De ramen van de vertrekhal liggen eruit, het plafond is naar beneden gekomen. Daartussen de berichten met schattingen van doden. Bij het Waterlooplein aangekomen verlaat ik de metro voor een korte afspraak en bij terugkeer voeren de roltrappen mij niet zonder zorgen naar beneden. Het is half twaalf. Ik schat de risico’s van een aanslag in. Dit moet een veilig uur zijn, zo buiten de spits. Jezelf nu opblazen lijkt me de moeite van de dood niet waard, in termen van rendement zelfs zonde. Al weet je het natuurlijk nooit.

Mijn smartphone rijgt de berichten inmiddels verder. Nog een aanslag in de metro. Explosie in de Wetstraat, het treinverkeer naar België is inmiddels stilgelegd, het vliegverkeer omgeleid. Bewoners van Brussel moeten binnen blijven. Mijn metro rijdt voor en ik stap in. Ik kijk om me heen en schat mijn overlevingskans in. Hoe absurd. Dit is dus wat zij willen. Zij met hun kalasjnikovs en bomgordels, met hun doodsdrift en hun wereld-hatende god.

Inmiddels schreeuwt Wilders dat de grenzen gesloten moeten worden tegen deze terreur. Hoe naïef. Een geesteshouding kent geen grenzen. Rutte verzekert ons dat we voor dit geweld niet moeten wijken. Wij zijn met meer, stelt hij gerust, doelend op het splinterachtige karakter van deze kleine terroristische minderheid. Maar het gaat niet om het getal. Alleen al een kleine groep mensen is in staat is om het zaad van het wantrouwen te laten ontkiemen. Onze vrijheid bestaat uit niets anders dan een overschot aan vertrouwen. Dit vertrouwen zegt mij dat de ander mij geen kwaad zal doen, mij in mijn waarde zal laten, mij hopelijk vriendelijk zal bejegenen. Dit overschot kent niet altijd een empirische grond. Het is er omdat we in het goede van de mens willen geloven, in zijn scheppende kracht, in zijn vermogen tot solidariteit en naastenliefde. Maar wanneer met grof geweld het tegendeel zich toont, laat het vertrouwen zich makkelijk verjagen. En vindt de diepe angst voor al het vreemde en andere een voedingsbodem. Vertrouwen komt nu eenmaal te voet en gaat te paard. Alleen met beschaving is de angst in toom te houden. En met cultuur. En met religie, mits van de goede soort. En alleen met geweld is deze beschaving te vernietigen.

Dus: wat bezielt jullie met jullie bomgordels en geweren? Kunnen jullie de vrijheid niet aan? Op grond waarvan vervloeken jullie onze openheid en kwetsbaarheid? Wat is er fout aan deze samenleving dat onschuldigen de dood moeten worden ingejaagd? Ik vraag het me af. Waarom haten jullie de vrijheid? Misschien hebben we jullie de geschiedenis van de oorlog niet meer geleerd. Misschien kennen jullie de historie niet van het land waar je nu met geweld huishoudt. Ga de stad uit, zou ik zeggen, zoek de met bloed doordrenkte aarde even ten zuiden van Brussel.

Europa draagt als geen andere continent de sporen van de ontsporing van onze humaniteit. Er is een diep ingesleten weten dat er niets kwetsbaarder is dan onze vrijheid. En niets kostbaarders dan dat. Die vrijheid laat zich niet terugbrengen tot een leus. Het is een geleefde werkelijkheid, waardoor we zonder voorbehoud en zonder angst in de metro kunnen plaatsnemen. Vrijheid is de werkelijkheid waarin een samenleving in al zijn diversiteit tot bloei kan komen. Als je die vrijheid niet wilt, als je die diversiteit niet wilt of als jaloezie je tot doden aanzet, ga hier dan weg. Wij willen namelijk de wapens niet opvatten. Noch willen wij belegerde straten. Dat komt omdat onze vrijheid maar één wapen heeft. En dat is het woord. En dat willen we zo houden.

ferdinand

Ferdinand Borger

Theoloog / predikant

Ferdinand Borger is sinds september 2017 predikant van de PKN in Waalre.
Profiel-pagina
Al 5 reacties — praat mee.