Ik word er een beetje mies van, want met mijn spelverhalen relativeer ik al jaren lang allerlei absolute claims op kennis, vooral op levensbeschouwelijk vlak. Zit ik dan in een hoek die ik verafschuw?
Toch niet, want bij elk spel hoort een dubbel perspectief, ook al ga je op in één van die twee. Die ene
waarheid van dat ene perspectief geldt dan wel, en je hanteert die in volle ernst, maar ze blijft betrekkelijk. Dat andere perspectief staat alleen even in de wachtstand. Alle mensen spelen met betekenissen, in hun taalgebruik, in hun sociale leven, in hun koopgedrag, in hun levensbeschouwing.
Iedereen heeft daarbij een voorkeur voor één alternatief uit het aanbod, maar andere perspectieven blijven deel uitmaken van het spel. Ze staan ter beschikking. Het gevaar is dat de ernst het spel wegdrukt en dat één perspectief exclusief wordt.
Twee noodremmen
Het aardige van het spel is dat er minstens twee noodremmen aan zitten: een waardetoets en een check op machtsverhoudingen. Ze helpen bij de beoordeling van wat als waarheid wordt verkocht.
Achter elke geclaimde waarheid zitten waarden. Hoe medemenselijk zijn die? Alle kennis moet je toetsen aan een pakket van waarden, zoals die van de VN-verklaring over de mensenrechten.
Daarnaast speelt macht een rol. Mensen laten zich bij het vormen van hun favoriete kennis gemakkelijk aansturen door anderen – die daarmee macht over hen hebben. Maar welke andere belangen dan waarheidsvinding spelen mee?
Kortom: eigen waarheden zijn er bij de vleet, maar steeds is de vraag welke waarden ik dien met ‘mijn
waarheid’, en welke machtsverhoudingen de bron van die waarheid domineren.
“Zo maakt Trump van de democratie een claimocratie, en halen complotdenkers hun gelijk.”
En zo roept de (inderdaad machtige) media Biden uit tot winnaar van de verkiezingen terwijl er echt nog een aantal serieuze rechtszaken lopen en gaan lopen waar Trump best wel eens op een aantal punten gelijk zou kunnen krijgen.