‘The Salt Path’ en de paradox van de zinzoeker

Moth kijkt de vogel na. Zijn ogen glinsteren van melancholie en bewondering. “Misschien horen wij hier ook gewoon te zijn,” zegt hij. “Niet te bezitten. Niet te plannen. Alleen… te keren.” Er valt een korte stilte. De vogel verdwijnt achter de klifrand. Raynor sluit haar ogen, alsof ze de richting probeert te voelen waarin hij vloog.

Deze scène is typerend voor The Salt Path (2025), het speelfilmdebuut van theaterregisseur Marianne Elliott, gebaseerd op de gelijknamige bestseller uit 2018.

Boek en film vertellen het waargebeurde verhaal van Raynor en Moth Winn, een echtpaar dat zich in de herfst van hun leven bevindt wanneer hun bestaan abrupt instort: ze verliezen hun huis en Moth krijgt de diagnose van een ernstige ziekte. In reactie daarop besluiten ze het bekende South West Coast Path te bewandelen, een tocht van ruim duizend kilometer langs de Zuid-Engelse kust. Met een lege bankrekening, een tent en het hoogstnoodzakelijke beginnen ze aan hun reis, op zoek naar troost, richting en herstel.

Het verhaal raakt aan thema’s als thuis voelen, omgaan met verlies, de helende kracht van de natuur en de liefde tussen twee mensen. Raynor Winns boek werd wereldwijd een bestseller, met publicaties in meer dan zeventien landen en een kwart miljoen verkochte exemplaren in Nederland alleen. Film en boek passen binnen het al jaren populaire genre van de zelfontdekkingsreis.

De aantrekkingskracht van dit genre schuilt in het verlangen naar tegenwicht tegen de snelheid, vervreemding en oppervlakkigheid van het moderne leven. Wandelen als verzet: langzaam, betekenisvol, menselijk. Maar juist in die zoektocht schuilt een paradox. Wat begon als een individuele pelgrimage is inmiddels massatoerisme geworden. Alleen al het South West Coast Path trekt jaarlijks zo’n negen miljoen bezoekers en levert een aanzienlijke toeristische opbrengst op. De Camino naar Santiago de Compostela is sinds 2005 vervijfvoudigd in populariteit, met inmiddels een half miljoen pelgrims per jaar. Waar ze elkaar ooit ontmoetten in eenvoud, ontstaan nu ook ergernissen, zelfs diefstallen en aanrandingen.

Ook The Salt Path laat deze paradox zien. Wanneer Moth een groepje passerende wandelaars een kop thee aanbiedt, wijzen ze die gehaast af: “We moeten om vier uur op onze bestemming zijn en lopen achter op schema.” En weg zijn ze, op drift in hun eigen planning.

Wat opvalt aan de film is de intieme soundtrack. Je hoort steeds de ademhaling van Raynor, en vooral het zuchten en steunen van Moth. Die geluiden leggen de strijd bloot: met de elementen, met zijn ziekte, met zichzelf. Wanneer die ademhaling op een gegeven moment zachter wordt, markeert dat subtiel een keerpunt in het verhaal. De adembenemende natuurbeelden en drone-opnames worden ondersteund door emotionele vioolmuziek, maar het is vooral het aanhoudende geluid van de zee – en de roep van de keerkringvogel – dat na afloop bij je blijft.