De Paus deed meer uitspraken die vragen opriepen. Zo zei de paus op 3 mei 2022 in datzelfde interview met Luciano Fontano in de Corriere Della Sera [1]: “Misschien was het ‘het geblaf van de NAVO aan de poort van Rusland’, dat Poetin ertoe aanzette de invasie in Oekraïne te ontketenen. Ik kan niet zeggen of zijn woede is uitgelokt, maar ik vermoed dat het misschien in de hand is gewerkt door de houding van het Westen.” Dit heeft hij op 14 juni in het tijdschrift La Civiltà Cattolica herhaald, eraan toevoegend: “Ik verzet me wel tegen het versimpelen van deze ingewikkelde kwestie tot een strijd tussen goeden en slechten, zonder na te denken over de wortels en belangen ervan.” Ook bekritiseerde de paus de wapenhandel en in het bijzonder “de escalatie in de productie van wapens.” [2]
De opmerkingen van de Paus hebben, zeker ook in de Nederlandse media, weinig aandacht gekregen. Maar wat is de teneur van zijn boodschap? Zou zijn boodschap de vrede dichterbij kunnen brengen? [3]
Wie wegen naar vrede zoekt, dient zich af te vragen of er genoeg bekend is van een conflict. Of betrokken partijen genoeg gehoord zijn. Of er punten zijn te vinden die kunnen helpen een oplossing dichterbij te brengen. De paus gaf indicaties, waarmee hij als geestelijk leider ons allen ongetwijfeld aan het nadenken heeft willen zetten om ons vervolgens in te kunnen spannen voor een duurzame vrede, gebaseerd op gerechtigheid, niet op macht. Welke wapenfeiten zijn er zoal bekend van de NAVO en Rusland? Kunnen deze misschien leiden richting een oplossing?
In 1990, werd president Gorbatsjov door diverse Westerse politieke leiders, Baker, Bush, Genscher, Kohl, Gates, Mitterrand, Thatcher, Hurd, Major en NAVO-chef Woerner, verzekerd dat de NAVO, na de hereniging van Oost- en West-Duitsland geen centimeter dichter bij het Oosten (de Sovjet-Unie) zou komen. De vrijgegeven National Security Archives met foto’s erbij, zijn er stille getuigen van. [4]
De sfeer in die jaren was er een van vrienden onder elkaar, die het ‘nieuwe’ Rusland welkom heetten in het Huis van Europa. In die sfeer besloot Gorbatsjov, als president van de Sovjet-Unie, samen met zijn collega’s van Rusland (Jeltsin) en Oekraïne (Ivasjko) de Sovjetstaten in december 1991 de zelfstandigheid te geven die zij wilden en daarbij het Warschaupact, dat niet meer nodig leek, op te heffen. [5]
Voorgeschiedenis
Zou de paus doelen op deze voorgeschiedenis? Een voorgeschiedenis die niet los te zien is van de stap van Clinton in 1997 om de NAVO toch uit te breiden, ook al raadden vooraanstaande Amerikanen hem dat ten zeerste af en spraken van een ‘politieke vergissing van historische omvang’.[6]
In twee golven (1999 en 2004) sloot vervolgens het merendeel van de westelijk gelegen, voormalige Sovjetstaten zich bij de NAVO aan.[7] [8] [9]Tot groot ongenoegen van Rusland. De toen nog pro-westers ingestelde president Poetin bood bij de tweede golf aan dat Rusland ook lid van de NAVO zou kunnen worden, iets waar verschillende Europese landen wel oren naar hadden, maar de VS niet.[10]
Een ander moment waar de paus wellicht aan dacht toen hij zei ‘dat de NAVO blafte aan de poorten van Rusland’, kan 2008 zijn geweest, toen de NAVO-top besloot ook met de voormalige Sovjetrepublieken Oekraïne en Georgië uit te breiden, de directe buren van Rusland. (Oekraïne is een land waar al eeuwenlang miljoenen Russen in verbondenheid met Oekraïners wonen.)[11]
Dit besluit was voor Poetin een stap te ver, wat hij liet weten op de top in Boekarest. ‘De NAVO aan de grens met Rusland zal de veiligheid van het land in gevaar brengen.’, en ‘Een derde van de bevolking in Oekraïne betreft etnische Russen.’[12] [13] Poetin’s zorgen werden echter van tafel geveegd.
Doelde de paus wellicht op dit besluit, toen hij zei te vermoeden “dat het misschien in de hand is gewerkt door de houding van het Westen”? Of slaan ‘de houding van het Westen’ en ‘wortels en belangen’ wellicht op het volgende?
