Stephan van Erp schetst de persoon van Rowan Williams tussen deze uitersten. Hij doet dat  in de inleiding op een omvangrijke bundel met opstellen van Williams. Het betreft lezingen die Williams bij verschillende gelegenheden heeft gegeven in de periode als aartsbisschop.

De verschillende delen waarin de lezingen zijn ondergebracht, weerspiegelen de theologische en spirituele belangstelling van Williams. Achtereenvolgens gaat het over het secularisme, over multiculturalisme en pluralisme in de samenleving. Lezingen over deze thema’s nemen de helft van het boek in beslag. Daarnaast zijn er opstellen over de milieuthematiek, de economische crisis, maar ook een afzonderlijke lezing over de ouderdom of over het strafrecht.

Williams2
Beeld door: Bol.com

In alle diversiteit ontdek je een aantal verbindende aspecten die de opvatting van Williams kleuren.
– Het meest in het oog springende is Williams benadrukking van de “menselijke waardigheid” die in het geding is. Bijna in iedere lezing komt hij daarover te spreken.
– Bij menselijke waardigheid hoort vervolgens een gezond besef van het belang van het religieuze spreken en handelen. Ze legt een dimensie van het menselijke bloot die verloren gaat in een louter seculiere of economische benadering van onze maatschappelijke problemen. “Spreken over God (..) gaat er van uit dat er niet alleen een heilige realiteit is, maar ook een initiërende factor die onafhankelijk is van wat dan ook in de wereld. Ik word uitgenodigd om verantwoordelijkheid te nemen voor het goede, het menselijk welzijn en de spirituele gezondheid van anderen, om me zelf in zekere mate aan hen beschikbaar te stellen. Dat is deels omdat ik heb geleerd hoe ik de wereld om mij heen moet ‘lezen’ als een suggestie dat er een kracht is, onafhankelijk van welke omstandigheid dan ook in de wereld, die ‘de verantwoordelijkheid genomen heeft’ voor mijn welzijn – die niet alleen het leven in het algemeen heeft gegeven, maar die bovendien zijn eigen leven aan mij ter beschikking heeft gesteld” (p. 130). Uit dit citaat blijkt Williams originele manier om het hart van de christelijke boodschap te vertolken. Zijn stijl is niet altijd even makkelijk te volgen, vanwege de vele nuanceringen (in zekere mate, deels) maar het loont de moeite om Williams in zijn argumentaties te volgen, omdat hij verdiepende lagen aanbrengt in discussies van breed maatschappelijk belang.
– Een ander verbindend aspect in de verschillende lezingen is het belang dat Williams hecht aan het gesprek tussen andersdenkenden en andersgelovigen. Dit is voor hem geen slappe dialoog, maar een kritische uitwisseling met respect voor het verschil. De belangrijkste taak van de kerk is “het scheppen van ‘ruimtes’ voor een alternatief verhaal en vraagtekens te zetten bij de vanzelfsprekendheid van het verhaal van de seculiere moderniteit” (p. 75). En met het oog op de religieuze dialoog noteert hij: “Een samenleving waarin religieuze diversiteit een feit is, zal moeten erkennen dat de geschiedenis van de mens niet slechts één verhaal is (…) Religies hebben hun identiteit ontwikkeld in dialoog en vaak in intellectueel conflict met elkaar. Juist dat feit impliceert dat er altijd andere manieren zullen zijn om de fundamentele vragen waarmee de mens wordt geconfronteerd te stellen” (pp. 370-371).

In dit soort zorgvuldig gekozen formuleringen wordt duidelijk hoe voor Williams theologische of religieuze kwesties meteen een maatschappelijk en politiek belang hebben. Op enkele plaatsen in de tekst gebruikt hij daarvoor de term ‘interactief pluralisme’ (o.a. p. 96) waarmee de door hem voorgestelde houding fraai wordt samengevat. Alleen een benadering die verschillende perspectieven met elkaar verbindt en tegelijk ruimte laat aan de diepste motieven voor het menselijk handelen zoals dat in religieuze tradities te vinden is, kan recht doen aan de grote problemen waar de mensheid mee worstelt.

Geloof in de publieke ruimte is een rijk boek, vol inzichten die verder kunnen helpen bij het zoeken naar een geloofwaardige en hedendaagse publieke theologie.

Klik hier voor boekgegevens of om het boek te bestellen.

bert altena 2024 – kopie

Bert Altena

Predikant

Bert Altena (1963) is als predikant werkzaam in de Protestantse Gemeente Oost-Groningen. Hij promoveerde in de theologie en geeft …
Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.