Een ongeluk komt zelden alleen
Het jaar 2015-2016 was voor mijn familie een pittig jaar. We belandden in een achtbaan, waar maar geen einde aan leek te komen. De een na de ander werd ernstig ziek en/of ging dood. Mijn neef en ik behoorden tot de getroffenen. De familie zweefde tussen hoop en vrees. Mijn ziekte bleek later gelukkig minder levensbedreigend dan gedacht.
Maar voor mijn neef was het helaas een ander verhaal. Ik besloot hem vorig jaar te bezoeken in Marokko. Zijn ziekte bevond zich inmiddels in ‘stadium IV’. Het betekende niet veel goeds. Hij was zwaar vermagerd en verzwakt. Eten ging moeizaam en de pijn probeerde hij te verbijten door met zijn hand tegen de muur te drukken. Morfinepleisters werkten allang niet meer.
Maar klagen deed hij niet. Hij lag thuis bij zijn zusje in de woonkamer. In de buurt van Rabat. Zijn gezin woonde ruim 300 kilometer verderop in het kustplaatsje Safi. Hij had besloten dat zijn grootste kans op genezing in Rabat lag. Daar lag hij dan, ver van zijn gezin vandaan, waardig vechtend voor het leven. Ook mijn tante besloot huis en haard te verlaten om fulltime mantelzorger te zijn voor haar zoon, die ze steeds verder zag aftakelen.
Ondanks het stadium waarin hij zat was het mij overduidelijk dat hij niet dood wilde. Wanneer hij eventjes verlichting had, toonde hij ons vol trots opnamemateriaal van zijn twee zoontjes op zijn mobiel. Zijn vrouw stuurde hem regelmatig updates over de kinderen. Hij mistte ze enorm, maar ze moesten naar school en zijn vrouw moest werken.
Mijn tante zag er zichtbaar ouder, vermoeid, maar nog altijd strijdbaar en hoopvol uit. Het enige wat ze wilde was verlossing voor haar zoon door genezing of desnoods de dood als hierin het goede lag. Ze liet het over aan Allah. Drie maanden later verloor mijn neef de strijd tegen darmkanker. Hij was 43 jaar jong. Toen drie weken later twee broers van mijn moeder binnen een week kwamen te overlijden, zei ik tegen haar: “Het lijkt net of Allah de bezem door de familie haalt!” Tussen de tranen van verdriet door begonnen we te lachen om het beeld dat ik geschetst had. Maar het verlies was pijnlijk voelbaar en we hadden allebei zoiets van “even geen slecht nieuws meer”.
De heiligheid van het leven en de politiek
Ik ben opgevoed met het islamitische principe dat “als je een leven redt, het is alsof je de hele mensheid hebt gered” (Koran 5:32). Dit principe symboliseert voor mij de heiligheid van het leven, daar God van Zijn geest in de mens blies (Koran 15: 29) Misschien heb ik er daarom ook moeite mee, als iemand zich van het leven wil (laten) beroven. Het is weer even een hot topic tijdens de verkiezingscampagne. Ging het eerder om euthanasie bij ondraaglijk lijden, met als resultaat de euthanasiewet [1], nu is de politieke inzet hulp bij zelfdoding bij een gezond maar ‘voltooid leven’! [2]
Ik vind D66 sympathiek in haar strijd voor de individuele vrijheid, maar als het gaat om hulp bij zelfdoding schiet de partij nogal door. Ondanks dat de wet er sinds 2001 is, en deze goed doordacht is ingekleed, is de discussie over wat ondraaglijk lijden is, wat mij betreft een onuitgemaakte zaak. Lijden zit namelijk niet alleen in het voelen van fysieke pijn, maar ook in de manier waarop we ermee omgaan en de manier waarop we denken. Overtuigingen zijn namelijk geen vastgeroeste beelden, maar ideeën die aan veranderingen onderhevig zijn naar gelang de inzichten die een mens krijgt en de situatie waarin deze zich bevindt.
Ik besef dat als mensen dood ‘willen’ ze uiteindelijk wel een manier vinden, maar is dat genoeg reden om als hulpverlening en maatschappij dan maar de handdoek in de ring te gooien en zelfs gezonde mensen willen helpen sterven, die het leven niet meer zien zitten? Schieten we dan niet met zijn allen tekort? Is hulp bij zelfdoding niet, onbedoeld, respectloos naar het leven toe van het individu? Zijn alle opties daadwerkelijk uitgeput?
Een boodschap van hoop
De keuzevrijheid en het recht op zelfbeschikking van het individu (respect)eren we mijns inziens niet door de dood te faciliteren. Maar eerder door een boodschap van hoop uit te dragen. Door het individu te helpen het leven opnieuw te leren waarderen, op een andere manier om te gaan met fysieke dan wel mentale leed! Dat het leven niet altijd maakbaar is, zal een ieder vroeg of laat ondervinden. Zij neemt haar eigen beloop en wij dienen ons er soms naar te schikken. Daar zijn we flexibel genoeg voor, ook al denken we vaak van niet.
Soms hebben mensen slechts de behoefte aan erkenning, waardering, liefde en de behoefte om serieus genomen worden, maar voelen ze zich niet begrepen, noch gezien, noch gehoord. Dus eer we denken aan menswaardig sterven, laten we eerst maar eens beginnen met menswaardig leven! Het leven is pas voltooid als we de natuur haar gang laten gaan.
Voetnoten:
[1] http://wetten.overheid.nl/BWBR0012410/2012-10-10
[2] https://verkiezingsprogramma.d66.nl/programma/zelfbeschikking-en-keuzevrijheid/#voltooid-leven
Waarom ga je nog naar een dokter als God toch beslist? Het getuigd van geen respect voor God als je denkt dat hij “plezier” heeft in het lijden van mensen. God geeft de richting aan, maar wijzelf beslissen.
Ben ik het mee eens.hij heeft ons de vrije wil gegeven en is voor ons gestorven om onze zonden te vergeven.