Recensie van ‘De reis naar binnen’

Toch is er bij hen een enorme pluraliteit in geloofsachtergrond zichtbaar: van rooms-katholiek tot hervormd, gereformeerde bond en van doopsgezind tot antroposofisch. De één put volledig uit de christelijke traditie, heeft weinig behoefte aan andere bronnen en de ander combineert op syncretistische wijze het christendom met het Tibetaans- of Zenboeddhisme. Ook in beroepsachtergrond is er veel verscheidenheid. Zo is de één boerin, de ander abdis, de ander advocaat of verpleegkundige. Vrouwen als Annemiek Schrijver, Lieke Vogels, Suzanne van der Schot en Annelien de Winter-Wijffels vertellen hun verhaal. Sommige van hen zijn gehuwd en hebben kinderen, anderen wonen alleen. Daarnaast zijn er verschillen op leeftijdsgebied. Zo is de één geboren in de jaren 1930 en de ander in de jaren 1970.

De interviews lezen als een trein. Elk verhaal begint met een terugblik in de tijd. Welke rol religie speelde in hun jeugd. Wat hen raakte of afstootte. De vrouwen vertellen over hun zorgvuldige en soms moeilijke keuzes ten aanzien van wat uit de eigen traditie mee te nemen en wat achter te laten. Keuzes die zij maakten passend bij hun eigen ervaringen en leven. Ook de gevechten die ze moesten leveren komen aan bod, evenals de ontwikkeling die hiermee gepaard gaat. Ontwikkeling op persoonlijk en relationeel vlak. Daarnaast spreken de vrouwen over hun inspiratiebronnen, zoals de Bijbel, mystieke en filosofische teksten en muziek. Tevens wordt de betekenis van gebed, stilte en meditatie uitgelegd.

En ten slotte vertellen ze over de reis naar binnen… Aan deze reis ging dikwijls pijn, verdriet, crisis, angst, scheiding, eenzaamheid, ontslag of ernstige ziekte vooraf. Door diepe dalen komen deze vrouwen dichterbij zichzelf, de ander en bij God of het goddelijke. Hun innerlijke kracht en spiritualiteit lijkt de bron te zijn waaruit ze putten in het dagelijkse leven. De vrouwen hebben zichzelf in de loop der tijd leren kennen. De één geeft aan ‘veel tijd nodig te hebben om in balans te komen’, de ander benadrukt ‘het belang van bevestiging’ of spreekt de prachtige woorden uit dat ‘het een levenslang proces is om een vrij mens te worden’. De weg naar binnen is duidelijk niet statisch, maar constant aan verandering onderhevig.

Ook ambivalentie ten aanzien van de religieuze traditie komt in de openhartige verhalen tot uiting. Zo wordt de positie van de vrouw binnen de rooms-katholieke kerk als pijnlijk ervaren en spreken sommige vrouwen expliciet over hun verdriet ten aanzien van bepaalde recente ontwikkelingen binnen het instituut.

Elk verhaal eindigt met een impressie van Joke Litjens. Ze benadrukt wat haar aanspreekt en ontroert in het interview met de betreffende vrouw. Ze spiegelt de verhalen aan haar eigen leven, haar eigen ervaringen. Ze noemt herkenningspunten in het gevecht om ‘zichzelf te worden, te zijn en te blijven’. Het boek De reis naar binnen, twaalf vrouwen en de kracht van hun spiritualiteit is een inspirerende stimulans om – als lezer – zelf de reis naar binnen te maken!