De stilte achter de stilte. Alle vorm is vormloos. Er zijn en onverwacht. Niets en alles. Een aantal voorbeelden van de ‘on-taal’, die contemplatie en mystiek kenmerken. On-taal, omdat woorden die spirituele ervaringen omschrijven, meestal niet toereikend zijn. Toch is Miek Pot er goed in geslaagd woorden te geven aan een proces dat heel persoonlijk en toch universeel is.
Focus op de bron
De christelijke contemplatie is gericht op het innerlijk luisteren naar de stilte, waardoor omvorming in God mogelijk is. Miek Pot brengt God nauwelijks ter sprake, terwijl dat toch haar beweeggrond is. Ze focust op de persoonlijke weg, los van resultaten, maar vol mogelijkheden. Contemplatie is hard werken. Het vergt discipline om de dagelijkse meditatieve oefeningen, het zwijgen en de eenzaamheid vol te houden. Zelfreflectie, flexibiliteit en evenwicht zijn daarbij essentieel. Lezen en schrijven kan ondersteuning geven. Miek Pot beschrijft een levenslang proces dat behalve mooi en vreugdevol, ook hard, lastig en onrustig is. Een weg waarbij schaduwkanten opduiken en het emotionele ego een lastige medereiziger blijkt te zijn.
Lusteloosheid
In Doorkruist Land wordt de nodige aandacht besteed aan het begrip Acedia (lusteloosheid). De ziel is ziek en lijdt, wanneer lusteloosheid de regie overneemt. Verstrooiing, onrust, haast, afgestomptheid, neerslachtigheid en verveling veroorzaken barsten, waardoor psychische energie weglekt. In deze depressieve staat bevinden veel mensen zich, omdat ze in een schijnwerkelijkheid leven. Het onderscheidingsvermogen en het evenwicht zijn zoekgeraakt. Worden mensen zich hiervan bewust, kan een keuze voor een andere weg gemaakt worden. Bewust kiezen voor tijd en ruimte, alleen en stil zijn is essentieel om de contemplatieve weg te gaan, die discipline en zelfreflectie vraagt. Het is een doorgaand proces, dat mensen omvormt en naar de meest pure werkelijkheid leidt.
Vermorzeling
Halverwege het proces is er een overgangsfase die Miek Pot ‘de donkere nacht van de geest’ noemt. Een periode van diep niet weten. Er rest dan enkel een buiging maken voor het leven. Alle zekerheden brokkelen af. Het hart wordt vermorzeld. Dat hart is zowel centrum als kruispunt. Oude patronen verdwijnen en er gaan nieuwe wegen open. Een mens hoeft niet langer te overleven, maar kan een authentiek leven leiden en zal meer balans ervaren in geven en ontvangen, in afstand en nabijheid. Die transformatie is niet maakbaar, maar wordt ontvangen. De wezensnatuur openbaart zich wanneer we haar niets in de weg leggen.
Stilte
Miek Pot is bekend van haar stilte retraîtes. Het boek pleit voor een verankerd raken in een gedragen stilte en nodigt uit om vaker te zwijgen, meer onvoorwaardelijk lief te hebben en op een goede manier alles te omarmen wat zich in het leven aandient. De moderne mens lijkt een groeiende behoefte aan stilte en rust te hebben. Silence extérieur alleen is niet voldoende. De volheid en hectiek van het huidige leven vergt meer om overeind te blijven: silence intérieur. Naast persoonlijke ervaringen en inzichten, maakt Miek Pot onder meer gebruik van de kennis van de woestijnvaders uit de eerste eeuwen na Christus, de brieven van Etty Hillesum (1914-1943) en het boek The road less travelled (1978) van psycholoog Scott Peck (1936-2005).
Doorkruisen
De titel van het boek verwijst naar de geestelijke pelgrimage en naar het christelijk symbool het kruis. Ook de betekenis van het doorstrepen van oude gewoonten kan eruit opgemaakt worden. Miek Pot staat stevig in de christelijke, mystieke traditie, maar de contemplatieve weg is universeel. Het boek past in een tijd, waarin snelheid en uiterlijkheden floreren. Diezelfde tijd begint tekenen van omkeren te vertonen: ‘Het moet anders’. Doorkruist land kan een reisgids zijn op weg naar bewustwording, compassie, eenvoud en balans. De teksten nodigen uit om de weg naar binnen te gaan, te zwijgen en de stilte en innerlijke rust te vinden. God wellicht. Ik heb van het boek genoten. Doorkruist land rust op eerder werk. Het is geen gemakkelijk ‘lees ik even snel door’ verhaal. Wanneer de nieuwsgierigheid er is, maar de terminologie van contemplatie en mystiek onbekend terrein, raad ik aan eerst haar boek De grote stilte uit 2008 te lezen.
een heel mooi artikel. ik zelf ben geneigd, na alles wat ik in dit leven heb meegemaakt, me niet druk te maken om het diepere van ons wezen, de zoektocht naar. je vindt het toch nooit. dit leven is een leven van ondervinding met vallen en opstaan. de totale echte innerlijke rust is in een leven echt niet te vinden, is ook niet echt belangrijk, want juist door het wisselvallige, de ondervinding, de miskleunen, verdriet, pijn, en noem maar op, zal de ziel veel meer versterkt worden dan steeds maar weer zoeken naar het volmaakte in je zelf, het volmaakte van het wezen God. pas hierna zullen we misschien te horen krijgen waarom dit leven van toepassing is en hoe ver we zijn gevorderd.
al met al een mooi artikel.
Het is ook een mooi boek Rene, dat een handvat wil zijn. Meer niet. Dank je wel voor je mooie reactie.