Lenoir presenteert het als een roman, maar het verhaal dat hij om zijn verzameling wijsheden weeft is flinterdun. Zeven wijzen uit alle continenten worden door een droom die ze gelijktijdig ontvangen opgeroepen zich naar het klooster Toulanka in Tibet te begeven. Onder hen ook een Amsterdamse filosofe, die de spinozistische traditie mag vertegenwoordigen. Zij neemt haar puberdochter mee.
In Tibet ontmoeten de wijzen elkaar en in een zevental sessies worden de wijsheden uit ieders traditie gedeeld. “Een wijze nam het woord en zei…” Op deze manier worden de wijze verhalen, anekdotes en uitspraken telkens ingeleid, waarvan niet nader wordt verklaard uit welke traditie ze stammen. Immers “we delen spirituele ervaringen die sterk op elkaar lijken (…) ik heb de indruk dat alle spirituele onderzoekers uit dezelfde bron drinken” (p. 27), zoals één van de wijzen al meteen bij het begin opmerkt. Het zet de toon van het boek. De wijzen zetten zich aan de taak de sleutels van universele wijsheid te formuleren, waarvoor men het begrip ‘Wereldziel’ munt, dat “ieder religieus dogma (overstijgt) en betekent dat er in het universum een mysterieuze en heilzame kracht aanwezig is die de orde in de wereld handhaaft” (56). Ondertussen bloeit er een kleine romance tussen de dochter van de filosofe, Natina, en de jonge monnik Tenzin, die opgeleid wordt tot lama.
De zeven sleutels van wijsheid hebben te maken met de betekenis van het leven, lichaam en ziel, de ware vrijheid, de liefde, goed en kwaad, hier en nu en het aanvaarden van het leven. In het middengedeelte van het boek worden de wijsheden uit de diverse tradities gepresenteerd. Het levert een bonte verzameling levenslessen op, die het verleidelijk maken er breed uit te citeren:
“Een wijze nam het woord en zei: ‘Op een avond vertelt een oude wijze aan zijn kleinzoon: “Jongen, in ieder van ons vechten twee wolven. Een slechte en een goede.”
De kleinzoon denkt even na, en vraag dan aan zijn grootvader: “Welke wolf gaat er winnen?”
“De wolf die je eten geeft.” (p. 122).
De verzamelde wijsheden worden doorgegeven, zonder dat de ontmoeting tussen de zeven wijzen leidt tot een nader gesprek over de waarheid van de diverse tradities, of over de waarde van hun verschillen. Alles blijft vredig naast elkaar staan, geheel naar de filosofie van Lenoir die graag de nadruk legt op de overeenkomsten tussen de religies. Maar tegelijkertijd blijft het daarmee wat hangen op een weinig uitdagend niveau. Daarvoor is het allemaal net wat te braaf. Ook blijft de focus teveel hangen op het vlak van de persoonlijk toe te eigenen levenswijsheid, zonder aandacht voor de meer politieke en maatschappelijke aspecten die toch ook in de diverse religies vertegenwoordigd zijn. De Wereldziel krijgt daarmee iets etherisch. Als de wijsheden zijn gedistribueerd, vertrekken de wijzen even zwijgzaam als ze gekomen zijn. De jonge Tenzin, de reïncarnatie van de spirituele meester en beoogd opvolger als lama, blijft alleen over, als zich een groot natuurgeweld over de aarde uitstort. Hij maakt een reis van veertig dagen en nachten om uiteindelijk in een holle steen een brief van de vorige lama te vinden, waarin hij de opdracht krijgt om met de verzamelde lessen van de wijzen “de mensen troost en licht te brengen” (187). En als hij het even niet ziet zitten, is de herinnering aan Natina genoeg om hem weer kracht te geven.
Het is een wat gekunsteld einde, maar dat doet er niet zoveel toe. Van het verhaal moet deze roman het niet hebben, maar wel van de verhaaltjes. En die blijven aanspreken.
Voor boekgegevens: klik hier.
