Het boek is er gekomen na subsidie van het Amsterdam Fonds voor de Kunst en voorintekening door geïnteresseerden. Het heeft vermoedelijk veel moeite gekost om dat allemaal voor elkaar te krijgen. In de uitgave zelf is zichtbaar en leesbaar ook de nodige moeite gestoken: het is een gebonden uitgave, de vormgeving is prachtig (met zelfs uitklapbare fotopagina’s) en de toelichtende teksten zijn zeer toegankelijk geschreven.
Voor tot de islam bekeerde vrouwen is de afgelopen decennia regelmatig aandacht geweest. Ze zijn een geliefd onderwerp voor afstudeerscripties, dag- en weekbladen en televisieprogramma’s. De vragen die hierbij als uitgangspunt worden genomen, zijn meestal vragen naar het waarom van de bekering en naar de reacties van ‘de omgeving’. Het boek ‘Bekeerd’ is een verademing, omdat moslimvrouwen hierin positief worden benaderd, er ook ruimte is voor aandacht voor verschillen in opvatting en geloofspraktijk, en vooroordelen duidelijk worden genoemd en van repliek worden voorzien. Dat geldt bijvoorbeeld voor het vooroordeel dat vrouwen niet uit vrije wil voor de islam zouden kunnen kiezen, dat hoogopgeleid, in Nederland geboren en moslima niet samen zouden gaan, of dat vijf keer per dag bidden en vasten tijdens ramadan je in een intolerante fundamentalist [mijn woorden] veranderen.
Op de foto’s zijn vrouwen (en ook enkele mannen) te zien die de afgelopen drie decennia moslim zijn geworden. Op de portretfoto’s kijken ze je recht in de ogen en dagen ze je uit om je, na een eerste indruk, na te laten denken over hun persoonlijke verhaal. Een aantal keren vormen de foto’s een reportage waarop je kan volgen hoe vrouwen bezig zijn met de dagelijkse rituelen, hoe ze samen vasten en het vasten verbreken, hoe een in de islam geïnteresseerde vrouw zich verdiept in de islam of hoe een vrouw de islamitische geloofsgetuigenis of sjahaada aflegt te midden van andere moslimvrouwen. Dat dit alles serieuze zaken zijn, is af te lezen aan de gezichtsuitdrukkingen, maar er is ook ruimte voor lachende vrouwen. En een dochtertje dat meebidt, ook al zit haar hoofddoek op een gegeven moment half voor haar gezicht, levert een vertederende foto op.
Tussen de foto’s staan een aantal toelichtende teksten waarin Vanessa Vroon opvattingen en ervaringen van vrouwen weergeeft op basis van haar promotieonderzoek. Dat doet ze geanonimiseerd. Die opvattingen en ervaringen vult ze aan met basale informatie zonder teveel tussen de lezer en de vrouwen in te gaan staan. Het wordt hiermee een boek dat inzicht geeft in de doorgaans lange weg die vrouwen afleggen voordat ze ‘officieel’ moslima worden, de uitdagingen waar de vrouwen voor staan en het dagelijks leven als moslima. Omdat Vroon over een hele groep schrijft en geen individuele vrouwen onder de loep neemt, is er altijd een risico op verlies aan nuance. Dat er van zo’n verlies m.i. geen sprake is, is een grote verdienste van de auteur.
Veel moslima’s zullen zich in dit boek herkennen; ze zullen zich bijvoorbeeld hun eigen keuzeproces herinneren. Ik hoop dat dit boek ook z’n weg vindt onder een publiek dat misschien niet zoveel op heeft met (bekeringen tot) de islam, maar wel nieuwsgierig genoeg is om hierover te lezen.
Klik hier voor boekgegevens.
