Het was een mooie mix van verschillende bijdragen van academici, activisten en kunstenaars met lezingen, paneldiscussies, kunstvertoning en een dansoptreden. Een aantal onderwerpen kwamen steeds terug.

Zo werd er op verschillende manieren kritiek geuit op het dualistisch denken in al haar vormen in diversiteitsdiscussies: man/vrouw, hetero/homo, wit/zwart, modern/traditioneel, moslim/niet-moslim, religieus/seculier, allochtoon/autochtoon, staatsburger/vluchteling.

Islam vs secularisme

Mijn eigen bijdrage behandelde de tegenstelling islam en secularisme, die op de achtergrond speelt bij discussies over seksuele diversiteit en islam. Secularisme wordt dan vaak geponeerd als de oplossing voor de islam. De zaak ligt echter niet zo simpel. Verwijzend naar het werk van de antropoloog Talal Asad betoogde ik dat religie en secularisme geen tegenovergestelde blokken zijn, maar meer begrepen moeten worden als per defnitie verbonden en innig met elkaar verweven zoals een Siamese tweeling.

Daarnaast zijn er islamitische denkers als Abdulahi An-Na’im die vanuit de islam theologische redenen geven voor secularisme. Er bestaan verschillende vormen van secularisme die altijd een relatie hebben met religie. Een religieneutrale vorm van secularisme bestaat niet.

Ik was erg onder de indruk van de eloquentie van de ervaringsdeskundigen in de paneldiscussies in het uitdrukken van hun eigen ervaringen met de theorie van intersectionaliteit en de problematiek van discriminatie in al haar vormen.

ICRA
Enkele sprekers tijdens ICRA2017 Beeld door: Stichting Maruf

Zelfbeeld

Wat enkele keren terug kwam is hoe centraal seksualiteit staat in ons zelfbeeld en het beeld dat we van de ander hebben. Minder dan een eeuw geleden was het dominante beeld van westerlingen dat de islamitische wereld vrouwelijk en verdorven homoseksueel was, in tegenstelling tot de westerling die zichzelf als mannelijk beschouwde. In een korte tijd is dat beeld radicaal veranderd.

Nu is het beeld dat de islamitische wereld haast ontploft door de testosteronbommen en er geen ruimte is voor seksuele diversiteit. Het is niet de islam die debet is aan dat veranderde beeld vertelde de filosoof Michiel Leezenberg. De verandering kwam vooral door de invloed van het nationalisme dat nieuwe ideaalbeelden van mannen en vrouwen creëerde.

De antropologe Leyla Jagiella vertelde in een mooie persoonlijke anekdote over haar ervaringen in India en Pakistan waar ze als transgender vrouw traditioneel geaccepteerd wordt in een derde gender (hijra’s genoemd). Toen ze een soefi heiligdom in Pakistan wilde binnengaan werd haar eerst de toegang geweigerd, omdat enkele baardman dachten dat ze een vrouw was. Toen ze uitlegde dat ze geen vrouw was, mocht ze van hen wel naar binnen. Dit toont aan dat in de islamitische wereld de zaken niet zo zwart-wit zijn als we vaak denken.

Moslim-queers

Interessant was dus het gegeven dat de meerderheid van de sprekers een islamitische en queer achtergrond heeft. Dat gold ook voor het publiek. Ik heb het persoonlijk als zeer bijzonder ervaren om kennis te maken met de belevingswereld van de moslim LGBTIQ’s.

Mijn aanwezigheid in het kleurrijke queer gezelschap gaf me een ervaring van hoe het is om onderdeel te zijn van een seksuele minderheid en maakte me bewust van mijn hetero privileges. Seksuele diversiteit is een belangrijk aspect van diversiteit die we in publieke discussies vaak lijken te vergeten.

We hebben het vaak over witte privileges maar we leven niet alleen in een wereld die gedomineerd wordt door witte mannen maar ook in een wereld die gedomineerd wordt door heteroseksuelen. Mijn conclusie na deze conferentie: moslim queers zijn de belichaming van het doorbreken van elk wij-zij denken.

Meer informatie over ICRA 2017 is te vinden op de website van Stichting Maruf.

Nederland, Utrecht, 22 juni 2019. FAHM. Kamel Essabane. Foto: Jorgen Caris

Kamel Essabane

Promovendus en docent

Kamel Essabane is promovendus aan de Radboud Universiteit en onderzoekt de bijdragen van primair islamitisch godsdienstonderwijs aan …
Profiel-pagina
Al één reactie — praat mee.