Transseksualiteit en islam

Islamitische schriftgeleerden zijn echter geen tegenstanders van transseksualiteit. De Iraanse schriftgeleerde Hodjatulislam Kariminia schreef zijn doctoraalscriptie over de gevolgen van sekseveranderende operaties voor de islamitische wet. Hij is de belangrijkste expert voor vragen als: heeft een man of vrouw toestemming nodig van zijn of haar echtegeno(o)t(e) om een sekseveranderende operatie te ondergaan? Zijn zij automatisch gescheiden na de operatie? En wat gebeurt er met de bruidsgave en het aandeel in de erfenis na de operatie? Kariminia beschouwt transseksualiteit als een mensenrecht.

Wanneer een sekseverandering wordt aangevraagd, omdat iemand is geboren met zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken, wordt de ingreep aanvaardbaar geacht als men van één van beide lichamelijke geslachtskenmerken wil worden verlost. Hierbij wordt het medische oordeel meegewogen of een dergelijke operatie mogelijk en wenselijk is. Indien mogelijk, dan wordt het geslachtsorgaan waarvoor men heeft gekozen gereconstrueerd zodat men daarover volledig kan beschikken. Dit wordt gezien als een psychosomatisch proces, waarbij men uiteindelijk volledig over een eenduidige identiteit kan beschikken en waarmee het bereiken van menselijk geluk waarschijnlijker wordt. Verandering van sekse, vergroten van borsten en ingrepen gericht op alleen maar een meer gevarieerde lustbeleving worden over het algemeen vanuit de moslimethiek als overbodig en in sommige gevallen als ontoelaatbaar beschouwd.

In de hightech ziekenhuizen van het rijke deel van de moslimwereld maakt geld echter veel mogelijk. In 1988 was het nog onmogelijk begrip op te brengen voor een student medicijnen die zich van een man in een vrouw had laten veranderen. Deze student, Sayyid Abdullah, voelde de aanwezigheid van vrouwelijke organen in zijn lichaam. Dit bracht dr. Izzat Ashmallah, arts in het Umbâba-ziekenhuis, ertoe de penis van de student operationeel te verwijderen en in zijn lichaam een opening aan te brengen in de vorm van een vagina. De student veranderde vervolgens zijn/haar naam in Sally. De ingreep kreeg bekendheid en werd voorgelegd aan een mufti, Atiyya Saqr. Saqr legde uit dat deze operatie niet door de islamitische wet werd gerechtvaardigd en dat de student een zondaar was. Zijn redenering luidde dat de neiging tot de andere sekse te willen behoren niet noodzakelijkerwijs hoefde te leiden tot een sekseveranderende operatie. De operatie lijkt een tragische afloop te hebben, want er openbaarden zich geen verdere vrouwelijke kenmerken bij de student, wiens vrouwelijke neigingen niet konden worden bevredigd binnen een door de islam gelegitimeerde seksuele relatie. Volgens de mufti moest de student hierna – en niet voorafgaand aan de operatie – beschouwd worden als een mukhannath of khuntha, een androgyn of hermafrodiet. De operatie had naar zeggen van de mufti niets opgelost maar eerder een probleem gecreëerd.

Samenvattend wordt er volgens de schriftgeleerden vanuit gegaan dat – ondanks het feit dat de operatie een verandering in de schepping van Allah betekent – zowel plastische chirurgie in het algemeen als een sekseveranderende operatie – is toegestaan, indien daarmee een persoonlijke en veel stress veroorzakende emotionele situatie wordt opgelost. Het is ook belangrijk dat iemand zichzelf na de operatie als ‘man’ óf ‘vrouw’ kan definiëren. Misschien is het overbodig te zegen dat medisch noodzakelijke ingrepen altijd zijn toegestaan. Zeven jaar later stond de hoogste soennitische autoriteit in Egypte, de Azhar Universiteit in Cairo, in een fatwa – een gezaghebbende uitspraak – transseksualiteit onder bovengenoemde condities toe. Sinds de toestemming zijn ongeveer twintig sekse-operaties in Egypte geregistreerd. Het waren vooral mannen die zich hebben laten ‘ombouwen’ tot vrouwen. In zekere zin een nuancering van het negatieve ‘vrouwbeeld’ binnen en buiten de moslimwereld.