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991, was sprake van een toenemende Amerikaanse economische, militaire en politieke invloed op Oekraïne en Georgië. Begin deze eeuw ging president G.W. Bush op bezoek in Tbilisi (Georgië, 2003). Vicepresident Biden bezocht Kiev in die jaren zeer regelmatig om contracten af te sluiten. In Moskou moedigde Biden in 2012 studenten op meerdere universiteiten aan, om vooral niet op Poetin te stemmen. Ook Hillary Clinton frequenteerde Kiev, evenals onder meer de CIA.[14]
In december 2013 weigerde de Russisch gezinde president Janoekovitsj de EU associatie-overeenkomst met een lening van 17 miljard dollar van het IMF te tekenen[15]. Hij gaf de voorkeur aan het hulppakket van Rusland ter waarde van 15 miljard dollar met een korting op Russisch aardgas.[16]
De onlusten, die al sinds november 2013 plaatsvonden, namen na dit besluit in hevigheid toe. Het was in die tijd dat het later uitgelekte telefoongesprek plaatsvond tussen de Amerikaanse onderminister voor politieke zaken van Europa, Victoria Nuland, met de Amerikaanse ambassadeur in Kiev, Jeffrey Pyatt, waarin zij spraken over de Amerikaanse strategie voor een politieke overgang in Oekraïne en over wie wel en niet aan de macht moeten komen…[17]
Dat vroege voorjaar waren diverse Amerikaanse, Nederlandse en andere Europese politici ook in Kiev. Enkele van hen spraken tot de aanwezigen op het ‘Euro Maidan’, zoals het genoemd werd.[18]
In februari 2014 mondden de onlusten uit in de ‘Maidan Revolutie’, het Maidan bloedbad, vanwege de vele honderden doden en gewonden onder de aanhangers van Janoekovitsj.[19] Volgens eigen zeggen adviseerde vicepresident Biden, die toen in Kiev was, Janoekovitsj ‘weg te lopen van Oekraïne.’[20] Er kwam een Amerika-gezinde interim-regering (zie het gesprek van Nuland-Pyatt) die vervolgens het multi-miljoenen dollar IMF-pakket in mei 2014 accepteerde, niet lang voordat de Amerika-gezinde oligarch Porosjenko aan de macht kwam.
Daarbij was 2014 ook het jaar van de massamoord in Odessa op de Russisch sprekende bevolking.[21] Bij beide geweldsuitbarstingen speelden neo-nazi’s een belangrijke rol. Porosjenko verbood niet alleen het Russisch, maar maakte voor de Oekraïense televisie duidelijk dat Russischsprekende bewoners in Oost-Oekraïne geen banen, geen pensioenen, geen scholen en kinderdagverblijven meer kregen en dat hun kinderen in schuilkelders zullen verblijven, zodat ze niet in staat zijn iets te doen (zie videofragment toespraak president Poroshenko). Ook water en elektriciteit waren niet meer vanzelfsprekend. Toen bewoners hiertegen in opstand kwamen, liet Porosjenko het leger clusterbommen op zijn eigen burgers in Donetsk en Loegansk gooien. Het was het begin van een oorlog, die tot op heden gaande is, en waar veel fascistische- en neo-nazigroeperingen, zoals de Azov, actief zijn.[22]
Poetin heeft hier herhaaldelijk aandacht voor gevraagd en zowel de Oekraïense overheid als Europese leiders opgeroepen dit geweld te (helpen) stoppen. En te zorgen dat de Minsk akkoorden uit 2014 en 2015, waarin enige mate van zelfbeschikkingsrecht was vastgelegd, werden nageleefd. Hij sprak tegen dovemansoren.
Er worden in Oekraïne rechts-extremistische kinderkampen georganiseerd waar, bij schietoefeningen, de instructie luidt: “Never aim at people. But we don’t consider separatists as people. So, you should aim at them.”[23]
Sinds 2014 zijn in die regio volgens de VN al zo’n 14.000 mensen vermoord, onder wie circa 9.000 burgers (Oost-Oekraïners en Oekraïense Russen). Insiders spreken over genocide.[24] In 2017 zijn rond de 2,5 miljoen Oost-Oekraïners naar Rusland gevlucht. ‘Demilitarisering en denazificering’ waren de doelen van Poetin toen hij op 24 februari jl. zijn troepen naar de – door de bevolking in 2014 uitgeroepen – Volksrepublieken Donetsk en Loegansk stuurde. Die boodschap werd door de publieke opinie in het Westen niet in zijn context begrepen. Ook omdat Poetin zich als grote agressor opstelde, zelfs oprukte tot Kiev, met veel slachtoffers en vluchtelingen tot gevolg, waardoor het conflict een grote Europese oorlog werd.
Een laatste opmerking die de paus mogelijk in gedachten had bij zijn uitspraak over de NAVO is die van NAVO’s secretaris-generaal Stoltenberg in 2016 tijdens de NAVO-top in Warschau: “De beste verdediging van het NAVO-bondgenootschap is door Rusland permanent te dreigen met een nucleaire oorlog, door te zorgen dat elk lokaal conflict waarbij Rusland betrokken is in Oost-Europa onmiddellijk wordt omgezet in een alomvattend conflict tussen Rusland en de hele NAVO.”
Op de Russische televisie liet de toen 85-jarige Gorbatsjov zijn reactie horen: “NAVO-leiders spreken alleen maar over defensie, over verdediging, maar eigenlijk zijn ze bezig met de voorbereiding van offensieve operaties. Al die retoriek in Warschau heeft geen ander doel dan de oorlog te verklaren aan Rusland.”[25]
De situatie is uiterst complex. “We zien niet het hele drama zich ontvouwen achter deze oorlog”, liet de paus nog weten, waarbij hij het lijden van de mensen benadrukte. Het is een proxyoorlog tussen wereldmachten, waar toch nooit een ‘winnaar’ uit voort kan komen. Iedere partij die denkt dat nog meer geweld leidt tot overwinning, is een verliezer omdat hij niets geleerd heeft van de twee wereldoorlogen van vorige eeuw. We zijn toch verliezers, als we geloven in ‘de macht van de sterkste’?
