Op zondag 16 juni gingen maar liefst twee miljoen mensen de straat op, en dat op een bevolking van 7 miljoen. 1 juli, Hong Kongs nationale feestdag, de dag waarop de stad in 1997 werd teruggeven aan China, kreeg de protestbeweging opnieuw een impuls en vulden honderdduizenden vreedzame betogers de straten van Hongkong. Helaas eindigde die dag met geweld: een kleine groep vooral jongere demonstranten drong met geweld het parlementsgebouw binnen. Daar richtten ze vernielingen aan en bekladden muren. Dat was in Hongkong niet eerder voorgevallen. Arrestaties en afkeuring volgden, maar het betekende niet het einde van de protesten, ook afgelopen zondag 7 juli vulden zich de straten van de stad, vreedzaam en massaal.
Wat in Hongkong nu een maand aan het gebeuren is, is op zichzelf niet zo verrassend. Hongkong heeft een traditie van protesten.
Mensen in Hong Kong zijn beducht voor de toenemende invloed van het moederland en het verlies van vrijheden. De democratische waarden zijn de afgelopen jaren steeds verder onder druk komen te staan. Zo werden verkopers van kritische boeken opgepakt, democratisch gekozen China-kritische parlementsleden de zetel ontzegd, een politieke partij die onafhankelijkheid beoogt verboden, een geliefd journalist van de Financial Times het land uitgezet, maar de druppel was en is dit wetvoorstel.
Toen ik afgelopen april terug was in de stad voor werk, viel mij een zekere gelatenheid op bij mijn studenten en collega’s. “Ik praat maar niet meer over politiek,” zei een studente, “snel afstuderen en dan hopen dat ik hier weg kan”.
Maar van die gelatenheid is niets meer over in Hongkong. Dat komt voor een belangrijk deel omdat bij de protesten tegen de uitleveringswetgeving niet alleen de gebruikelijke groepen protesteren, maar ook mensen uit het bedrijfsleven en zelfs pro-Beijing partijen.
De geest van verzet tegen de toenemende invloed van China in Hongkong is overgeslagen.
Christelijk geloof
Wat ook lijkt te zijn overgeslagen, is het christelijk geloof. Van meet af aan speelt dat een rol. Occupy Central, de beweging die in 2012 opkwam voor democratische waarden in Hongkong, werd opgericht door drie christenen. Later mondde Occupy Central uit in de Paraplu beweging, die het centrum van de stad bezette. Joshua Wong, een van de leiders toen en die ook het protest nu leidt, komt uit een overtuigd christelijk gezin.
Toen op een bepaald moment het protest zich begon te richten tegen het politiegeweld, was het werkelijk indrukwekkend om te zien en te horen hoe in een menigte tegenover een haag van zwaar bewapende politieagenten iemand het lied Sing Halleluyah to the Lord inzette. Het werd overgenomen en urenlang steeds opnieuw door de duizenden meegezongen, ook als een opdracht aan de overtuigd katholieke Carrie Lam, de burgemeester van Hongkong.
Carrie Lam heeft inmiddels verklaard dat het wetsvoorstel, waarvan ze de behandeling weken geleden al heeft opgeschort, ‘dood’ is. Maar ze gebruikte wel het Cantonese woord voor dood, dat alleen gebruikt wordt na een lang en vruchtbaar leven…
Denise Ho, een bekende Hongkongse Cantopop-zangeres en actrice, bepleitte deze week tijdens een vergadering van de VN Mensenrechtenraad in Genève het verwijderen van China uit die Raad en werd tijdens haar 90 seconden durende betoog twee maal onderbroken door de Chinese vertegenwoordiger, met een punt van orde.
China hoopt dat de protesten in Hongkong dood zullen bloeden, maar of dat gebeurt, weet ik niet. Wat ik wel weet, is dat wat er nu in Hongkong gebeurt voor de hele wereld van belang is. In Hongkong woedt de voorhoede van een strijd waar we allemaal mee te maken gaan krijgen: de strijd tussen een steeds assertievere Chinese Communistische Partij en een wereld die gebaseerd is op liberale democratische waarden.
Hoe dit conflict wordt opgelost zal gevolgen hebben niet alleen voor Hongkong als mondiaal financieel centrum, maar ook voor de relatie tussen China en de democratische wereld. Daarom is het van belang naar de mensen in Hongkong te luisteren en de relaties die er zijn vanuit politiek, maatschappelijke en religieuze organisaties, vanuit het onderwijs en het bedrijfsleven, te versterken.
En… dat moet luid en duidelijk gebeuren, omdat het hier ook om onze democratische waarden gaat.
Tsja. In zekere zin wel een zekere verademing om te lezen dat iemand die stukjes voor NieuWij schrijft ook wat negatiefs durft te schrijven over China. Meestal wordt daar ijverig van weggekeken.
Wel weer tekenend dat Ferrier een fundamenteel en existentieel conflict, namelijk de dictatuur van de Communistische Partij versus liberaal en democratisch gedachtengoed afdoet met zoiets als “naar de mensen in Hongkong te luisteren en de relaties versterken”. Nuttig is dat zeker.
Echter, realiseert zij zich wel dat China volgens de berichten enkele miljoenen onwelgevallige Oigoeren in concentratiekampen gevangen houdt? En dat de voor ons normale rechtzekerheid in China helemaal niet bestaat?
En dat de wereld eensgezind besloten heeft om dat te negeren terwille van de goede handelsverhoudingen met China?
Begin eens met Chinese apparatuur te weren uit onze telecom netwerken en eens wat gevoelige importtarieven op te leggen aan Chinese producenten die concurrentievervalsend werken (de meerderheid).