“Wilt Gij mij unfollowen?”

‘Traditie’ in de rooms-katholieke kerk is nauw verwant aan de geloofsleer en, met de bijbel als het geschreven Woord van God, de peiler onder het rooms-katholiek geloof. De apostolische successie waarborgt sinds Irenaeus van Lyon het behoud van de traditie van de achter ons liggende generaties op de hedendaagse kerk.

Zou je zeggen. Of verandert internet bestaande kerkmodellen?

Een eerste ecclesiologische visie is de kerk als sacrament. Daar zal internet voorlopig helemaal niets aan veranderen. Sacramenten zijn plaats- en tijdsgebonden tekenen van Gods genade. Het web is plaats- en tijdoverstijgend. Sacramenten als doop, huwelijk of eucharistie kunnen a priori niet online plaatshebben; ook niet als een webcam of Foursquare wordt ingezet.

Dan heb je de kerk als instituut. De invloed van internet op het instituut neemt zeer sterk toe. Een pastoor – ongeveer van mijn leeftijd – zei mij eens: “De kerkelijke molenwieken draaien langzaam, maar draaien doen ze”. Kan de kerk de snelle internetwereld wel kan bijbenen? De gelovige vindt razendsnel een weg door het mediale landschap, ontmoet geloofsgenoten en opinieert dat het een lieve lust is. Geen ontvangende, maar assemblerende rol van eigen geloofsgoed in een dynamische kerk 2.0-omgeving.

Een uitgebalanceerde, uitgedachte besturing acht ik echter nodig om de traditie te bewaren en zorgvuldig door te geven. Een eigen Godje samenstellen of te veel relishoppen leidt tot verwatering danwel vervlakking van de christelijke traditie. Daar is de apostolische successie goed voor. Zonder online variant, want ik zie zo 1, 2, 3 niet gebeuren dat Facebook het technologische vehikel is waar bisschoppen en lekengelovigen samen een concilie beleggen.

Laat staan dat de paus online ex-cathedra uitspraken zal doen. De institutionele kerkelijke traditie vindt bovenlangs plaats en internet heeft dat gremium voor die doelen niet bereikt.

Tot slot, voor de beperkte ruimte in dit artikel althans, neemt de invloed van internet op de kerkelijke traditie als (mystieke) gemeenschap rond Christus de komende jaren een vlucht. Waar de woestijnvaders in het verre verleden de stilte opzochten om geestelijke verdieping en vernieuwing te zoeken, is er nu een groeiende MobileMe-community van twitterende en chattende christelijke protagonisten die samen kerk zijn. Mensen weten elkaar te vinden voor gebed, troost, humor, internetspiritualiteit en uitwisseling van geloofsstandpunten. Anglicaanse priesters, katholieke bloggers, twitterende dominees en gereformeerde ondernemers vinden elkaar, online en daarna tijdens real life meetups. Het zijn drukke woestijngronden waar geen bisschopsmijter of kerkgebouw meer te zien is. LinkedIN churches en chatkathedralen hebben dat zonder probleem vervangen. Internet speelt een rol spelen om nieuwe bijbelse modellen rond de volgelingen van Christus te kunnen introduceren.

Er is een sterke invloed van internet op de christelijke traditie rond het instituut kerk en de mystieke gemeenschap, maar niet rond de kerk als een sacrament. Voor de zoekende individuele gelovige is dat goed nieuws, mits het kind niet met het badwater wordt weggegooid. Juist traditie is door de eeuwen heen gepolijst tot een schitterende diamant.

Internet kan die diamant verder polijsten en als katalystor dienen om de christelijke traditie te vernieuwen. Een twitterpastoor zei laatst: “Schudden aan een oude boom is goed. Dan vallen de dode takken eruit en kan vernieuwing plaatsvinden.” Zo is het ook met christelijke traditie en internet. Zolang de boom maar niet ontwortelt zoals laatst een tweep reeds waarschuwde: “Jezus zei: Wilt Gij mij unfollowen?”