Het streven naar zo’n ‘overwinning’, die bovendien vanwege kernwapens levensgevaarlijk voor de wereld kan zijn, ontkent onze waarden, onze menselijkheid en veroorzaakt louter diep leed, haat en verbittering, naast alle vernietiging. Laten we vanuit onze waarden bezien hoe we kunnen zoeken naar oplossingen, naar vrede. Waarden als gelijkheid, rechtvaardigheid, respect, betrouwbaarheid, eerlijkheid, veiligheid, liefde, compassie, verbondenheid…
Het kan haast niet anders dan dat Paus Franciscus met zijn uitspraken en oproepen hierop doelde. Bij het zoeken naar meer informatie en de bestudering ervan, bemerkte ik dat er nog veel is dat we niet weten en dat wel belangrijk is om mee te nemen bij onze afwegingen om een gewogen oordeel te kunnen vormen. Daarom heb ik bovenstaande feiten benoemd. Opdat we ons kunnen inzetten voor een rechtvaardige en daarmee duurzame vrede.
Hoe? In ieder geval is het luisteren naar alle betrokken partijen noodzakelijk. En ons hart durven openen – ook voor ieder die we menen te moeten haten. Het gaat niet om ‘good guys & bad guys’. Het goede en het slechte is in de kiem in ieder van ons. De vraag is: zijn we bereid om in onszelf en bij elkaar het goede naar boven te halen?
We mogen van mening verschillen, maar laten we de belangrijke oproep van de paus proberen na te leven: “Heb de moed om vrede te stichten.”
Mirjam Ates-Snijdewind is onder meer voorzitter Religies voor Vrede Nederland en heeft dit artikel op persoonlijke titel geschreven.
Noten
[1] Corriere Della Sera 03.05.2022 (in Engels te lezen); Washington Post 20.05.2022; Vatican News 14.06.2022; NRC-blog 14.06.2022; Trouw 15.06.2022.
[2] Corriere Della Sera 03.05.202 (zie hierboven)
[3] Dom Radio.
[4] https://nsarchive.gwu.edu/briefing-book/russia-programs/2017-12-12/nato-expansion-what-gorbachev-heard-western-leaders-early
[5] Het vroegere Warschaupact.
[6] https://www.armscontrol.org/act/1997-06/arms-control-today/opposition-nato-expansion.
[7] Video met kaart NAVO-landen, inclusief uitbreidingen.
[8] BBC kaart met NAVO-situatie anno 2022.
[9] Kaart met Militaire Bases van de VS bij Rusland.
[10] Marie-Thérèse ter Haar: ‘Rusland en het Westen: Zijn zij nou gek of zijn wij het?’ hoofdstuk II
[11] Vredesactie 03.04.2008.
[12] Marie-Thérèse ter Haar: ‘Rusland en het Westen: Zijn zij nou gek of zijn wij het?’ hoofdstuk II
[13] NAVO-Top in Boekarest: deel van toespraak van president Poetin; artikel over de NAVO-Top en Poetin; en Putin tells NATO: “let’s be friends”.
[14] Marie-Thérèse Ter Haar ‘Rusland en het Westen: Zijn zij nou gek of zijn wij het?’ hoofdstuk II
[15] Ukraine To resume talks with IMF soon, says Yanukovych, Ukraine News Agency, 10.12.2013
[16] https://www.oaklandinstitute.org/walking-west-side-world-bank-and-imf-ukraine-conflict
[17] https://www.eutimes.net/2022/03/leaked-audio-shows-obama-biden-plotting-regime-change-in-ukraine-during-2014-maidan/ en de video met gelekte telefoongesprek.
[18] NRC in terugblik 19-02-2019.
[19] ‘Snipers at Maidan’: The untold story of a massacre in Ukraine – BBC Newsnight van 12 februari 2015 over wat in Maidan 1 jaar eerder gebeurde. https://www.youtube.com/watch?v=mJhJ6hks0Jg
[20] In het 2e artikel van deze link, ‘Biden’s role in fuelling the revival’ staat hoe Biden later opschept dat hij Janoekovitsj zei ‘weg te lopen van Oekraïne’.
[21] Odessa massacre. The number of ‘39’ deaths should be 41.
[22] ‘Neo-Nazi threat in new Ukraine’ BBC maart 2014: https://youtu.be/5SBo0akeDMY ; -‘Inside A White Supremacist Militia in Ukraine’, TIME 2019: https://youtu.be/fy910FG46C4 ; – ‘Banderists Indoctrinate Ukrainian Children Into Blowing up Donetsk & Torching the Kremlin’; “Fight, kill, fulfill the tasks of the West” – “Bandera Readings” in Kiev | February 5th 2022 |
[23] ‘Nationalist camp in Ukraine trains kids to kill – AP’ https://youtu.be/EsHBdyqKpfo en – 2017 Azov kinderkamp https://youtu.be/jiBXmbkwiSw ‘I want to bring up a warrior’ – Amerikaanse en Canadese militaire officieren ontmoeten geüniformeerde leden van het neonazistische Azov-bataljon tijdens een multinationale trainingssessie in november 2017 in Oekraïne.
