Dit is een revolutionair standpunt. Tot voor kort gingen theologen immers uit van de christelijke boodschap. Ganzevoort wil dit loslaten. De samenleving is namelijk sterk veranderd, waardoor het christelijk spreken ‘zombietaal’ is geworden. “Theologie dreigt daarmee een reliek te worden van vervlogen tijden, alleen herkend en erkend door geloofsgenoten, maar volstrekt irrelevant voor de rest van de samenleving”.
De remedie voor dit probleem staat in de ondertitel van het pamflet: ‘de theologie moet haar claim op de waarheid opgeven’. Als theologen niet meer claimen dat het christendom waar is, kunnen deze levensbeschouwelijke specialisten inderdaad gaan proberen mensen te helpen om een keuze te maken uit allerlei soorten religieus en levensbeschouwelijk aanbod, als makelaar dus.
Zijn de problemen van de theologie dan opgelost? Zo simpel is het niet voor deze beroepsgroep in crisis. Ganzevoorts metafoor van de makelaar maakt dat pijnlijk duidelijk. De markt van de theologen is net zo goed ingestort als die van de huizenmakelaars. Steeds meer mensen vinden bovendien hun weg wel zonder bemiddelaars. De huizenmakelaars produceren rapporten, schrijven prijsvragen uit op zoek naar het ei van Colombus, en verzinnen nieuwe producten. Ze zijn in verwarring over de juiste strategie om te overleven. Net als de theologen. Het is ook een imagoprobleem.
Huizenmakelaars staan in hetzelfde rijtje als autoverkopers, politici en paaldanseressen. Theologen mogen zich daar nu bij aansluiten – wel een heel christelijke gedachte.
De wortel van de crisis ligt in beide branches bij een gebrek aan geloof – in de markt, in het ambt of in God en het bovenwereldse bouwwerk daaromheen. Ganzevoort hoopt de geloofwaardigheid van het beroep te herstellen door het loslaten van het geloof in de waarheid van religieuze voorstellingen. Maar als zoiets halfslachtig gebeurt, heeft het geen kans van slagen en bevestigt het alleen het beroerde imago.
En Ganzevoort doet het halfslachtig. Hij stelt namelijk voor dat theologen stoppen met het gebruik van het zombiewoord ‘God’ als ze met de buitenwereld spreken. Daarvoor in de plaats moeten ze dan ‘het heilige’ gaan gebruiken. De buitenwereld mag vervolgens toch verwachten dat dat heilige niet voor waar hoeft te worden gehouden?
Alle geloofsvoorstellingen van de mensheid wil Ganzevoort wel relativeren. Maar niet het bestaan van ‘het heilige’, dat voor hem een mysterieuze en ontzagwekkende dimensie is die boven het gewone uitstijgt en waarmee mensen contact zoeken. Dit heilige is ‘betrouwbaar’ en verschaft ‘grond onder de voeten’, stelt hij. Het is de bron waar alle religies uit putten.
Op zich is dit natuurlijk een respectabel geloof. Maar als de makelaar tegelijkertijd zegt dat hij afziet van theologische waarheidsclaims, verliest hij zijn geloofwaardigheid.
Klik hier om de eerste pagina’s van het pamflet van Ganzevoort te lezen.
Waar ik mij aan erger: de theologie dit en de theologie dat. Er zijn ook joodse, hindoe en islamitische theologen op de wereld mensen!!
De enige echte kritiek is dus dat ik mijn keuze halfslachtig maak. Daar ben ik het niet mee eens en blijkens het begin van de bespreking vindt Van der Velde dat ook niet. Hij noemt het zelfs revolutionair. Voor het overige lijken we het wel eens dat er een geloofwaardigheidscrisis is voor de theologie (en trouwens ook voor kerk en christendom). En vervolgens zien we verschillende uitwegen. Hij kiest voor een waarheidsclaim, ik juist niet. Ik zet daar niet een algemeen geloof in het heilige tegenover (zoals hij lijkt te denken), maar een dialogisch spreken over het heilige. Dat is wel wat anders
De theologie zou haar claim op de waarheid juist moeten opgeven – wat mij betreft, en in ieder geval degenen die zeggen dit te willen doen. Uit wat Ganzevoort schrijft over ‘het heilige’, blijkt dat hij dat toch niet doet – of hij zijn geloof daarin nu ‘algemeen’ of ‘dialogisch’ noemt maakt niks uit.
