Het heilige herken je, als het er is. Dat gebeurt spontaan. Je kunt er ook ruimte voor maken – het is zelfs aan te raden – maar je kunt het niet regelen of beheersen, laat staan helemaal begrijpen.

In Nederland hebben we een blinde vlek voor het heilige. In zekere zin zijn we allemaal wetenschappers, managers en kooplui: we willen onderzoeken, meten, regelen, vastleggen. We willen problemen oplossen zodat alles en iedereen productief kan zijn, nuttig, winstgevend. Anders heb je d’r niks aan.

In deze cultuur wordt het heilige vaak gezien als een ervaring, een mening of zelfs een bezit. Het hoort bij je privéleven. Daar kun je rustig bidden, spirituele lectuur lezen of aan yoga doen. Al ga je op je hoofd staan! Misschien is dat deel van het ongemak in discussies met veel orthodoxe christenen en moslims: die hebben ook ideeën die over de samenleving en de wereld gaan.

Het heilige is een blinde vlek en veel kerken hebben daar hard aan meegewerkt. Die zijn namelijk gaan doen alsof het heilige iets is voor een bepaalde plaats (de kerk), een moment (zondagmorgen), een taal (onbegrijpelijke woorden), een vorm (samen in een liturgie) en een richting (eenrichting vanaf kansel of altaar).

Het heilige heeft het moeilijk in ons bijna perfecte polderland, omdat we zo ongelofelijk goed zijn geworden in het aanwijzen, analyseren en oplossen van problemen. Daardoor zijn we weliswaar rijker, ouder, comfortabeler dan ooit in de geschiedenis, maar de ellende is dat het heilige zich vaak toont op kwetsbare momenten. En als je niet geoefend bent, lijken die momenten op problemen die moeten worden opgelost.

Het heilige heeft het moeilijk in ons polderland, omdat we zo ongelofelijk goed zijn geworden in het aanwijzen, analyseren en oplossen van problemen.

Kijk, de geboorte van een kind, de vredige dood van een geliefde, een machtig muziekstuk of het begin van de lente: dat redden we nog wel. Maar wat moeten we met de komst van Syriërs die hun kapotgeschoten land ontvluchtten? Met nieuwe Nederlanders die onze tradities bevragen?

Wat moeten we met jonge mensen die massaal burnout raken? Met honderdduizenden mensen die antidepressiva slikken? Met ouderen die naar het einde verlangen? Met ‘topmensen’ die zichzelf rijk rekenen? Met onderwijzers en verplegenden die massaal merken hoe het streven naar beheersing ten koste gaat van de ziel van hun werk? Met de uitputting van de aarde die ons voedt?

En wat moet ik met de bewegingen in mijn eigen ziel?

‘Uw Naam worde geheiligd.’ Vroeger vond ik het geheimtaal, ergens uit den hoge. Nu vind ik het instructief, een eeuwenoude wijsheid.

Want wat is die naam die geheiligd zal of moet worden? Het verhaal gaat dat Mozes in de woestijn zwierf en de Heilige ontmoette. Hij vroeg naar een naam en kreeg een ontwijkend antwoord, te vertalen als: ‘Ik ben die ik ben’. Wel moest hij zijn schoenen uitdoen, want, zo zei de stem, ergens in de woestijn: ‘Waar je staat is heilige grond’.

Het heilige is niet ver weg, maar precies waar wij zijn, en waar aanwezigheid is. Als ik zo kijk, hoef ik het niet eens uit te leggen.

U kunt gratis verder lezen

Klik deze melding weg via het kruisje. Maar goede artikelen schrijven kost geld. Steun daarom onze schrijvers en word al vanaf € 5 per maand Vriend/in van Nieuw Wij.

Ik lees eerst het artikel verder.
Arjan-Broers1

Arjan Broers

Theoloog

Arjan Broers (1969) is journalist, schrijver, programmamaker en prediker. Hij studeerde theologie aan de toenmalige Katholieke Universiteit …
Profiel-pagina
Al 10 reacties — praat mee.