[24] The mass extermination of Donbass residents by Ukrainian security forces has all the signs of genocide – Foundation to Battle Injustice (fondfbr.ru)
[25]Blog Marie-Thérèse ter Haar: https://www.ruslandacademie.nl/blog/#GorbatsjovEinde
Voor verdere verdieping:
- Informatief artikel uit 2014 van John Pilger ‘In Ukraine, the US is dragging us towards war with Russia.
- https://www.youtube.com/watch?v=wmOePNsNFw0 Jeffrey Sachs economist, President UN Sustainable Development Solutions Network.
- J. Sachs: A negotiated peace is… https://amp-cnn-com.cdn.ampproject.org/c/s/amp.cnn.com/cnn/2022/04/20/opinions/sachs-ukraine-negotiation-op-ed/index.html.
- https://www.thepostil.com/our-latest-interview-with-jacques-baud/ an analysis about the recent situation in Ukraine.
- Jacques Baud:The goal is not to help Ukraine but to fight Putin.
- https://geopolitics.wiki/wolfowitz-doctrine/ De Wolfowitz Doctrine over het leiderschap (de hegemonie) van de VS en Why the US and Russia will never see eye to eye https://qrius.com/wolfowitz-doctrine-us-russia/
- Volledige toespraak Poetin February 21, 2022 (eerste deel is historie en tweede deel gaat over de situatie begin 2022).
- “Overextending and Unbalancing Russia” 2019, Rand Corporation (adviesorgaan van het Pentagon)
- “De Afscheiding van Donbass uit Oekraïne was geen schending van het internationaal recht” van David Hendrickson 1.8.2022 (Oorspronkelijke tekst in het Engels).
Ik verbaas mij er weer over hoe iemand die zonder twijfel een zekere kennis heeft van internationale politiek en geschiedenis de situatie in Oekraïne zo waanzinnig verkeerd kan begrijpen. Zoals gewoonlijk probeer ik trouw te blijven aan het principe dat “als iets verklaard kan worden door incompetentie, dan moet het niet verklaard worden door kwaadwilligheid”, maar dat wordt steeds moeilijker naarmate ik meer en meer mensen tegenkom die – en ik zeg het zonder overdrijven – de standpunten van de Russische propaganda doorgeven.
Het zou heel wat inkt kosten om elke stelling in dit artikel te benoemen, te ontmantelen en te verduidelijken. Ik zal dat hier niet proberen te doen. Ik zal alleen op enkele belangrijkste punten de nadruk leggen. Ik geloof dat ik enig recht heb om over deze zaken te spreken, want ik ben in Oost-Europa geboren, ik spreek de talen van de regio, ik heb de geschiedenis ervan bestudeerd – en een belangrijk element van die geschiedenis zijn altijd de betrekkingen met Rusland geweest – ik heb internationaal recht en politieke filosofie gestudeerd, en, tenslotte, ik ben een paar jaar betrokken geweest bij liefdadigheidsprojecten in Oekraïne, en ik ken veel mensen uit zowel het Westen als het Oosten van het land.
1. De VS en de NAVO zijn niet één
Het beleid van de NAVO kan niet zonder meer vereenzelvigd worden met het beleid van de Verenigde Staten. Er zijn zeker veel zwarte bladzijden in haar geschiedenis, veel fouten en veel beslissingen die met bijbedoelingen genomen zijn, maar wij kunnen de NAVO niet zonder meer de schuld geven van alles wat de VS gedaan hebben. Een goed voorbeeld is de illegale, domme en onnodige invasie van Irak – de NAVO heeft die niet goedgepraat en sommige van haar belangrijkste leden, zoals Duitsland en Frankrijk, waren er zeer fel op tegen. De NAVO-landen zijn niet zomaar marionetten van de Verenigde Staten. Men kan er niet van uitgaan dat er altijd een “verenigd front” en een “unie van geesten” is geweest aan beide zijden van de Atlantische Oceaan.
2. De staten van Midden- en Oost-Europa moeten serieus genomen worden, als volwaardige politieke actoren.
De auteur, en veel mensen die haar standpunt delen, schijnen te vergeten dat Oost-Europa bestaat uit onafhankelijke maatschappijen die alle recht hebben op zelfbeschikking. De geallieerde machten hadden daar geen oog voor toen zij in Jalta hun afspraken met Stalin maakten, en het lijkt wel of sommigen nog steeds denken dat deze landen en hun bevolking niet meer dan schaakstukken kunnen zijn die door de twee grote spelers – de Verenigde Staten en Rusland – bespeeld worden. Zo’n houding is in strijd met al onze meest dierbare waarden en overtuigingen, zoals het recht op zelfbeschikking, alle individuele rechten en vrijheden, de rechtsstaat, enzovoort. Nee, de NAVO had niet het recht om Gorbatsjov iets te “beloven”, want of die landen er al dan niet voor kozen om deel uit te maken van het “Westerse blok” was aan die landen zelf. En hun keuze was heel duidelijk en kan niet betwist worden – zij wilden bij de NAVO en de Europese Unie, en meer nog, zij wilden niets te maken hebben met Rusland en de “Russkiy mir”. Ook Oekraïne kan over zijn eigen toekomst beslissen en Rusland heeft niet het recht om het met geweld en manipulaties aan zijn zijde te houden. Wat Donetsk en Lugansk betreft, hebben de Russen zich plotseling herinnerd wat “zelfbeschikking” betekent, en dat is bijzonder lachwekkend en dom.
