“Er is pas werkelijk sprake van partnerschap als beide partijen zich gezien, erkend en serieus genomen voelen.”
Toen ik deze zin las in het recente rapport Tussen Minaret & Ministerie, dacht ik meteen: dit roep ik al jaren. In mijn werk als voorzitter van het Interlevensbeschouwelijk Overleg Zoetermeer (ILOZ) zie ik keer op keer hoe essentieel dit is. We zijn in onze stad al jaren bezig om juist dat partnerschap tussen overheid en religieuze gemeenschappen op te bouwen. Dat gaat met vallen en opstaan.
In Zoetermeer hebben we inmiddels een basis gelegd. We werken in onze stad gelukkig goed samen. Er is wederzijds vertrouwen tussen de gemeente en het ILOZ, en in tal van projecten en dialogen bouwen we daar verder aan. Maar laten we dat vasthouden én verdiepen. Juist nu is het belangrijk dat we als gemeenschappen en burgers ons niet alleen op uitnodiging van de overheid inzetten, maar ook ongevraagd verantwoordelijkheid nemen voor het maatschappelijk weefsel. Vanuit actief burgerschap en maatschappelijk bewustzijn moeten we onze stem blijven laten horen — en daarin mogen we onszelf geen stilzwijgen opleggen.
Het rapport bevestigt veel van wat wij in de praktijk ervaren. Nog te vaak blijft het contact tussen overheid en moslimgemeenschappen steken op incidentele gesprekken. Nog te vaak is er sprake van wantrouwen, mede gevoed door ervaringen van discriminatie en uitsluiting. Zoals het rapport treffend stelt: “Ervaren discriminatie werkt direct door op het vertrouwen in instituties.”
Dit vraagt dus om meer dan goede intenties. Het vraagt om structurele samenwerking, waarin overheden bereid zijn om daadwerkelijk partnerschap aan te gaan. Partnerschap dat niet afhankelijk is van een politiek klimaat of van incidentele projecten, maar gedragen wordt door continuïteit en een oprechte wil tot wederzijds begrip. Het rapport is daarin glashelder: “Een duurzame relatie vraagt om meer dan incidentele gesprekken; het vereist een gedeeld commitment en continuïteit.”
Juist nu is dat urgenter dan ooit. In Den Haag tekent zich een nieuwe politieke werkelijkheid af. De toon in het maatschappelijk debat is harder geworden, richting migratie, richting religieuze minderheden, en in het bijzonder richting moslims. In deze context kunnen we ons geen gelatenheid veroorloven. Nu meer dan ooit moeten wij als gemeenschappen onze stem laten horen — niet alleen aan de overlegtafel, maar ook in het stemhokje.
Daarom roep ik, ook via dit opiniestuk, onze gemeenschappen op om in de komende verkiezingen massaal te stemmen. Want niets ondermijnt het vertrouwen in de democratische rechtsstaat zozeer als het idee dat jouw stem er toch niet toe doet. We hebben dat recht — en de plicht om het ook te benutten. Het is de krachtigste manier om mee te bepalen hoe ons land wordt bestuurd en welke waarden daarin voorop staan.
In Zoetermeer proberen we als ILOZ daar dagelijks aan bij te dragen. We organiseren niet alleen interlevensbeschouwelijke dialoog, maar werken ook actief samen met de gemeente om het wederzijds vertrouwen tussen overheid en religieuze gemeenschappen te versterken. Daar zetten de gemeente en ILOZ zich elke dag voor in. Maar ook vanuit de gemeenschappen zelf dienen we die verantwoordelijkheid steeds meer te nemen. Niet alleen reactief, maar juist ook proactief moeten we ideeën en initiatieven aandragen om een inclusieve samenleving te versterken. Want door maatschappelijk bewustzijn en actieve participatie kunnen we polarisatie tegengaan en bouwen aan vertrouwen.
Het rapport Tussen Minaret & Ministerie biedt daarvoor waardevolle handvatten. Het benadrukt het belang van structurele netwerken, van interne bewustwording bij overheden over discriminatie en religieuze diversiteit, en van het inzetten van sleutelfiguren die beide werelden begrijpen.
Laten we die beweging vasthouden. En laten we het besef versterken dat partnerschap niet vanzelfsprekend is — het vraagt voortdurend onderhoud, moed en inzet van álle partijen.
De uitdaging ligt nu in het uitdragen van deze boodschap, juist in de komende verkiezingsperiode. Laten we ons niet uit elkaar laten spelen. Laten we de kracht van dialoog combineren met de kracht van democratische participatie. Laten we samen bouwen aan een samenleving waarin elke stem telt — en elke burger zich gezien en erkend weet.
Het is tijd om die bruggen steviger dan ooit te bouwen. En het is tijd om die brug naar het stemhokje met elkaar te bewandelen.
