“Religies zullen steeds meer in elkaar overvloeien”

Op de relimarkt shoppen mensen met gemak tussen verschillende geloven. Dat is bijvoorbeeld te zien aan de ‘overstappers’, mensen die vanuit het katholieke geloof protestant worden en andersom: de zogenaamde kattestranten en proselieken.

Het kan nog verder gaan dan de christelijke stromingen. Dat liet de Twitterdienst in de Amsterdamse Vincentiuskerk eind september zien. Daar kwamen mensen met verschillende geloofsachtergrond samen om God te eren en elkaar te ontmoeten: boeddhisten, protestanten, rooms-katholieken, islamieten en atheïsten kwamen samen. De viering bestond uit onderdelen uit vrijwel alle aanwezige tradities.

Tijdens de twitterdienst, een initiatief van boeddhist Petra Hubbeling en marinedominee Fred Omvlee, werd het multireligieuze Handvest van Compassie voorgelezen als een universele geloofsbelijdenis. Alle deelnemers kenden elkaar via internet.

Internet zal een steeds grotere rol gaan spelen in de geloofsbeleving van mensen. Aan de ene kant kan dat leiden tot een versteviging van de eigen basis, vooral in meer behoudende stromingen. Vreemde of nieuwe elementen worden uit het geloof geweerd of negatief benaderd. Daartegenover zal een hybridisatie mogelijk worden bij meer vrijzinnige gelovigen. Wellicht komt via internet ook syncretisme dichterbij: wereldbeschouwingen die met elkaar versmelten in taal, door nieuwe media, voor mensen met eigen geloofsachtergronden met diens voor- en nadelen.

De twitterdienst is te beschouwen als een praktische uitwerking van het gedachtengoed van de Britse schrijver Karen Armstrong. Zij is gespecialiseerd in het jodendom, islam en christendom en boeken als The History of God kenmerken zich door een syncretische kijk op religieuze stromingen. Niet geheel toevallig was het thema van de twitterdienst compassie. Armstrong schreef het Handvest voor Compassie en is een pleitbezorgster van dialoog en ontmoeting. De twitterdienst bracht dat in de praktijk. In brede context stelt een voorbeeld als de multireligieuze twitterdienst vragen over geloofsverandering door internet.

Op 18 november vindt in de Mozes en Aaronkerk in Amsterdam het eerste nationaal evenement ‘Zinzoekers op het web’ plaats over dit onderwerp. Vele religieuze organisaties en particulieren ontmoeten elkaar om te praten over de mogelijkheden en beperkingen van geloof op internet. Mensen als Erwin Blom, Fred Omvlee, Mohamed El Aissati gaan met elkaar en met de bezoekers in gesprek. In zeven werkgroepen worden thema’s als rituelen op het web, sociale media, zingeving via netwerksites, web 2.0 en religieuze televisie en interreligieuze dialoog via internet diepgaang besproken.

Het evenement komt precies op tijd. Religie is inmiddels al een tijd terug in het publieke debat, maar wordt vaak eenzijdig en negatief in het nieuws gebracht. Zinzoekers op het web (www.zinzoekers.nl) wil zijn eigen invalshoek aan dit debat bijdragen. Internet kan verbroederen, dialogiseren en religieuze tolerantie bevorderen.