Verkeerde beelden

Het mediabeeld van een gepamperde 20’er die niet met tegenslag kan omgaan is een beperkt beeld, en doet geen recht aan de realiteit. Coachingsbedrijfjes verdienen veel geld aan de dolende 20’er en 30’er, maar ook zij houden de millennial een beperkt beeld voor van de werkelijkheid. Als je maar hard genoeg je best doet, en echt investeert in jezelf, dan kom je er wel. Die beelden kloppen niet.

Eigen context

Natuurlijk staat mijn masterscriptie niet los van mijn eigen context en biografie als 20’er. Rond mijn 20ste worstelde ik erg met mijzelf, mijn familie, en mijn liefdesrelatie die ik had met een vluchteling uit Irak. Hoe konden die werelden naast elkaar bestaan? Beide werelden hadden grote invloed op mijn manier van denken, handelen en bewegen in de wereld. Het waren werelden die niet gedeeld konden worden op instagram, facebook of linkedin.

Ik was en ben nu nog steeds een zoeker, en mijn zoektocht leidde uiteindelijk naar de master Theology and Religious Studies. In het kader van die studie werd ik de eerste geestelijk verzorger die stage liep bij klooster Casella.

Het zoeken naar zin is voor 20’ers en 30’ers complexer geworden dan voor vorige generaties.

Casella

Klooster Casella richt zich op jongeren tot 35 jaar. Het fascineerde mij dat een klooster op jonge mensen zo’n grote aantrekkingskracht kan hebben, ook op jongeren die niet religieus zijn. Vele jongeren die ik daar sprak zochten ook. Ze worstelden met verwachtingen van de samenleving waaraan ze dachten dat ze moesten voldoen. Sommigen hadden een burn-out gehad of waren depressief. Anderen waren gewoon op zoek naar ruimte en reflectie die ze in hun drukke dagelijks leven niet ervoeren. Het kloosterritme deed hen goed.

Route

Het is niet zo gek dat veel jonge mensen worstelen met verwachtingen in de samenleving. Het zoeken naar zin is voor 20’ers en 30’ers complexer geworden dan voor vorige generaties. Dat komt doordat in een geglobaliseerde, geïndividualiseerde en getechnologiseerde samenleving andere levensperspectieven en beelden ons confronteren met de wereldbeelden die we van huis uit mee gekregen hebben. Dat geeft onzekerheid, maar biedt ook mogelijkheden: we kunnen onze eigen weg gaan, het pad van onze ouders volgen we meestal niet meer. Wij doen het anders, maar hoe dan, en welke route past bij ons?

Value gap

De socioloog Roy Baumeister meent dat door de confrontatie met de verschillende verhalen een zogenaamd value gap is ontstaan: het ontbreken – of eigenlijk wegvallen – van waarden die oriëntatie bieden. Wijzelf worden ons eigen referentiekader. In plaats van waarden die zijn voorgegeven in de samenleving over te nemen en eigen te maken, moeten wij onze eigen waarden creëren waardoor we op onszelf zijn teruggeworpen. Er zijn geen morele en religieuze richtingwijzers die universeel geaccepteerd worden.

rachelle1

Werk

In dat gat lijkt een andere richtingwijzer te zijn opgepopt: werk. Door technologische ontwikkelingen werd het werk wat we doen complexer, en werden jongeren aangemoedigd om langer door te studeren. Ook de pil zorgde in 1964 voor een belangrijke revolutie: vrouwen konden zelf beslissingen nemen over een eventuele zwangerschap, en gingen steeds meer deelnemen aan het werkzame leven. Het gevolg was dat grote levenskeuzes konden worden uitgesteld. Waar vroeger globaal gezien iemand rond zijn 21ste trouwde of een kind kreeg, maken mensen nu pas rond hun 30ste die keuze.

Paradoxaal genoeg lijkt er dus veel meer tijd te zijn om te zoeken naar jouw koers dan bij vorige generaties, en zijn we vrij om ons leven zo in te delen als we zelf willen. Die ruimte willen we het liefst zinvol besteden, en jonge mensen zijn meer dan ooit op zoek naar betekenisvol werk en relaties.

Maar die vrijheid brengt ook een prijs met zich mee: mensen zijn hun eigen project of onderneming geworden. Er is niemand, geen partner, geen kind of een God en die hen terugfluit. Ook het werk blijkt niet altijd die betekenis te geven waar jongeren zo hard naar op zoek zijn – daarbij helpt het ook niet voor het vinden van richting dat er steeds meer flexcontracten zijn, en sommige jonge mensen gedwongen worden om als zzp’er te werken. Daarnaast lukt het niet voor iedereen om een baan te vinden – en zeker jongeren met een migratieachtergrond vallen vaker buiten de boot.

