Zo doe je dat, Pasen

Vroeger waren we minder dom? Ik word altijd wat onrustig van de combinatie van vroeger en beter. Waren we beter af toen we voor ons eten nog achter een bizon aanholden? Dat het tegenwoordig aan huis wordt bezorgd: ik noem het vooruitgang. Zoals ik het ook een verbetering vind dat de tandarts die mijn kies trekt, anders te werk gaat dan zijn collega die dat bij mijn overgrootvader deed.

Maar toch: ineens zien we ze overal verschijnen. De profeten die voorspelden dat de Corona crisis eraan zat te komen en oh, waren we maar zo slim geweest naar ze te luisteren, want dan zaten we nu niet met de brokken! Waren we met z’n allen misschien dan toch intellectueel ingedommeld?

Handen wassen, thuis blijven, afstand houden. De waarheid kan ons lang aanstaren voordat we hem herkennen. Al wekenlang horen we hoe we ons hebben te gedragen, maar pas nu Pasen voor de deur staat dringt tot me door: deze drie regels kunnen ons ook helpen deze lastige tijd innerlijk goed door te komen. Wat heet: als iedereen dat zou doen, goede kans dat we aan het Coronavirus een massale Paasbesmetting overhouden.

Of wacht even. Pasen? Ik moet het toegeven. Hier heeft de verdomming toch wel hard toegeslagen. Want wie weet nog waar Pasen over gaat? Over mediteren en mindfulness weten mijn oomzeggers me alles te vertellen. Maar Jezus, kruis, verrijzenis? Dat is iets voor oude mensen, voor in de concertzaal.

Veel Jezusfans zullen dat alarmerend vinden. Het verhaal van zijn leven, kruisdood en verrijzen, mogen we gerust het fundament onder de westerse beschaving noemen. Verlies de betekenis daarvan uit het oog en we roepen onze eigen ondergang over ons af, zo redeneren ze. Maar die logica gaat niet op. Want als de hoofdrolspeler van het paasverhaal ergens een bloedhekel aan had, dan was het wel aan doemdenken.

Vroeger was alles beter? Kom Jezus er niet mee aan. Alles aan hem ademt toekomst, hoop, vitaliteit. Leven met een hoofdletter L. Pure verkwisting? Heerlijk vindt hij die fles parfum die over zijn voeten wordt leeggegoten. Je hoort hem bijna zeggen: ‘meer, meer!’. Alleen: al die levenslust, die kent dus een prijs. De paradox die hij belichaamt: waar geen crisis is, is ook geen bloei.

De clou van het paasverhaal, nog veel ‘slimmer’ dan wie een crisis kan voorkomen, is wie hem zonder verzet durft te verwelkomen. Wat een mens tot mens maakt, ‘tot leven wekt’, is niet de kunst ons lijden te ontwijken maar om dit te aanvaarden. En vreemd maar waar: ook om die kunst onder de knie te krijgen zou het wel eens kunnen helpen… om onze handen te wassen, thuis te blijven en afstand te houden. De Corona-spelregels die ons om medische redenen werden bijgebracht, kunnen we ook prima inzetten om er mentaal niet aan onderdoor te gaan.

‘Was je handen’ wil ons er dan aan herinneren ook onze opvattingen over deze crisis, wat we er allemaal van vinden, het gevoel dat hij ons bezorgt, steeds weer onder de kraan te houden. De vitaliteit van het moment maakt namelijk geen schijn van kans ons op frisse gedachten te brengen, zolang we nog vol zitten met de vingerafdrukken van het verleden. Tip: doe als de middeleeuwse mysticus Eckhart. Verwelkom alles waar je deze weken doorheen gaat ‘alsof je erom hebt gebeden’. Zoveel verzet als je dan in jezelf ontdekt: ik stond er zelf ook even van te kijken.

Thuisblijven? Al eeuwenlang weten monniken dat ‘blijf zitten waar je zit en verroer je niet’ betere resultaten oplevert dan de beste psychiater. ‘Blijf in je cel en je cel zal je alles leren’ houden ze elkaar voor. Bijna letterlijk tegen de muren op te lopen, en nog eens, en nog eens.  Weinig maakt een mens zo crisisproof als aan den lijve te ervaren dat lijden ophoudt lijden te zijn zodra je de oorzaak – en oplossing! – niet meer buiten jezelf zoekt

Giet je mentale omgang met de crisis in deze twee spelregels en de derde dringt zich automatisch aan je op: afstand houden, maar niet alleen fysiek. Houd je verre van prietpraat, bangmakerij, zelfbeklag of grootspraak. Of die zich nu afspeelt in je eigen hoofd, of via anderen tot je komt.

Al doende word je langzaam maar zeker wakker. Kom je bij zinnen. Tot jezelf. En ondanks alles, ondanks jezelf misschien wel, maak je zowaar een dansje. ‘Welkom!’ roep je. ‘Welkom leven! Met Corona, zonder Corona, mijn god wat heb ik een zin in je!’

Op gepaste afstand loopt je een oudere man voorbij. ‘Ja’, zie je hem knikken. ‘Helemaal goed. Zo doe je dat, Pasen’. Want hij weet: Pasen gaat niet alleen over een gebeurtenis toen, daar, maar vooral ook over onze houding, hier, nu.