De schaal was voor Europese begrippen enorm. Mijn gedachten gingen uit naar vrienden in Parijs, die gelukkig veilig bleken te zijn en direct daarna naar mijn eigen kinderen. Zij gaan in Amsterdam naar een joodse school, waar sinds de laatste Gaza-oorlog Marechaussee voor de deur staat. Dat werkt weinig sfeer bevorderend. Ook bij de Liberaal Joodse Gemeente Amsterdam is het niveau van beveiliging voor diensten en tijdens joodse les opgeschroefd tot Marechaussee. Ik krijg regelmatig vragen van buiten de gemeenschap of dat nu niet overbodig is, of we dan echt zo kwetsbaar zijn, of het niet dwepen met slachtoffer-denken is. En ik betrap mezelf er dan op dat ik ook wel eens denk “is dit nu nodig?” Maar… we zagen de aanslagen in Toulouse, Brussel, Parijs en Kopenhagen, allemaal op joodse doelen. Hoe ver weg is Amsterdam dan? In sommige landen bewaakt het leger zelfs de joodse gemeente en dat is triest genoeg. We kunnen ons niet permitteren de zwakste schakel te zijn. Dat hield ik mezelf voor. Maar sinds eergisteren is mij pijnlijk duidelijk hoeveel waarheid dat bevat. En ook dat we inmiddels allemaal slachtoffer kunnen worden.
Toch weiger ik te leven met angst en te buigen voor terreur. Mijn kinderen blijven op de joodse school en ik blijf in de openbaarheid treden met mijn ideeën over diversiteit, interculturele en interreligieuze samenwerking. Ook al is mijn eigen vader bang dat ik daardoor ooit zelf doelwit zal zijn. In zijn woorden: “Jij als joodse leider en al die progressieve moslims met wie je samenwerkt zijn een doorn in het oog van extremisten. Ik hoop dat je dat beseft”.
Aboutaleb sprak vorige week tijdens de Kristallnachtherdenking over de Wij-samenleving. Uiteindelijk is dat de enige weg. Wie zijn WIJ? Wij zijn iedereen die onze democratische rechtstaat een warm hart toedraagt ongeacht afkomst, religie, sociaal-economische positie of seksuele geaardheid. Wie zijn ZIJ? Zij zijn iedereen die diezelfde rechtstaat en onze levenswijze met geweld omver willen werpen. WIJ zijn atheïsten, moslims, christenen, Joden, hindoes, boeddhisten, humanisten en agnosten. Wij zijn hoog – en laag opgeleid, uit stad en platteland, arm en rijk, homo, bi en hetero, man en vrouw, jong en oud, gezond en ziek. Wij zijn deze samenleving.
Deze vrijdag de 13de zal de geschiedenis ingaan als een inktzwarte dag. Wij moeten de 13de terugclaimen. In de joodse traditie hebben woorden ook een getalswaarde. Het getal 13 heeft de getalswaarde van het Hebreeuwse woord Één, eenheid en gemeenschap. Het woord voor G’d is dubbele eenheid, namelijk 2×13. En ook het woord liefde heeft 13 als getalswaarde. Onze eenheid in verscheidenheid, het ons niet tegen elkaar uit laten spelen is geenszins een naïef idee. Bedenk maar eens hoeveel moeite het enerzijds kost een kamer volledig te verduisteren en anderzijds hoeveel licht een klein kaarsje kan brengen… en hoe gemakkelijk je met dat ene kaarsje weer andere lichtjes aansteekt. Wanneer wij dat doen, overwint het licht, de eenheid, de menselijkheid en de liefde.
