GVD: Het Grote Vooroordelen Diner. Die naam roept van alles op. Vragen, voornamelijk, en misschien hier-en-daar een vooroordeel. Tijdens een iftar verbreken moslims hun vasten in de Ramadan. Studenten uit alle windstreken, levensbeschouwingen en voorzien van allerlei vooroordelen, waren aanwezig en gingen aan een tafel vol iftar-lekkernijen met elkaar in gesprek.
“Welkom!”, waren de eerste woorden die mij toe werden geroepen toen ik mijn voet over de drempel van de STISCCAN moskee in Amsterdam Noord zette. “Je mag doorlopen naar de ruimte op de binnenplaats”. Ik volgde de route die aangewezen werd. “Knap”, dacht ik. “Ik word al chagrijnig bij de gedachte aan een halve dag zonder eten – laat staan een hele zomermaand zonder eten én drinken”. Iemand welkom heten in die toestand zou er weinig hartelijk uit zijn gekomen.
Ik liep een ruimte binnen die van buitenaf leek op een grote chalet. Het rook er naar hout en de oosterse bankjes achterin de ruimte riepen een gezellige sfeer op. Zoals gebruikelijk in de moskee trok ik mijn schoenen uit. Langzaam druppelden ook de andere schoenloze gasten binnen. Met ruim 30 mensen zaten we samen. Riekje, van New Connective, opende de avond met de vraag “waar denken jullie aan bij het woord ‘dominee’?”. Termen als ‘man’, ‘oud’, ‘bril’, ‘streng’ en ‘belerend’ werden op tafel geworpen. Met een grijns hoorde ik de vooroordelen aan, wetende dat Riekje (wiens verschijning aan geen van de termen voldoet), dominee is. Conclusie: vooroordelen hebben we allemaal.
Vervolgens deden we onder begeleiding van Nora, ook van NEWConnective, de Grote Vooroordelen Quiz over de verschillende levensbeschouwingen in de wereld. Vragen als “kan een moslim ook humanist zijn?” en “wat is een Bar Mitswa?” (een van de mogelijke antwoorden: een bar waar je lekkere Joodse koffie kunt drinken) passeerden de revue. Soms moesten we lachen, soms waren de vragen moeilijk, maar er kon maar een student de winnaar zijn. Die won een boekje van Loesje hoe je de wereld kunt verbeteren.
Enige minuten en prachtige liedjes van singer-songwriter Sevval Kayhan later vormden we de opstelling waarin het diner plaats zou vinden, met de opdracht eerst eens op te schrijven wat we gemeen hebben. Ik schoof aan tafel bij twee mannen en drie dames. Later kwam ik erachter dat ik vergezeld werd door drie moslims, vijf mystieke mensen, één autist, vier feministen, vijf maan-liefhebbers, 3 kattenmensen en vijf theedrinkers (zonder suiker). Wie had dat ooit kunnen weten.
De klok staat 10 over 10 en plots roept er iemand: “Het is tijd!”. De gebedsoproep ter inleiding van de iftar werd gezongen en ritueel begonnen we eerst met het eten van een dadel. Want dat deed Mohammed ook, toen hij voor het eerst de Ramadan voltrok.
Onder het genot van een heerlijk diner konden de gesprekken beginnen. Er was een ontspannen sfeer waardoor ik het gevoel had dat alles besproken kon worden (heel anders dan bij sommige kerstdiners, waarbij er standaard ruzie ontstaat over thema’s als dierproeven, vluchtelingen en de erfenis). Onze gesprekken gingen over eerlijke kansen op de arbeidsmarkt, bidden, het al dan niet bestaan van een hogere macht en over bekeringen. Nog interessanter dan de inhoud van deze thema’s was dat er in de veelheid van verschillende meningen eenheid ontstond. Alsof wij met onze schoenen ons oordeel bij de voordeur hadden achtergelaten.
De eenheid van welwillend gehoor vereist geen overeenstemming in gedachten. Het is mooi dat dat hier van toepassing was (als ik dat goed begrepen heb).
Al dit soort bijeenkomsten beschouw ik al even zovele tekenen van hoop, het begin van ontwaken uit het wij-zij-denken. Zoiets is dan een vriendelijke verkenning van elkaar.
Maar zoiets hoort dan ook een vervolg te krijgen!!!
Want pas naarmate je elkaar beter kent en elkaar meer durft te vertrouwen, kun je moeilijkere issues aansnijden.
Die moeilijkere issues hoeven vaak helemaal niet aangesneden te worden. Door contact te leggen met personen als individu kan hun functie als ambassadeur van een soort een secundaire functie gaan vervullen of zelfs vervallen. Zoals de schrijfster van het artikel het zegt, heeft zij kattenmensen en theedrinkers (zonder suiker) leren kennen en dat draagt bij aan de opheffing van het wij/zij-denken. Opeens zijn de mensen niet (alleen) meer de vertegenwoordiger van een soort. Wie bij mijn baard en persoonlijke stijl vooral aan grote en moeilijke issues denkt, zal minder snel doorhebben dat ik ook maar een individu ben in een wereld waarin deze issues spelen, en dat deze issues geen enkel effect hebben op de mogelijkheid om al dan niet een kopje suiker bij me te komen lenen of een vriendelijk woord met mij te kunnen wisselen. Soms is het genoeg te weten dat de deur openstaat. Dat betekent juist minder snel dat eventueel nader contact over moeilijkere issues zal gaan. De grote stap is al gezet met de kennismaking. Het idee dat dat de eerste stap is in het uitwerken van dat soort issues kan erdoor komen te vervallen, omdat het eerder de aanzet is tot een ander soort contact waar dat soort dingen geen grote rol in hoeven te spelen.
Mijn ervaring is: Gedraag je tegen iedereen beleefd en vriendelijk, dat geeft praktisch altijd een gelijksoortige reactie.
Als ik iemand goed ken, durf ik in een opwelling van pure genegenheid iets te zeggen als: “Gek mens!”
Tussen die twee uitersten ligt een wereld aan verkenning van elkaars eigenaardigheden.
Een spannend en superleuk avontuur!