Wie zijn vandaag de Romeinen en de hogepriesters?

Tijdens jaarlijks weerkerende rituele herinneringen zoals Goede Vrijdag is het altijd goed om je af te vragen hoe we zo’n verhaal vandaag kunnen begrijpen. Wie zijn vandaag de machtige bezetters? Wie zijn vandaag de hypocriete hogepriesters?

Omdat het om een religieus verhaal gaat, heeft men de neiging om dergelijke vragen ook binnen een religieus kader te beantwoorden. Men verwijst dan bijvoorbeeld naar de rijkdom van de Kerk of naar de hypocrisie van sommige spirituele leiders. Maar die vergelijking is niet correct. De Kerk is vandaag helemaal niet meer het reële machtsinstituut en spirituele figuren, die een groepje goedgelovige volgelingen om zich heen verzamelen, hebben dikwijls bijzonder weinig te zeggen over de samenleving als geheel.

De werkelijke machtshebbers vandaag – en dat weet iedereen uiteindelijk wel – zijn de transnationale bedrijven, hun aandeelhouders en hun CEO’s. Dat gaat over die 1% van de wereldbevolking die vorig jaar met 82% van de wereldrijkdom gingen lopen. Dat gaat over de too big too fail structuren die lokale economieën aan de dwingelandij van hun monopolies onderwerpen waardoor kleine boeren, vakmannen en handelaren tot wanhoop gedreven worden. Dat gaat over de instellingen die zo’n tien jaar geleden de hele wereld in een crisis stortten en daardoor het leven van miljoenen mensen verwoestten terwijl ze zelf miljarden aan staatssteun ontvingen om zich staande te houden. Dat gaat over de bewindvoerders van de zogeheten ‘vrije markt’ die alle mensen reduceren tot ‘human resources’ – tot ‘menselijke grondstoffen’ dus.

In die optiek zijn de hypocriete hogepriesters ook niet ver te zoeken. Dat zijn diegenen die zichzelf publiek voordoen als grote humanisten, maar die in werkelijkheid evenzeer knielen voor het altaar van de vrije markt.

Dat zijn diegenen die om ‘vooruitgang’, ‘welvaart’ en ‘veiligheid’ smeken terwijl ze het welzijn van de mensen brandofferen in de aandelentempel van de machtshebbers. Dat zijn diegenen die één keer per jaar een tandpastaglimlach laten zien op een benefiet voor het goede doel, maar die ondertussen de financiering van buurtwerk, onderwijs en gezondheidszorg steeds verder doen inkrimpen omdat ‘de marktwerking’ hen tot besparingen dwingt – behalve dan op bedrijfswagens en gevechtsvliegtuigen.

Dat zijn diegenen die op TV duurzaamheid hoog in het vaandel dragen maar ondertussen een bureaucratische handel in certificaten ontwikkelen zodat de grootste vervuilers er met een paar aflaten vanaf kunnen komen.

Dat zijn diegenen die ons langer, meer en harder doen werken, terwijl ze de machtigen vrijwaren van belastingen.

Dat zijn diegenen die het dagelijks over ‘onze normen en waarden’ hebben terwijl ze vluchtelingen terugsturen naar landen waar gigantische mensenrechtenschendingen gebeuren.

Dat zijn diegenen die steeds spreken over het belang van democratie terwijl ze voor de machtigen grote deals faciliteren met despotische regimes waarvan geweten is dat ze de bevolking van hun buurland uitmoorden.

Jezus stelde nogal radicaal dat je de mammon en God niet tegelijkertijd kan dienen. Dat je de geldgod en de God van mededogen niet tegelijkertijd kan dienen. Dat je de god van de markt en de God die opkomt voor de armen niet tegelijkertijd kan dienen. Voor Jezus was het immers duidelijk: handelen vanuit mededogen met de armen en onderdrukten zorgt voor bevrijding. Krampachtig streven naar rijkdom en de macht van de markt leidt tot onderdrukking.

Mocht Jezus vandaag leven, zijn boodschap luidop verkondigen en met een zweep tekeer gaan in één van onze torenhoge shoppingmalls, hij zou opnieuw aan het kruis genageld worden.

Maar gelukkig volgt na de jaarlijkse rituele herinnering rond het kruis van Goede Vrijdag ook steeds de herinnering aan de verrijzenis van Pasen. De mammon, de god van het geld en de markt, heeft uiteindelijk niet het laatste woord. De verschoppelingen der aarde zullen uiteindelijk de onderdrukkende systemen overstijgen. Dat is de Goddelijke Belofte waar we eveneens jaarlijks aan herinnerd worden.

En wat zowel de machtshebbers als hun hypocriete hogepriesters betreft: zij zullen slechts wenen en tandenknarsen in hun zelfgemaakte hel van groeicijfers en winstmarges.