Nog een mail van de uitgever: of ik eraan gedacht had copyright aan te vragen voor het plaatsen van een paar Loesje-teksten als illustratie? Nee dus. Voor het schrijven van het artikel wist ik niets van de Stichting Loesje. Loesje kwam voor mij uit de muur. En ergens had ik gelezen dat de teksten voor niet-commerciële doeleinden vrij gebruikt mochten worden. Als ik het nog eens opzoek zie ik dat er wel toestemming gevraagd moet worden. Loesje is ook een geregistreerd handelsmerk.
En Loesje is snel. Bijna per omgaande ontvang ik een akkoordverklaring, plus een uitnodiging. Op zaterdag 8 mei is er een ledendag in Arnhem. Het thema is ‘Areligieus’. Areligieus blijkt één van de zeven kernwaarden die bij de start van Loesje zijn benoemd, en “We gaan bekijken of het nog steeds een relevante kernwaarde is voor Loesje”. Of dat voor mij niet interessant is, gezien de excursie in mijn artikel over religie? Stom genoeg kan ik niet, maar ik meld me wel aan voor de lijst. Loesje komt nu ook lijfelijk dichter bij.
Wel heel erg jammer dat ik er 8 mei niet bij kan zijn. Ik zou graag mee discussiëren over de woordwaarde van areligieus en of Loesje daar voor mij voor staat. In ieder geval niet als je religie opvat als verlangen naar vrijheid, en dat kan religie ook betekenen. Religie als verzet tegen de menselijke neiging om druk te doen. En om te graaien. Religie als de keuze voor intensiviteit van leven boven fysieke zekerheden. De navolging van de ‘vogelen des hemels’ en ‘de leliën des velds’ van Matthéüs. Ze zaaien niet, ze maaien niet, en ze brengen niet bijeen in schuren.
Religie kan zoveel betekenen. Net als vrijheid. Van de 5 mei veteranen vrijheid van het bevrijd zijn van – de vrijheid van het ‘nooit meer’ – tot en met het vrolijke niets doen en het impulsieve ‘zomaar’. Zomaar, omdat je voelt dat het je goed doet. En/of omdat je voelt dat het moet. Nu moet. De paradox van de vrijheid: zo meegesleept worden dat je het ultieme gevoel hebt van doen wat je moet doen.
Religie en vrijheid komen voor mij samen in de vrijzinnigheid. De vrijzinnigheid van de VPRO, met of zonder puntjes. En van de VVP, de Vereniging van Vrijzinnige Protestanten. En van Loesje, religieus of areligieus. Als Loesje maar Loesje blijft, en dus open voor alles wat op haar afkomt. Ik kan er niet bij zijn op 8 mei. Jammer maar helaas. Dat is het lot. Het lot: nog zo’n notie met een zwaar religieuze lading. Voor wie daar gevoelig voor is. Met evenveel recht kun je het existentialistisch noemen. Het existentialisme van Albert Camus dan. “Het lichaam is net zo maakbaar als de samenleving”, lees ik in Loesjes net uitgekomen Zorgen moet je doen, niet maken. Met de ruimte die dat laat voor contingentie staat Loesje hoe dan ook ver af van de zogenaamde New Atheists. Vrij zinnig, zou ik zeggen.
Waarom moet er altijd onderscheid gemaakt worden?
Alsof religie en vrijheid contradicties zouden zijn, alsof vrij en zinnig of aan atheisme of aan theisme gekoppeld zou moeten worden,alsof atheisme en theisme niet dezelfde oorsprong hebben?
De paradox in het geheel zit m volgens mij in het loskoppelen van onderdelen die doodeenvoudig met ‘mens’, samen leven en ‘aan elke voorkant zit een achterkant’.
Vrij zinnig zou zijn met onzin als zwart-wit, wij-zij, voor of tegen op te houden.
Waar sta jij? is een meer dan voldoende, zinnige, vraag, waarop ieder antwoord goed is.
Loesje is Loesje, en ik hoop met Jonneke, dat Loesje ook ‘gewoon’ Loesje bljift