3. De Oekraïners willen deel uitmaken van “het Westen”, dat is geen fata morgana, gecreëerd door de Verenigde Staten.
Of de gebeurtenissen van 2014 al dan niet democratisch genoemd kunnen worden, doet er niet toe. De verkiezingen die daarna gehouden zijn, en zeker de laatste verkiezing, bewijzen onomstotelijk dat de nasleep ervan was wat het volk van Oekraïne wilde. Zelfs toen zij Zelenski kozen – en niet Porosjenko, zijn politieke vijand, die Janoekovitsj opvolgde – erkenden zij hun gehechtheid aan Europa. Ook bewezen zij dat het systeem niet gemanipuleerd is, want Porosjenko, die op de golven van de gebeurtenissen van 2014 aan de macht kwam – verloor en werd vervangen door Zelenski. Het was geen machtswisseling louter in naam, het waren niet Poetin en Medvedjev die met de rechtsstaat speelden om de grondwettelijke beperking te omzeilen, het waren echte tegenstanders en hun voorstanders waren echt tegenstrijdig en zagen elkaar niet staan. Wat ik uit de eerste hand weet.
4. Rusland is nooit bang geweest voor de NAVO
De beweringen van Rusland dat het zich bedreigd voelt door de NAVO en de nabijheid van zijn grenzen zijn werkelijk dwaas en lachwekkend in de oren van iedereen die hen en hun geschiedenis kent. Zij beschouwen het gevaar van een militaire invasie niet als een ernstige bedreiging. Zij beseffen, beter dan wij, geloof ik, hoe afkerig wij zijn om offers te brengen, om risico’s te nemen, om afstand te doen, zelfs voor een korte tijd en zelfs in geringe mate, van onze gemakken. Mensen zoals wij voeren geen militaire offensieven uit tegen een land als Rusland, met een grote militaire macht, een land dat zowel Napoleon als Hitler heeft overweldigd, een land dat wij niet zouden kunnen veroveren zonder grote offers te brengen. Nee, dit is gewoon dwaas. Zij weten dat wij hen niet zullen aanvallen.
5. Het Westen heeft belangrijkere (potentiële) vijanden om zich zorgen over te maken dan Rusland
Het is gewoon niet in ons belang om Rusland op dit ogenblik te verzwakken. Het is niet iets dat van cruciaal belang is voor onze toekomst, onze welvaart, onze invloed in de wereld. Rusland is een afbrokkelende reus, een ontvolkende schaduw van zijn vroegere glorie, die niet eens een enigszins moderne semiconductor kan produceren (terwijl China daar dicht bij in de buurt komt, hoewel het nog steeds grotendeels van onze technologieën afhankelijk is). Het vormt geen onmiddellijke bedreiging voor ons en het is nog minder waarschijnlijk dat het dat in de toekomst wel zal doen. Wij worden veel serieuzer bedreigd door de economische en militaire macht van China – en door Rusland in de armen van China te duwen, bewijzen wij onszelf geen dienst. Deze twee landen zijn natuurlijke vijanden – aangezien zij een grote grens delen die voortdurend door de Chinezen wordt geschonden, en aangezien de Chinezen hunkeren naar de grondstoffen van Syberië.
6. “De Russen (sprekers) beschermen” is slechts een schaamteloze list
Geloof niet wat de Russen zeggen over hun vermeende bezorgdheid voor de Russen en Russischtaligen in Oekraïne. Het komt hen gewoon goed uit om als list te gebruiken. Russischtaligen worden niet echt vervolgd in Oekraïne. Het is een beproefde tactiek die de Sovjet-Unie al eerder heeft toegepast. Waarom viel zij Polen binnen, nadat het door Duitsland aangevallen was? Om “haar volk” te beschermen. Waarom viel zij Finland binnen en beging daarbij een misdaad van agressie? Om haar volk te beschermen. Maar thuis, bij alles wat de Russische regeringen al tientallen jaren en zelfs eeuwen doen, blijken zij op de een of andere manier helemaal niet om hun volk te geven. Individuele rechten en vrijheden zijn in Rusland nooit gerespecteerd. Er is werkelijk geen enkele reden om te vermoeden dat de bevolking van Donetsk en Luhansk onder Russisch bewind een beter leven zou hebben geleid. In feite zijn er veel aanwijzingen dat dit niet het geval is. Oekraïne heeft zeker enkele fouten gemaakt wat betreft de manier waarop het minderheden heeft behandeld – Russen, Lemko’s enzovoort – maar zijn inzet voor democratische waarden en mensenrechten is veel authentieker dan in Rusland en de kans om die fouten te herstellen is veel reëler.
