Voortdurend populisme zie je vooral in de avondprogramma’s van commerciële omroepen. Series en spelletje waar mensen die vroeger nooit in beeld zouden gekomen, de hoofdrol mogen spelen. RTL-7 biedt ‘Meer voor mannen’. Iedere avond een oorlogs- of in ieder geval een vechtfilm, waarbij bommen halve steden tot een puinhoop maken, mensen worden opgeblazen en het bloed bijkans van het beeldscherm druipt. En uiteraard praatprogramma’s over voetbal waarbij de selectie van de deelnemers – meestal dezelfden – gebeurd lijkt te zijn op maximale grote monden, een gebruik van de Nederlandse taal dat je doet huiveren en kleding van die kerels die om goed advies jammeren. Een hele klasse die vroeger nooit de held kon worden in zijn eigen levensverhaal, wordt nu uitgenodigd dat te worden in hevige competities die iedere avond vertoond worden: kokend, zingend, dansend al dan niet op schaatsen, of andere vaardigheden, zoals het standhouden in een groep op een onbewoond eiland.
In alle gevallen is het de groepsdynamiek, die het spannend maakt voor de kijkers. Want uiteindelijk gaat het er om wie mag blijven, en wie eruit moet, en die keiharde concurrentiestrijd gaat gepaard met heftige emoties. Niettemin wordt degene die eruit moet, troostend geknuffeld door de andere deelnemers, zichtbaar opgelucht dat zij er nog in mogen blijven. Ook door de kijkers in de huiskamers wordt intensief meegeleefd, ze kunnen via dit soort uitzendingen hun eigen sympathie of antipathie tegen deze of gene koesteren en kenbaar te maken. Een ware catharsis.
Zeg dus niet dat populisme in ons land uitsluitend tot uiting komt in de opvattingen van Geert Wilders. Het kan bovendien nog veel erger. De Italiaanse premier Berlusconi bijvoorbeeld. Iedere cel in zijn hersens heeft een populisme-gen. Hij is de ultieme charlatan: oplichter, hoerenloper, corrupt. Maar dat is nog tot daar aan toe. Je zal de premiers de kost moeten geven die zich ook aan dit soort activiteiten wijden. Ze zijn doorgaans katholiek, het enige geloof dat zonden vergeeft. Werkelijk onvergeeflijk aan Berlusconi is zijn nimmer aflatende inspanning om de vrijheid van meningsuiting te minimaliseren en rechters om te kopen. Een land met zo’n premier hoort niet in de Europese Unie thuis. Die mening waren Europarlementariërs al een paar jaar geleden toegedaan. Ze dienden een motie tegen hem in. Dankzij het tegenstemmen van de Nederlandse CDA-Europarlementariërs haalde die motie het niet. Want aan de horizon van premier Balkenende gloorde toen een belangrijke Europese functie. Berlusconi moest te vriend worden gehouden. Hij bleef, Balkenende moest weg. Cohen zag zichzelf al als premier. Maar hij werd het niet. Het kiezersvolk is onberekenbaar. Net zoals de tv-kijkers die thuis mogen stemmen wie er uit moet en wie mag blijven.
Tja, ik vind al die volksprogramma’s ook walgelijk. Te lelijk voor woorden. Allerergste is dat we er massaal naar blijven kijken. Zo is de tv het grootste populistisch speeltje geworden met enorme macht.
U schrijft: ‘Populisme: de stem van het volk’ Ook wekt u in uw boutade annex tirade de indruk zich aan populisme te ergeren, wat een elitair standpunt verraadt. Geeft niet, maar ben ik zo vrij u op het bestaan van een oude spreuk te wijzen, luidende: ‘vox populi vox dei’ = de stem van het volk is de stem van God. Houdt u daar rekening mee. Het gezegde is van de Romeinen, en die wisten waar ze het over hadden.
PS In populair verband laat u de naam van de heer G. Wilders vallen. Denkt u dat hij aan het formaat kan tippen van Julius Caesar, ook een ‘popularis’?