Vraag eens rond en je krijgt typerende situaties voorgeschoteld. “We kunnen eigenlijk geen kritiek uiten, want hij doet het ook maar vrijwillig.” Of deze: “Het werk is niet af, maar ze is vrijwilliger en je kan haar niet dwingen.” En als je vraagt naar motivatie: “het lijkt alsof het hem vooral te doen is om een stevige vinger in de pap te houden.”
Het wordt nog interessanter als je doorvraagt. “Doordat iedereen vrijwillig werkt aan het project, en het erbij moet doen, loopt de communicatie vaak stroef.” “Ze zeggen wel je moet roeien met de riemen die je hebt. Maar feit is dat vaak de juiste expertise in de commissies ontbreekt.” En dan nóg krijg je de indruk dat de meerwaarde van professionele werkers onderschat wordt. De optie van betaald werk is omgeven met ongemakkelijke situaties. “We kunnen moeilijk de één wel uitbetalen, en anderen niet.”. Of deze: “Maar je man verdient toch genoeg?”
De kerk bevindt zich momenteel niet in een luxepositie, maar eerder in een noodsituatie. Willen overleven is niet voldoende. “Maar vrijwilligers zijn onmisbaar, omdat we anders de boel moeten sluiten.” Je hoort het veel. Maar die bewering houdt niet stand; het is standje overleven. Er is moed nodig om te vernieuwen. Anders gezegd: waardeer deskundigheid. Een beetje economisering van ons denken over de kerk, kan geen kwaad toch?
Ga het debat aan, zou ik tegen bestuurders willen zeggen. Bijvoorbeeld over de vorm en vooral de duur van overeenkomsten. Het idee om te tekenen voor een kerkenraadslidmaatschap van vier jaar, terwijl een arbeidsovereenkomst voor langer dan een jaar al bijna nergens meer vergeven wordt? De kerk is gebaat bij inzichtelijke en realistische overeenkomsten. U mag, tot besluit, best weten dat ik, nadat deze column is geplaatst, een factuur stuur.
Mooie, uitdagende tekst. Gevoelig punt in de kerken. Denk niet dat er veel positieve reacties komen op dit artikel.
Vraag aan dhr. Friso: hoe wil hij de kerk dan overeind houden? Met niet te betalen professionals?
Eens, vrijwilligers zijn soms eerder een lust dan een last. Ik weet er alles van.
Nou, zonder vrijwlligers ga je het echt niet redden. Wees er vooral zuinig op. Ik heb het vermoeden dat Joel op zoek is naar werk……
Vanwege mijn portefeuille kom ik altijd al veel enthousiaste kerkelijk vrijwilligers tegen in mijn werk. Maar nu nog veel meer, predikanten , diakenen, rentmeesters, vrijwilligers zonder ambt. Enthousiast en met veel dynamiek staan ze in de hectiek van vandaag, en berichten mij daarover, laten weten wat ze doen, wat hen beweegt en wat ze nodig zouden hebben. Hun werkelijkheid vind ik niet terug in deze column, maar mogelijk bevindt deze werklijkheid zich niet in het blikveld van Joël Friso Overigens doen al deze mensen hun werk met hard en verstand en vaak veel boerenwijsheid. Mijn werk zou ik niet kunnen doen zonder al deze mensen, mijn blikveld zou te smal zijn.
Wat een vreemde gedachte. Ik vind dat Friso wegloopt voor de echte uitdaging door vrijwilligers af te willen schaffen. De betrokkenheid en de eigenheid waarmee vrijwilligers zich inzetten is vaak erg waardevol. Natuurlijk zijn er vrijwilligers die veel eerder zouden moeten stoppen, of die iets doen waar ze eigenlijk niet geschikt voor zijn, maar om daarom vrijwilligers af te schaffen lijkt mij een slechte motivatie. In de kerk gaat het er volgens mij juist om dat mensen in beweging komen en zich gaan inzetten voor een goede zaak. En dat je mee mag doen zonder dat er bij voorbaat allerlei eisen aan je worden gesteld vindt ik ook al zo’n mooie christelijke gedachte. Soms slaan vrijwilligers de plank mis of modderen ze te lang door. Volgens mij vraagt dat van een gemeenschap dat ze zoeken naar een open sfeer waarin men daarover het gesprek aan kan gaan.
Ik ben het geheel met Dirk Hansma en anderen eens dat je het zonder vrijwilligers echt niet gaat redden. Dat betekent niet dat er geen verbeterpunten zijn. Sommige vrijwilligers trekken wel erg veel macht naar zich toe (overigens net zoals sommige betaalde krachten). Anderen worden niet gewaardeerd omdat ze niet worden betaald. Een gezonde combinatie van democratie en niet-al-te-hard zakelijk denken zou hier uitkomst kunnen bieden. Want een kerk is echt niet te vergelijken met een bedrijf, waar je iedereen opdrachten kunt geven, al wordt er soms nog wel eens zo geacteerd. Christelijke zakelijkheid zou ik willen definieren als: prioriteiten stellen en verspilling tegengaan. Maar degenen die moeilijke beslissingen nemen zoals ontslagen doorvoeren, mogen niet op een voetstuk worden geplaatst. Geld uitgeven of besparen is allebei niet zo moeilijk, maar dit op een humane en verantwoorde manier doen en ook nog resultaten boeken, dat is de kunst.
