daarbij van hun nabestaanden herdacht wordt, er voorgesteld wordt de slachtoffers van hedendaagse slavernij gepleegd door niet-blanke volken in Afrika en elders ook te gaan herdenken?
Slavernij zoals die nog steeds massaal gepraktiseerd wordt door Afrikaanse volken, net als die ook tijdens de westerse deelname en zelfs ervoor al meer dan westerse volken op de VS na dat ooit hebben gedaan?
Dit heeft zeker niet mijn voorkeur wel te verstaan.
De nationale slavernijherdenking is net als de nationale dodenherdenking gericht op en ten behoeve van nationale slachtoffers, dus Nederlandse burgers en hun nabestaanden en derden die behoefte hebben hen te gedenken op een daartoe gereserveerde datum.
Daarnaast is het zowel bij de dodenherdenking als de slavernij de bedoeling om de Nederlandse rol als betrokken burgers, regering en bestuur (in beide gevallen zover van toepassing), oorzaken en afwikkeling, lotgevallen, als specifieke geschiedenis bekend te maken (is in beide gevallen bewezen hard nodig), door meer dan een jaarlijks herleven vooral ook levend te houden.
Ik verwijs in dit licht ook nadrukkelijk naar de Anton de Kom-lezing van vorig jaarvdoor Robert Vuijsje over deze zaak:
https://www.trouw.nl/samenleving/nederland-verandert-en-dus-de-dodenherdenking-ook-~a9cfc88f/
Toen vorig jaar nog niet eens er een voorstel tot “verbreding” van de slavernijherdenking een mineure scheiding van een herdenkings- en een vieringsdag (30 juni/1 juli) gestalte kreeg leidde dat er al toe dat betrokkenen elkaar al te lijf gingen. Dat ging dus nog niet eens over andere slachtoffers/daders.
“Slavernij zoals die nog steeds massaal gepraktiseerd wordt door Afrikaanse volken.”
Zou je naar studies over dit massale fenomeen kunnen linken? Dank.
Beste Elisabeth,
Bij deze:
http://www.volkskrant.nl/archief/onderworpen-van-moeder-op-kind~a3470573/
Ik wist het van Mauretanie, maar je hebt gelijk; het is veel wijdverspreider dan ik dacht.