Dit zal niet van vandaag op morgen gebeuren. Dit vraagt ook om moed tonen, jezelf kritisch bevragen en de keuze voor leiders met kleine ego’s en grote harten. En daarbij het eerlijke verhaal. Door steeds te roepen dat het allemaal niets met islam te maken heeft, win je weinig vertrouwen bij het gros van de maatschappij, die deze religie met weinig anders associeert dan ze in de media zien en dat is vaak niet veel goeds. Geef aan dat het om interpretatie gaat. Dat juist door een moderne Europese islam te steunen met rechten en vrijheden voor minderheden en andersdenkenden, je de extremisten aanpakt. Het is vreselijk wanneer jouw geloof zo wordt misbruikt. Dat snijdt veel van mijn moslimvrienden dwars door hun ziel. Ik twijfel niet aan hun goede intenties. Zij zijn evengoed slachtoffer van de terroristen. Zij zijn onderdeel van wat ik hierboven als WIJ beschreef. Maar de terroristen in Parijs waren geen Eskimo’s. Ze beroepen zich op islamitische teksten die ze op een verwerpelijke manier uitleggen. Net als vroeger de christenen tijdens de kruistochten en die joodse terrorist die laatst een huis van Palestijnen in de fik zette met de mensen er nog in. Kunnen wij ooit zeggen dat deze meneer niet joods was? Nee, dat kunnen we niet. Ook niet wanneer onze maag zich omdraait bij wat hij heeft gedaan en ook niet wanneer het tegen de 10 geboden en het negeren van de heiligheid van het leven indruist. We kunnen hoogstens zorgen dat onze vredelievende interpretatie diegene is die bekend is, populair is en breed gevolgd wordt. En dat geldt wat mij betreft voor iedere religieuze gemeenschap. Daarom vond ik het zo sterk dat na de aanslagen op Charlie Hebdo en de Koosjere supermarkt de groep #nietmijnislam opkwam. Betekent dit dat iedereen zich moet storten in het grote ‘afstand nemen’? Nee niet per se. Maar het zou goed zijn wanneer die grote groep moslims die hier hun toekomst en de toekomst van hun kinderen zien het geluid laten horen van wat wél hun islam is. Als tegengif tegen de angst.
Later vandaag is er een tocht en verhalenmiddag van de Joodse en islamitische gemeenschap, samen met dialoogpartners, anders- en niet-gelovigen, oudkomers, nieuwkomers, migranten en vluchtelingen in Amsterdam. Omdat dat is waar WIJ voor staan. Omdat wij elkaar juist nu moeten vasthouden en voor elkaars veiligheid moeten opkomen. Omdat onze wapens het woord, liefde en begrip zijn en in het uiterste geval het wetboek van strafrecht. Omdat agree to disagree met respect veel meer oplevert dan eindeloze debatten over tegenstellingen. Omdat, wanneer je met eén vinger naar de ander wijst, er drie naar jezelf wijzen. Iedere vrijdagavond zingen we in onze synagoge “Laat geen volk het zwaard nog opheffen tegen een ander volk. Laat niemand nog opgeleid worden voor oorlog”. En laat vrijdag 13 november de dag zijn, waarop wij allen tot het besef kwamen dat alleen samen we kunnen zorgen dat de liefde, het licht en de vrijheid overwint. Eenheid in verscheidenheid, omdat jij, ja jij die dit nu leest, anders als je bent, toch deel bent van mij.
ONZE OVERWINNING OP HET TERRORISME
Als je iemand – een dierbaar – in januari (charlie hebdo) of deze maand november door de aanslagen verloren had dan zal je deze woorden ONZE OVERWINNING niet gebruiken.
LChantal wat een prachtig artikel . Het getuigt van grote intelligentie dit neer te zetten. Een leerzaam stuk voor leraren die dit als discussie stuk voor hun leerlingen zouden moeten gebruiken. Dank. Ephraim
In de Volkskrant van 17-11 stond een zin van een moeder: “Ik stuur ze naar school, leer ze religie, maar hoe kan ik weten dat ik niet toch bezig ben een terrorist op te voeden”. Dit is heel boeiend want iedereen heeft het altijd over vrijheid van keuze, vrijheid van gosdienst, vrijheid van onderwijs etc. etc.
Maar hoe zit het met de vrijheid van keuze van het kind?
Zo’n beetje alle godsdiensten vallen hun kinderen op 3 a 4 jarige leeftijd “lastig”met hun, in hun ogen superioriteits denken. Hun geloof, of dat nu het Judaisme, het Crhistendom of de Islam is. Hun godsdienst en hun denken is het enige echte ware.
Hiermee begint voor jonge kinderen al op zeer jonge leeftijd de tweedling in de maatschappij. Ok jij bent ook wel een Nederlander, maar ik ben door mijn geloof toch ietsje pietsje meer of beter dan jij. Ik naam zeggen ze allemaal wel iedereen is voor God gelijk, maar in het handelen is dat anders.
Ook is allang bekend dat je kinderen zo vroeg mogelijk moet beinvloeden, want na hun 10 of 12 levensjaar wordt het meer een verhaal van vriendjes, onderwijs, etc. en dan hebben de ouders minder invloed.
