Recensie van ‘Trialoog’ van Jan De Volder

De gesprekken werden opgetekend door journalist Jan De Volder, lid van de gemeenschap van Sant’Egidio en ze verschenen in 2005 in druk. Daarmee waren de gesprekken niet afgelopen: ze gingen door. Niet op basis van een of ander geformaliseerd initiatief, maar als informele gesprekken tussen mannen die inmiddels vrienden waren geworden. Deze gesprekken zijn nu gebundeld in een geheel nieuwe uitgave van Trialoog.

Het boek is niet zozeer de neerslag van een discussie, als wel van een gesprek van de auteur met de drie gesprekspartners. Elk geeft naar aanleiding van een vraag zijn visie. Het geeft op deze manier de sfeer van de onderlinge gesprekken goed weer: de drie zijn er niet op uit om hun eigen standpunten te verdedigen, maar om naar elkaar te luisteren.

Geen van drieën geven ze een officieel standpunt weer. Rabbijn Malinsky is orthodox en laat er geen misverstand over bestaan dat hij weinig ziet in het liberale jodendom. En steeds blijkt ook weer hoe verdeeld de moslims zijn: Jamal Mafthoui kan niet voor alle moslims in Antwerpen spreken. “Onze zwakte is zeker onze organisatie”, zegt hij, “zeker in vergelijking met het christendom.” Daarom werpen er zich figuren op als spreekbuis van de islam “die van de islam geen kaas hebben gegeten of die onbekwaam zijn”, aldus Mafthoui. Steeds benadrukt hij dat de islam tolerant is en niet gewelddadig. Hij haalt de Koran aan die zegt: “Er is geen dwang in godsdienst”. Maar hij lijkt machteloos tegen de beeldvorming die er over de islam in het westen bestaat en die hem het leven in België moeilijk maakt.

Mafthoui lijkt verbijsterd te zijn over de veranderingen die hij tijdens zijn leven heeft meegemaakt: hij is geboren in België en ging er naar school. Zijn middelbare school was katholiek en er was veel belangstelling voor zijn geloof. Nu voelt hij zich niet meer welkom in zijn eigen land. Hij begrijpt dat hij niet in een islamitisch land woont en dat dat gevolgen heeft voor de manier waarop hij zich in het publieke domein gedraagt. Maar hij merkt dat het steeds verder gaat: “Zelfs in je privéleven maken ze het je moeilijk: een hoofddoek dragen, Arabisch spreken, alles is verdacht. Doe je het toch, dan ben je een fundamentalist, extremist of zelfs terrorist.”

Het boek gaat niet alleen over de problemen in Antwerpen, maar vooral ook over over de uitdagingen waarvoor de religies in de wereld staan, zoals de rol van God in de geseculariseerde wereld en het begrip van goed en kwaad in de postmoderne samenleving.

Een gezamenlijke conclusie bereiken de drie gesprekspartners niet, maar dat is ook niet de bedoeling. Ze nemen elkaar serieus, respecteren elkaars standpunten en blijven met elkaar in gesprek. Zo brengen ze een bevrijdende boodschap voor een samenleving die gebukt gaat onder de angst voor het vreemde en voor de ander.

Voor boekgegevens/bestellingen: klik hier.