7. Nogmaals – Russischtaligen worden in Oekraïne niet vervolgd
Dit detail is u misschien ontgaan, want ik neem aan dat u noch Russisch, noch Oekraïens spreekt en deze talen niet uit elkaar kunt houden, maar als u dat wel deed, zou u weten dat velen van degenen die tot “helden van Oekraïne” zijn uitgeroepen, waaronder de verdedigers van Slangeneiland, Russischtaligen zijn (in feite werd de beroemde uitwisseling waarbij de Russische kruiser te horen kreeg dat hij op moest rotten in het Russisch gevoerd, en u kunt horen dat Russisch de moedertaal was van die jongens die op dat eiland gestationeerd waren). Veel TV programma’s werden zowel in het Russisch als in het Oekraïens gemaakt, en de mensen spraken gewoon de taal waar ze zich prettig bij voelden, zelfs zulke wereldwijd erkende formats als The Voice, X Factor enzovoort. Hetzelfde geldt voor reclamespots en voor het dagelijkse leven. Toen ik in Kyev was, werd ik in het Russisch en in het Oekraïens aangesproken, en het was een vanzelfsprekendheid. Nu is dat natuurlijk anders. Nu betekent na de invasie. De mensen begonnen massaal over te schakelen op het Oekraïens, zelfs zulke mensen die het als een belangrijk deel van hun identiteit beschouwden dat zij voor de oorlog Russischtalig waren (bijvoorbeeld de crew van het TV-programma “Kvartal 95”). Tenslotte zijn veel van die Russischtaligen geen etnische Russen. Zij zijn het product van het Russische (culturele) imperialisme in de Sovjet- en Tsaristische tijd. Zij werden gedwongen Russisch te leren en te gebruiken. De Sovjet-Unie was eigenlijk helemaal geen Unie van onafhankelijke republieken, het was het oude Russische Rijk in een nieuw jasje. De beginselen en slogans van het communisme werden verdraaid en misbruikt om een systeem te creëren dat de Russische overheersing binnen de Sovjet-Unie en de Sovjet-overheersing in de landen van het Warschaupact legitimeerde.
Mirjam Ateş-Snijdewind is een gedreven strijdster voor gerechtigheid en vrede. Ik bewonder haar bijna grenzeloos. Maar in dit artikel mist ze m.i. het punt dat we te maken hebben met een oorlog van een gewezen grootmacht tegen een zelfstandige staat. Dat is een fundamentele schending van het volkenrecht. Natuurlijk heeft deze oorlog allerlei oorzaken, zowel in het recente als in het verre verleden. Natuurlijk hebben de vechtende partijen hun eigen redenen. Natuurlijk is het geen strijd tussen Goed en Kwaad. Natuurlijk hebben beide strijdende partijen bloed aan hun handen. Maar als de president van het landen dat te maken heeft met een gewelddadige inval om ondersteuning vraagt, moet de internationale gemeenschap wel hele goede redenen hebben om die steun te onthouden. Al die militaire en niet-militaire steun bracht en brengt een keten van reacties te weeg, vaak oncontroleerbaar, met alle leed en onzekerheid van dien. Bovendien maken politici fouten, overschreeuwen zichzelf met risico voor escalatie.
Op mijn bureau ligt een boek met een angstaanjagende – apocalyptische – titel: Battling to the End (René Girard). De aanvallende en verdedigende partij zijn nauwelijks meer van elkaar te onderscheiden, zeker niet in het gebruik van de geweldsmiddelen. Ik hoop dat Girard ongelijk krijgt, maar het helpt niet om excuses aan te voeren voor een onrechtmatige en gewelddadige inval in een zelfstandige staat. Dat doet paus Franciscus m.i. ook niet in zijn uiterst diplomatieke optreden rond Oekraïne en Rusland.
Beste David, dankjewel voor je reactie. Laat ik met je laatste opmerking over “excuses aanvoeren” beginnen. De paus riep op “om te blijven onderzoeken en bestuderen wat er in de wereld gebeurt, om het te blijven vertellen zoals het is.” Een dringende oproep.
Wie dan op zoek gaat ontdekt dat de aan ons gepresenteerde werkelijkheid over wat er gaande was en is in Oekraïne veel feitelijke inhoud en inzicht in de Westerse rol in het Oekraïne conflict ontbeert. In mijn artikel en voetnoten vind je daar een en ander over. Dat die Westerse rol veel minder fraai is dan ons getoond wordt is een waarheid die pijn doet.
Van buitenaf een coup plegen in een zelfstandige staat is een fundamentele schending van het Internationale Recht. Door het uitgelekte telefoongesprek was de rol van de VS hier glashelder. Dat blijkt mede uit de daaropvolgende invulling van het premier- en presidentschap.
Waar was de verontwaardiging in Europa dat zoiets uit den boze is? Een zelfstandige staat toch? We stonden erbij, keken ernaar en zwegen.
De toezeggingen door een Amerikaanse president en diverse Amerikaanse en Europese ministers, dat de NAVO geen centimeter dichterbij Rusland zou komen, zijn niet nagekomen. Om NAVO-uitbreidingen, ondanks protesten van zowel Amerikaanse als Russische zijde, dan toch door te zetten, is op zijn minst een affront te noemen en in strijd met de geest van het Internationaal Recht.
Dat de VS op die manier met kernwapens ‘tot aan de poort van Rusland’ kan komen wordt gebagatelliseerd. De VS gebruikt hierbij het argument dat Oekraïne een ‘vrije keuze’ heeft. Een keuze die Cuba, begin jaren 60, niet kreeg van de VS, integendeel, Kennedy dreigde met een kernaanval.