Millennials zijn dubbel op zichzelf teruggeworpen.

Het is dus niet zo gek dat de media ons overspoelt met beelden van 20’ers en 30’ers die leiden onder stress, psychisch overbelast zijn, en steeds vaker een burn-out hebben. Millennials zijn dubbel op zichzelf teruggeworpen. Ze moeten op de eerste plaats in deze nieuwe levensfase zelf zoeken naar waarden die ze belangrijk vinden, en tegelijkertijd moeten ze ook zelf de kaders scheppen op het gebied van werk en liefde die vervolgens weer beantwoorden aan die zelfgekozen waarden. Dit is een grote opgave. Zij voelen zich verantwoordelijker dan ooit voor het ‘slagen’ van hun eigen leven. En die verantwoordelijkheid legt grote druk op millennials.

Zoeken naar zin

Het is alarmerend dat jongvolwassenen steeds vaker opgebrand en uitgeput zijn. In deze nieuwe levensfase is het van groot belang om een goed fundament van zingeving te leggen voor de volgende fases van je leven. Wat kan hen begeleiden bij het zoeken naar zin in deze levensfase?

Een antwoord op die vraag (en ik maak nu een hele grote sprong) kan gevonden worden in het vinden van de verhalen die helpend zijn: door welke verhalen laten wij ons leven leiden? Welke verhalen willen wij vertellen? Voor mij begint dat verhaal bij het besef van onze gedeelde kwetsbaarheid naast het belang van een nieuw begrip van autonomie: relationele autonomie. Hierbij borduur ik voort op het werk van o.a. Christa Anbeek, Judith Butler & Catriona Mackenzie.

Kwetsbaarheid is inherent aan ons leven als mens doordat we in relatie staan met anderen. Maar de mate van onze kwetsbaarheid hangt ook af van de netwerken die wij tot onze beschikking hebben. Hebben wij de mogelijkheid van een steunende omgeving, waar ons hele verhaal verteld mag worden, en we ook onze angsten, verlangens en dromen kunnen delen? Tegelijkertijd is een mens niet alleen maar kwetsbaar, maar moet ook de autonomie van een mens gewaarborgd blijven. Het plaatsen van kwetsbaarheid naast relationele autonomie zorgt ervoor dat het besef van onze kwetsbaarheid niet vervalt in paternalisme of slachtofferschap, maar respecteert ook de ervaring van autonomie van de ander. Kwetsbaarheid kan niet zonder een besef van relationele autonomie gedacht worden.

Ons verhaal van gedeelde kwetsbaarheid en relationele autonomie kan beginnen bij deze brief, waarmee ik mijn lezing afsloot tijden het evenement Rust of Rush in de Geertekerk:

Lief kind,

Ik weet niet of je er ooit gaat komen, maar toch wil ik je graag een brief schrijven.

Misschien word je geboren in een tijd waarin de robots alle banen hebben overgenomen, of misschien wel de leiding over ons nemen. Dat weet ik niet, maar waarschijnlijk gaat jouw leven er weer heel anders uit zien dan het mijne.

Toch zullen ook dingen hetzelfde zijn. Je zult voor uitdagingen komen te staan, op zoek moeten gaan naar je eigen ruimte, je eigen stem. Misschien zul je overspoeld raken door de wereld, en het onrecht, de ongelijkheid wat je daarin aantreft.

Lief kind,

Weet dat jij je eigen realiteit mag leven, en dat jij alle mogelijkheden mag benutten die je in je hebt om te worden wie je bent. Vanuit daar kun je iets tot stand brengen in de wereld, en de wereld een klein beetje mooier maken. Neem de tijd, leef met aandacht, en omring je met mensen die het goede in jou naar boven halen. Doe de dingen die jou goed doen, en energie geven, maar weet ook dat het leven – ook voor jou – niet maakbaar zal zijn. Verdriet en pijn, angst en eenzaamheid, vallen en weer opstaan, dat hoort erbij. Spreek je uit, verhef je stem, en laat je dragen door het besef dat wij allemaal zoekers zijn, en elkaar in die zoektocht kunnen dragen, mogen dragen, en bijstaan. En dat je ook mag dansen, mag spelen, en genieten van al het mooie dat het leven ook is.

Rachelle van Andel

Rachelle van Andel

Filosoof en theoloog

Rachelle van Andel is predikant van Vrijburg Amsterdam met speciale aandacht voor jeugd en jongeren namens de VVP. Eerder was Rachelle …
Profiel-pagina
Al 6 reacties — praat mee.