Paashype? Het bewijs van gebrekkige kennis over religie

Recent maakte Max Pam een vergelijkbare uitglijder in een stuk in de Volkskrant, dat ironisch genoeg ging over de kwestie dat mensen niet weten waar Pasen over gaat. Hij schreef: “Pasen is een vrije dag met paaseieren en paasvuur. Dat weten we. Dat Jezus toen ten hemel is gevaren, behoort echter niet tot de basiskennis.” En dat is maar goed ook, want dat klopt niet.

Ook zocht het Algemeen Dagblad paaseieren op laag water met het ‘nieuws’ dat op een school in Den Haag kinderen met een islamitische achtergrond niet met een kruis hoeven lopen tijdens de paaswandeling. Het paasvuur laaide snel op. ‘Hoeveel basisscholen in Nederland plegen op deze wijze verraad aan onze Joods-Christelijke cultuur?’ is een van de Kamervragen die de PVV direct stelde.

Maar ook de VVD maakt zich zorgen over de ‘zelfcensuur’ van basisscholen. Malik Azmani (VVD) reageerde in het AD dat “onze waarden en tradities een lang en rijk verleden” kennen, en dat moslims zich daaraan moeten aanpassen. Weet hij wel over welke tradities hij het heeft?

VICE maakte de genadeloze analyse dat Nederland zich alleen religieus toont wanneer het een stok biedt om moslims mee te slaan. Maar er is nog iets anders aan de hand. De reden dat er zo gemakkelijk ophef ontstaat over een religieuze feestdag is omdat alle nuance en bijna alle kennis over religie inmiddels lijkt te zijn verdwenen.

Speciaal voor Azmani, Wilders, Rutte en al die andere overtuigde joods-christelijke Nederlanders daarom hier wat feiten over Pasen, Pesach, en paaseieren. Met Pasen vieren christenen dat Jezus na zijn kruisdood op Goede vrijdag, en na stille zaterdag blijkt te zijn opgestaan uit zijn graf. Waar de christenen Pasen vieren, vieren joden Pesach. Met Pesach vieren joden de uittocht uit Egypte waarmee zij zich bevrijdden uit de slavernij onder de Egyptische heerser. De vroege christenen vierden Pesach, omdat een groot deel van hen joods was. Steeds meer verbonden zij het lijden en de wederopstanding van Christus aan Pesach. In 325 na Christus zijn die twee feesten losgekoppeld, waardoor ze op verschillende momenten in het jaar vallen.

Een onderwijzeres op een van de Haagse scholen waar het AD over berichtte legt tijdens het paasontbijt vaak de link met de Koran, om het paasverhaal inzichtelijk te maken voor islamitische leerlingen. Wat zou ze dan vertellen? Volgens Enis Odaci, eindredacteur van Nieuw Wij is een link makkelijk gelegd. “In de Koran wordt Jezus zelfs vaker genoemd dan Mohammed. Het gaat niet expliciet over Pasen, maar wel over drie belangrijke gebeurtenissen die voor christenen centraal staan: de geboorte van Jezus, zijn dood, en zijn wederkomst.” Tussen kruisdood en een mogelijke wederkomst zou Pasen dan vallen. Voor een goed geïnformeerde docent lijkt het christelijke verhaal dus inderdaad wel te verbinden met wat er in de Koran is geschreven.

Pesach, Pasen, maar bijvoorbeeld ook het Iraanse nieuwjaar, Noruz, vallen allemaal aan het begin van de lente. In veel culturen en religies worden natuurfenomenen geritualiseerd, en daar ontstaan feestdagen uit. Het begin van de lente, wanneer gewassen weer groeien op het land en leven terugkeert in de natuur, is het vieren wel waard. Eieren, als symbolen van vruchtbaarheid en leven, zijn hier al lang mee verbonden, maar er is geen consensus over het ontstaan van dit gebruik. Hoewel, in de christelijke traditie is het eten van eieren met Pasen wel goed te verklaren. Pasen luidt het einde van het vasten in, waarin men 40 dagen geen eieren had gegeten. De kippen legden natuurlijk wel eieren en het paasontbijt was een mooi moment om die voorraad te doen slinken.

We zijn gebaat bij meer kennis van religie, gebaseerd op feiten en onderzoek. Graag nodigen we Mark Rutte c.s. dan ook uit op 27 juni in de Amsterdamse stadsschouwburg voor ‘De Staat van God’, een avond met feiten en cijfers door Nederlandse topwetenschappers over de rol van religie in Nederland. We zullen wat paaseitjes voor hem bewaren.