NB: Amerika verplicht Europese mogendheden, middels haar Monroe-doctrine uit 1823, het Westelijk halfrond te respecteren als het gebied dat in de belangensfeer van de VS valt.
Opmerkelijk hierbij is dat president Zelensky “nooit veel enthousiasme had getoond om Oekraïne in de NAVO te brengen en in maart 2019 was gekozen via een platform dat opriep tot samenwerking met Rusland om het lopende conflict op te lossen. Hij draaide echter de koers om, begin 2021 en omarmde niet alleen de NAVO-uitbreiding maar koos ook voor een harde aanpak van Moskou.” https://youtu.be/qciVozNtCDM The causes and consequences of the Ukraine war by John J. Mearsheimer.
Toen President Porosjenko door de VS in 2014 in het zadel was geholpen, keerde hij zich tegen de Russische bewoners van het Donbass-deel van zijn bevolking. Hij verklaarde hen tot ‘niet-mensen’, ontzegde hen iedere vorm van normaal leven en liet ze wegjagen. Ook startte hij een oorlog tegen hen.
Als dit geen schending van het Internationaal Recht is, dan toch in ieder geval een schending van de Mensenrechten en in strijd met Europees Recht. Waar bleef onze verontwaardiging over en actie tegen deze dehumanisering en genocide? (zie voetnoten 23 en 28.)
De Krim, Donetsk en Luhansk scheidden zich in die dagen van Oekraïne af. Volgens David C. Hendrickson (Senior Fellow aan het Institute for Peace & Diplomacy, Professor Emeritus in de Politieke Wetenschappen aan het Colorado College en Voorzitter van de John Quincy Adams Society, is de auteur van acht boeken, waaronder Republic in Peril: American Empire and the Liberal Tradition.)
is dit “geen schending van het Internationaal Recht, met inbegrip van het VN-Handvest.” (Zie laatste voetnoot.) Citaat: “Mensen in de westelijke en centrale regio’s van Oekraïne steunden de nieuwe revolutionaire regering in Kiev, die zich nu stevig verschanst heeft achter de westerse mogendheden, terwijl een beslissende meerderheid van de mensen op de Krim en in de Donbass voor zelfbeschikking pleitte – d.w.z. niet door Kiev geregeerd wil worden – en daarvoor bescherming van Rusland zocht. Hadden zij het recht om dat te doen? De logica van de wet schrijft voor dat ze dat wel hadden. Dit recht was op hen overgegaan door de eerdere afschaffing van de grondwet.”
Oekraïne is slachtoffer in de proxy-oorlog van de VS tegen Rusland om de wereldhegemonie. We moeten momenteel prioriteiten stellen en keuzes maken die we zelf nooit zouden hebben gekozen. Europa zal het, in het kielzog van de VS zwemmend, niet redden om de mensenrechten en de democratie in Europa in stand te houden en overname door grote corporaties van onze huidige vrije markt te voorkomen. Tenzij het de reddingsboeien van het Internationaal Recht grijpt om de Wereldhegemonie, die de VS middels een eenzijdig opgestelde doctrine aan de wereld wil opleggen, bespreekbaar te maken en aan te vechten. Denk je dat er ook maar één land is dat zal kiezen voor de hegemonie van een ander? Ik ben het nog niet tegengekomen.
Voor alle duidelijkheid: ik ben niet anti-Amerika, noch pro Rusland, maar sta voor waarden als menselijkheid, eerlijkheid, betrouwbaarheid, rechtvaardigheid, compassie, zorg voor het leven op onze planeet, harmonie, vrijheid en vrede. Dat zijn waarden die de meeste mensen noemen als je er naar vraagt.
Met loyaliteit aan waarden als deze hoeven we niet te leunen op het recht van de sterkste (‘ik wil winnen’), maar kunnen we alles op alles zetten om middels overleg een verschrikkelijk uit de hand lopende situatie die zovelen treft, tot een beter einde te brengen. En zeker het gebruik van kernwapens te voorkomen.
Vandaag is het 26 september, de door de VN uitgeroepen dag van een KERNWAPENVRIJE WERELD. Laten we met ons allen daarnaar streven.
Met hartelijke groet, Mirjam Ates-Snijdewind
Dank, mijnheer Liniewicz voor uw uitgebreide reactie. Verkeerd begrijpen? Mijn artikel is gebaseerd op feiten, vandaar de vele voetnoten met links. Deze vertellen nl. nog veel meer en zijn hard nodig als aanvulling op het ‘Atlantische’, het ‘Westerse’ verhaal.
Uw ‘begin’ van wat er mis ging in/rond Oekraïne ligt in dit jaar, veel later dan het ‘begin’ dat ik koos, nl. de verkregen zelfstandigheid van de oude Sovjet-staten eind 1991. Die zelfstandigheid bleek niet zo zelfstandig als u wenst of denkt.
Ik heb even gewacht met reageren, in de hoop dat u in tussentijd enkele links zou bekijken die voor u zeer interessant zijn, zoals de BBC video ‘Neo-Nazi threat in new Ukraine’ (nr. 22) of de video’s van Time ‘..White Supremacist Militia in Ukraine (nr. 22) en AP (nr. 23) over ‘Nationalist camp in Ukraine trains kids to kill’. Of de ‘Bandera Readings’ – 2,5 minuut (nr. 22). Of de video erna, waar in een interview (tegen het einde van de video) de geïnterviewde zegt: “…there is a certain category of people who just need to be killed” Ik verneem graag van u of de Engelse vertaling correct is.