Allereerst, Ruard, bedankt voor je pamflet. Ik heb het nog niet gelezen. Maar reageer op wat tussen Koert van der Velde en jou gaande is. ‘Het heilige’ of ‘de Heilige’. Dat lijkt me de kwestie. Het christelijk geloof leeft uit de Naam van de Heilige Israels. Het algemene woord ‘God’, dat we ook nog eens in het meervoud kunnen gebruiken, is een lege term. Met het afschaffen daarvan gaat niets verloren. Integendeel.
Ik heb de indruk dat ik mij aardig kan vinden in het boekje van Ruard. Mij lijkt het een moderne verwoording van de oproep van Jezus om samen het Koninkrijk van God te zoeken in het vertrouwen op zijn belofte dat in het gezamenlijk zoeken het vinden besloten ligt.
RELIGIE is oorzaak van alle ellende op de wereld.
”Indien men zich niet onderwerpt aan (de regels van) een god is iemand niet religieus. Heeft derhalve niets met overtuiging te maken.”
”Het niet verzamelen van postzegels is geen hobby. Geen.”
FOUT
Religie heeft met de Oorsprong te maken en dat is geen hobby of wetenschap
Niemand? weet dat, alle mensen zijn àTheist,religieus,twijfelen,kip of? ei
Eeuwige discussie gevolg altijd oorlog onder religieuzen in de hele wereld
Alle mensen geloven ALLAH ,geen? zonde ,geen zondvloed en geen Schepping
ÉÉNMALIGE Schepping daarna Evolutie
Leven daarna? Dood
Kip daarna Ei
Dat is zeker weten,onmogelijk,onwetenschappelijk
bovennatuurlijk GELOOF
Evolutie daarna meerdere Ontstaans
Dood daarna Leven
Ei daarna Kip
Dat is niet? zeker weten ,een THEORIE/RELIGIE
.Je kan niet je hele leven vechtend door het leven gaan.
Eeuwige discussie :ja nee ja nee ja nee a nee ja nee ja nee
Ontstaan heeft nooit plaatsgevonden,LEVEN is altijd de Oorsprong
,,Koert van der Velde schrijft op Nieuwwij.nl dat het opgeven van de waarheid de geloofwaardigheid van de theoloog alleen maar verder zal aantasten,’’ schrijft Ruard Ganzevoort op zijn blog http://ruardganzevoort.wordpress.com/2013/06/22/enkele-reacties-op-spelen-met-heilig-vuur/#comment-335. Uit deze reactie blijkt dat hij mijn kritiek niet heeft begrepen. Ik pleit juist voor het loslaten van deze claim. Kennelijk heeft Ganzevoort de discussie – ook op zijn eigen universiteit – gemist over flirten met God, dus over religiositeit zonder expliciete of impliciete waarheidsclaims, is deze VU-hoogleraar zijn boekje gaan schrijven zonder de moeite te nemen zich van de discussie erover op de hoogte te stellen.
Ik heb gemerkt dat meer theologen het idee van religie zonder waarheidsclaims, (zonder geloof, zeg ik) moeilijk konden vatten. Velen zeggen wel dat geloven als voor waar houden voor hen niet meer hoeft, maar toch kunnen ze het welbeschouwd niet loslaten. Ook Ganzevoort die nu expliciet pleit voor het opgeven van waarheidsclaims, blijkt – de kern van mijn kritiek aan hem op NieuwWij.nl – dit impliciet nog steeds doen.