Altijd op woensdagmiddag past oma op haar drie kleinkinderen. Wat een geschenk, al dat kleine grut om haar heen, maar ze is, zo moet ze na een tijdje toegeven, toch wel erg moe, de dag erna, en gaat er tegenop zien. Een andere oma en opa hebben, nu hun twee dochters onlangs elk twee kinderen kregen, een wekelijkse oppasdag. ’s Morgens vroeg worden de vier kleintjes gebracht, vergezeld van een invasie van luiers en knuffels. Maar, zo blijkt, het is niet te combineren. Als de een naar bed moet, huilt de ander omdat ze er al uit wil en de anderen maken ondertussen ruzie om het speelgoed. Kun je dit volhouden?
Vrouwenemancipatie: wie het boeiende boek De Omwenteling van Suzanna Jansen heeft gelezen, kent de ontwikkeling van 100 jaar vrouwenemancipatie of heeft er weer een frisse blik op gekregen, ook op de verbijsterende traagheid van de wetsveranderingen en de echte uitvoering daarvan in Nederland. Verplichte leeskost! Ineens wordt duidelijk waar de familieverhalen over de altijd neerslachtige moeders en tantes van eindeloos grote gezinnen vandaan komen. Haar moeder Betsy en vele andere vrouwen werkten, aldus Suzanna Jansen, 72 uur of meer in de week, want het (eentonige) huishoudelijke werk ging altijd door. Ze kregen pas laat de kans om zichzélf te ontwikkelen en dat deden ze.
Het boek eindigt bij Suzanna zelf, ze heeft andere keuzes gemaakt in haar leven, of beter gezegd ze heeft keuzes kunnen maken, iets dat haar oma en moeder niet gegund was. Ze denkt met anderen dat de emancipatie van de vrouw klaar is, nu de discriminatie in de wet is opgeheven. Toch blijkt in haar laatste hoofdstuk hoe #Metoo en de teruggedraaide abortuswetgeving in de VS haar ogen opent voor de werkelijke situatie van vrouwen. En de macht loopt nog steeds in pak: in 2021 prijken op het groepsportret van de G20 33 mannen en 3 vrouwen. Maar haar moeder past op de kleinkinderen.
Jazeker, Nederland is veranderd in een eeuw tijd, al is de Wet Gelijke Behandeling van heel kort geleden (1994). Veel vrouwen zijn hierdoor ‘bevrijd’ en onafhankelijk, kiezen zelf hun levensdoelen, hun opleiding en hun beroep, meestal bijgestaan door geëmancipeerde partners. Toch is het resultaat niet sluitend, er blijken wekelijks gaten in de opvang van de kinderen. Die worden in Nederland door opa’s maar vooral door oma’s opgevuld, want ‘Jan redt het niet om de hele dag op te trekken met de kleinkinderen.’ Wat gebeurt hier nu?
Kinderopvang en naschoolse opvang zijn duur en… is het wel goed om een kind vijf dagen in de week naar de opvang te brengen? Wie haalt de kinderen (zo nodig tussen de middag) van school? In Nederland wordt er lang niet altijd een aaneengesloten schoolprogramma aangeboden zoals dat wel al jaren in Frankrijk gebeurt in verband met de werkdagen van de ouders daar. Hier ligt een blijvende taak voor overheid en werkgevers. De kinderopvang wordt misschien gratis maar nu met een dreigend personeelstekort, omdat er een langetermijnvisie ontbreekt.
Dus als geëmancipeerde vrouwen wel een (volle) baan nemen, wel door het glazen plafond stoten, dan komt noodgedwongen de oplossing voor de oppasproblemen bij anderen terecht, en dat zijn hun ( vaak oudere) moeders. Ook acute opvang bij ziekte doen die altijd inzetbare oma’s, zij zijn dat immers gewend. Eigenlijk maken deze vrouwen de verdere emancipatie van hun (schoon)dochters mogelijk en dat doen ze graag. Maar zijn zij zelf op hun leeftijd qua emancipatie niet terug bij af? En betalen zij zo niet de rekening voor de emancipatie van hun kinderen? De (klein)kinderen zijn misschien bevrijd, nu de oma’s nog.
In dit artikel mis ik de rol van de partner. Gelijke verdeling in zorg voor de kinderen voor en na school. Ook bij de kleindieren mis ik de rol van de opa’s/partner. Vaders en opa’s neem uw rol in de zorg voor de kinderen. Het is 2023. Kom op.