In Engelse vertaling staat in de diverse links zeer zorgwekkende informatie. En ik heb de indruk gekregen dat u hier niet van op de hoogte bent. De BBC waarschuwde in 2014/5 al voor neo-nazisme. Zorgwekkend, niet alleen voor de landen om Oekraïne heen, maar juist ook voor Oekraïeners zelf. Er is één ras: het menselijke ras en mijn uitgangspunt is dat we, zeker als we gelovig zijn, zorg dienen te dragen voor ieder. Zoals Jezus zegt: heb uw naaste lief gelijk uzelf.
Ingeval u de voetnoten niet heeft gelezen, nog enkele tips: lees de artikelen van Jacques Baud, voormalig kolonel van de Generale Staf, oud-lid van de Zwitserse Strategische Intelligence, specialist van Oost-Europese landen. Getraind in de Amerikaanse en Britse geheime diensten en gediend als Beleids hoofd for VN Vredes Operaties. (En meer over hem kunt u op internet vinden.) Dit is zijn meest recente artikel: https://www.thepostil.com/our-latest-interview-with-jacques-baud/?utm_source=sendfox
Wat ik u ook wil aanraden om te lezen zijn ‘De Wolfowitz doctrine’ (een samenvatting) met bijgevoegd artikel, onder ‘Voor verdere verdieping’. En het stuk van de Rand Corporation, geschreven voor het Pentagon. Deze twee documenten geven precies aan waar de VS (als belangrijkste partner in de NAVO, met het laatste woord) op gericht is.
Oud-president Jimmy Carter gaf dit voorjaar nog aan dat de VS “the most warlike nation in the history of the world” is. “The US has been at peace for only 16 of its 242 years as a nation.” Dat moet toch te denken geven, zeker als de VS in haar doctrines hebben staan dat zij de wereldhegemonie moeten hebben en houden en dat geen land hen naar de kroon mag steken. Europa heeft tot nu toe de VS trouw gevolgd, ook op momenten dat landen in Europa zoals Duitsland en Frankrijk het niet wilden.
We moeten elkaar respecteren en ieders recht op zelfbeschikking. Geheel mee eens.
Voor en rond 2014 was er een kleine minderheid in Oekraïne die zich bij Europa wilde aansluiten. Men wilde van corruptie af. (Vraag is: wie maakten hen corrupt?) Via een coup is een Amerika-gezinde oligarch aan de macht geholpen in 2014…
Het recht op zelfbeschikking is nu al en zeker straks een wassen neus voor Oekraïne. Dat is mede wat mij zorgen baart: Oekraïne is nl. door de vele miljarden aan leningen (WorldBank en IMF) én de vele miljarden die ze straks aan de VS terug moeten betalen voor alle militair materieel (vanwege de ‘Lend and Lease Act’), vooral in handen van Amerika, de grote corporaties en Europa. Niets democratie. Ze zullen naar de poppetjes van hun schuldeisers moeten dansen. Vraag Afrikaanse landen hoe dat is…
Tot slot: U heeft internationaal recht gestudeerd. Dat maakt mij benieuwd naar uw mening over het stuk ‘De afscheiding van Donbass uit Oekraïne was geen schending van het Internationaal Recht’ van David Hendrickson, een Senior Fellow aan het Instituut voor Vrede & Diplomatie, emeritus Professor of politieke wetenschappen aan het Colorado College en President van de John Quincy Adams Society.
Met vriendelijke groet,
Mirjam Ates-Snijdewind
Een oorlog wordt niet enkel uitgevochten met tanks, raketten en bombardementen. Elke oorlog is ook een propagandaoorlog en dat is in het conflict in Oekraïne niet anders.De oorlog in Oekraïne is niet op 24 februari 2022 begonnen, maar in het voorjaar van 2014 toen burgers van de Donbas in opstand kwamen tegen de regering die was ontstaan na de gebeurtenissen op de Maidan-Kiev,een staatsgreep onder leiding van de CIA tegen de wettig gekozen president Janoekovitsj.De Maidanregering – met acht pro-fascistische minsters – stuurde gewapende fascistische benden naar het gebied Donbas om de opstand met geweld te onderdrukken.In Odessa werden 41 mensen levend verbrand nadat de neonazis het vakbondsgebouw waarin ze zich hadden verschanst in brand hadden gestoken.Ze eisten een referendum over een grondwetswijziging die de rechten van de Russisch sprekende en andere niet-ethnische Oekraïners zou erkennen en de staat op federale basis zou herinrichten.Burgers in de Donbas leefden maandenlang in schuilkelders en onder een economische blokkade door Kiev.Zo begon de oorlog in Oekraïne,die voor het Westen was een verborgen oorlog.Ondertussen gaat het in Ukraina al lang niet meer om een conflict tussen twee buurlanden. De Verenigde Staten zien een kans om eindelijk Rusland als economische en geopoliteke factor voorgoed uitschakelen.Het is een oude droom van de neocons: De VS als enige supermacht…