En als de kerken nu eens geld gaan vragen voor hun diensten? Is een kerkdienst niet ook een product ter bevordering van het geestelijk welzijn zoals een theatervoorstelling of film in de bioscoop dat ook is? Overigens vraagt de kerk bij mij in de buurt dan wel weer entree voor de filmavonden die ze organiseert. En terecht. Het zou de voorgangers ook nog eens kunnen inspireren een tandje bij te zetten en een extra geïnspireerde performance te geven. Kom op, jongens, het is maar geld.
In de wereld van chronisch zieken en gehandicapten werkt men “noodgedwongen” al lang met vrijwilligers, Daardoor heeft men cursussen ontwikkeld over omgaan met vrijwilligers. Een idee voor kerken eens hun licht te gaan opsteken, in die wereld?
weer zo’n theoloog met een kronkel
Vrijwilligers? Het zijn net ‘echte’ mensen.
Een vak is wat anders dan een baan, een professie is weer wat anders. En of je bepaalde zaken nu als professional, of als vrijwilliger doet, je competentie heb je, of heb je niet! Er zijn natuurlijk gemeenteleden zát die buiten de kerk een professionaliteit ten toon stellen die ze ook binnen de kerk kunnen toepassen. Als ze daar de ruimte voor krijgen, mag dat in de uitvoering geen verschil maken!
Waar wel een probleem zit is in de gevestigde koninkrijkjes. Dat is overigens in elke vrijwilligersorganisatie het geval.
Maar het uitgangspunt dat je met vrijwilligers inlevert op de kwaliteit is onzin! Zelf praat ik net zo gemakkelijk over marketing voor de kerk als voor V&D, Fokker Industries of Bayer! Voor een logisticus, een accountant of een bouwkundige geldt hetzelfde! Joël Friso heeft daar, denk ik zo, geen idee van!
Ik lees: ” dat we er bijna blind op varen.”, wij? En vooral dat stukje over de typerende situaties….. Het meeste in dit “stukje” is niet juist zeg ik, zeg nu zelf. Toch is en blijft, vrijwillig is niet vrijblijvend.
Interessant om alle reacties te lezen, hier en ook elders. Wellicht is het denken in meer werken op projectbasis een goed idee. In ieder geval denk je dan bewuster na over de kwaliteit van je output/performance. Ook vind ik de suggestie dat we meer gaten moeten durven laten vallen in de organisatie, een spannende. Het debat is in ieder geval geopend: mooi!
In ons project http://www.wonne.nl draaien als 36 jaar meer dan 20 vrijwilligers; sommigen al voor meer dan 20 jaar; en daar kunnen we op bouwen: gouden vrijwilligers
volledig betaalde krachten zijn in ons concept ondenkbaar.
Wonderlijke tegelstelling ontstaan in het stuk hierboven! Ik zou net als Joël het denken in termen van vrijwilligers willen afschaffen.
Kerk-zijn is meer dan dat. Het is vooral gemeenschap zijn, en met elkaar aandacht en actie richten op noden in de samenleving (dat kan ook de nood van je buurman zijn) en plaatsen van bezinning en ontmoeting bieden vanuit een specifieke bezieling, namelijk het voorbeeld van Jezus van nazareth.
In ons project herbergenopjelevensweg.nl helpen we groepen om op nieuwe manieren met elkaar vorm te geven aan kerk zijn.
Ik denk dat het niet gaat om vrijwilligerswerk in de kerk af te schaffen, maar er beter mee omgaan. Soms zijn taken in de kerk zo professioneel, dat het voor vrijwilligers bijna niet te doen is, om het er maar even bij te doen. Kerken lopen vaak achter als het gaat om professionaliteit en regelgevening. Maar ook door de vergaderstructuur van kerken. Vaak ben je een tiental vergaderingen verder, voordat er veel al een eerste stap gezet is. Dit heeft inderdaad regelmatig te maken met het ontbreken van kennis of inzicht. Er wordt in de Bijbel gesproken over goed rentmeesterschap. Zo zouden we ook met de kerk om moeten gaan. We zijn als kerken in het algemeen keien in het vrijwilligerswerk, maar zijn daar wel in doorgeschoten. Er is niets mis met de vrijwilliger, die taken helpt ondersteunen in de kerk, maar als die zelfde goedbedoelde vrijwilliger, ingezet wordt op taken, waar hij/zij beslissingen moet nemen waar de vrijwilliger niet voldoende toegerust is, dan heb je een probleem. Ook is het vaak ook nog eens zo, als de vrijwilliger wel toegerust is, vaak moet opboksen tegen structuren in de kerk, die sterk verouderd zijn.
We willen het graag allemaal zo goed mogelijk voor de kerk organiseren, maar vaak blijken er dan wel achteraf stukjes van de puzzel net niet te passen of te ontbreken. Vaak komt dit toch door gebrek aan kennis, of is het door het jaren goed bedoelde vrijwilligers beleid er in geslopen, of juist door de vele vergaderstructuren in kerken op de lange baan geschoven waardoor er slagen gemist worden, die voorkomen hadden kunnen worden, of misschien wel efficiënter aangepakt kunnen worden.
Voel me als vrijwilliger volledig overvraagd en ben ermee gestopt. 4 jaar tekenen is niet van deze tijd. Samenwerking met passief persoon en passief-agressief persoon was niet te doen. Een tsunami aan taken en problemen die naast werk moeten. Er moeten zeker meer betaalde krachten zijn die meer uren erin kunnen steken.