Kortom, moet je kinderen tot dat ze zelfstandig kunnen denken niet met welke filosofie of godsdienst dan ook “lastig’ vallen in het kader van de Vrijheid van het Kind. En, als het kind godsdienstig wil gaan worden, laat het dan zelfstandig na een bepaalde leeftijd een vrije keuze kunnen maken.
Misschien is dat het allerbeste wapen tegen radicalisering en terrorisme. Met vriendelijke groet van iemand die zonder religie is opgevoed.
We zullen het terrorisme en andere vormen van extremisme overwinnen door de WIJ samenleving in stand te houden. Zoals Aboutaleb zei in Buitenhof: “vrijheid is niet goedkoop”. Er zullen meer slachtoffers vallen door terreur en het is naar mijn mening helaas nodig dat we met militaire middelen ten strijde moeten trekken. Maar terreur kan overwonnen worden met het hooghouden van onze humanistische en religieuze idealen en leiders die beslissingen durven nemen en over hun schaduw heen kunnen stappen. Er zijn hoopgevende voorbeelden uit het recente verleden: de Sovjet Unie ging geweldloos ten onder. Frederik de Klerk reikte de hand naar Nelson Mandela en de Apartheid in Zuid-Afrika werd zonder burgeroorlog afgeschaft.
Ik voel geheel geen angst en voel ook geen bijzonder verdriet over de mij onbekende mensen die in Parijs zijn geslachtofferd. Ook daarin lijk ik apart te staan gezien de massale demonstratieve uitingen van medeleven, die overigens wel dikwijls ´van boven´ om allerlei politieke en ideologische redenen worden georkestreerd. Mij vult alles met zorg vooral om de oorlogszuchtige reacties van de goeden, ´onze´ politieke en intellectuele vertegenwoordigers. Hun komende daden die de kwaden moeten treffen, nee volledig moeten uitschakelen met bommen en granaten, zullen zelf kwaad blijken te zijn omdat ze ook vele (verre, ons onbekende, onschuldige) goeden zullen treffen. Over die slachtoffers zullen we niet massaal treuren. In de rechtvaardig geachte oorlogszuchtige reactie wordt dat ongemakkelijk verschil niet gemaakt omdat door angst en opgewekte woede rechtvaardigheid niet meer is ingebed in mededogen en barmhartigheid. Rechtvaardigheid welke niet vooraf en achteraf doorweven is met barmhartigheid leidt tot kwaad, is kwaad. Elk kwaad weet zich te rechtvaardigen door blinde gerechtigheid zowel bij kwaden als bij goeden. Goeden verworden dan tot kwaden en wat blijft is alleen maar kwaad. De essentie van oorlog. Gelukkig de individuele mens die in deze chaos het ‘kleine’ goede om niet blijft doen. Dáár is God. Bidden opdat het kwaad niet overwint is mooi en misschien moeten we dat wel doen, maar geloof niet dat een almachtige God tussenbeide komt ter wille van de overwinning van het goede. Rechtvaardig ook geen enkele daad vanuit een God. Bid dat je in staat blijft in de heksenketel van het leven mens te blijven die in staat is om ondanks alles soms instrument te zijn van het kleine ‘goed doen’. Dan is God, anders niet. Zonder mens is God maar een ‘Sukkelaar’. Als ‘kleine’ mensen hun verantwoordelijkheid behouden zal het goede nooit overwonnen worden, hoewel kleine barmhartigheid om niet de wereld van het kwaad ook nooit zal ‘overmeesteren’. Er is ‘verlossing’ zolang deze barmhartigheid er is, er is ‘einde der tijden’ is waar ‘kleine’ liefde is uitgedoofd.
God is daarom geen ‘Sukkelaar’, juist door al die mensen die in alle tijden ondanks de omstandigheden en – niet te vergeten- ondanks hun eigen egocentrisme tóch het goede doen. Daarin en daardoor blijkt Gods grootheid. Onoverwinnelijk, het enig licht in de duisternis.
Paul Horbach
Een geweldig maar vooral bemoedigend betoog met Uw slogan : Éénheid in verscheidenheid !
Zelf ben ik al 15 jaar bezig via de “ingegeven boodschap” en slogan : om de Éénheid onder de Christelijke kerken te bewaren , in de PRAKTIJK-uitvoering van ons Christen-zijn, buiten de Kerkmuren in het Open-Veld. Laten wij hier , in eenheid als Frontsoldaten, missionairend optreden voor Gods-vredesrijk dat weldra komende is.
Dus Verscheidenheid in de theorie maar Éénheid in de Praktijk-uitvoering. Hub