Twee staten of heel de aarde?

Vele verloren decennia geleden streefden Martin Buber en andere Homeland-zionisten nog naar één Arabisch-joodse natie, waar drie religies elkaar zouden moeten kunnen inspireren. Wordt nu het laatste stukje Palestina ‘erkend’ als een aparte staat, en als bewijs van de onmogelijkheid van een inspirerend perspectief? Maar wat moet je anders, nu de veroveringsoorlog van 1967 al zo lang een feit is, en de Palestijnen duurzaam lijken opgesloten in hun reservaatjes? Waarom zouden zij niet ook naar de VN stappen, om net als Israël in 1948, te vragen om erkenning, zij het van hun restant? Je hoeft geen profeet te zijn om te verwachten dat de steun daarvoor groot zal zijn, want de hele wereld is het zat. Maar anders dan in 1948 zal één grootmacht dit in de Veiligheidsraad toch tegenhouden. Obama redt het niet in eigen land.

Is dat dan einde oefening? Nee, het kan ook nog erger worden. Iemand als Wilders vindt dat alle Palestijnen – moslims en christenen wier families daar al woonden vèr voor de stichting van de staat Israël – simpelweg moeten worden uitgezet naar Jordanië als ‘de enige Palestijnse staat’. Verbanning dus als erkenning: uit de christelijke en islamitische wijken van de oude stad, uit Bethlehem, Nazareth, uit Hebron met het graf van Abraham, aartsvader van de volken die in één God geloven, voor moslims evenzeer als voor joden en christenen. Na die tweede Nakbah zou dan de herbouw van de tempel en dus de afbraak van de Rotskoepelmoskee kunnen beginnen, vindt Likud politicus Felin. Een Israëlisch ‘kruisvaarder fort’ met de Jordaan als grens van de clash of civilisations? De Knesseth werkt ondertussen naarstig verder aan het monddood maken van eigen Israëlische vredes- en mensenrechtenorganisaties. Zie www.sivmo.nl

Je hoeft geen optimist te zijn, om niettemin vast te houden aan het principe van de hoop. Tijdens mijn leven hebben al meer verrassende radicale veranderingen plaats gevonden: de erfvijanden Frankrijk en Duitsland die de as werden van een nieuw Europa zonder oorlog, een Vaticaans Concilie dat forse bressen sloeg in de burcht van Rooms integralisme, oude fascistische dictatoren die in Zuid Europa van hun stoelen vielen, de Apartheid die voorbij ging en zelfs de Berlijnse muur ging omver. Met dit in het achterhoofd blijf ik hopen op het vallen van de acht meter hoge muur, een nieuw democratisch, welvarend Midden-Oosten en Noord-Afrika, waarin Israëliërs en Palestijnen vreedzaam kunnen integreren, de boze droom van Wilders voorbij. Eén staat of twee staten, er zal geen duurzame vrede zijn zonder een ‘profetische’ visie op vergaande politieke en economische integratie.

Interreligieuze dialoog steunt op een visie van verreikende integratie, zowel economisch als politiek. Maar dialoog en een volgehouden verlangen naar universaliteit zijn op hun beurt natuurlijk óók onmisbaar om die integratie te kunnen inspireren. Waar de bezette gebieden nu nog vol gebouwd worden met settlements voor nationalistisch-religieuze fundi’s en Hamas van de weeromstuit het Heilige Land blijft claimen voor de islam, moeten er nieuwe hoop en verwachting gewekt worden, waarmee de geschiedenis wel verder kan. Niet het doelloos rondcirkelen om de vraag van de staatvorming, maar een nieuwe, bevrijdende theologische kijk op het Land, beschouwd als héél deze aarde, ondeelbaar en gegeven door God aan alle mensen, verbeeldt mijn messiaanse hoop.