Beste Nourdeen,
In mijn eerste brief aan jou wilde ik je in de eerste plaats een gelukkig Nieuwjaar wensen en gezondheid en voorspoed voor jou en de jouwen. En daaraan gekoppeld natuurlijk, we moeten er even in komen, nietwaar, mijn eerste vraag of jij als moslim aan nieuwjaarswensen doet en of je dat nu doet of niet, je de nieuwjaarswensen retourneert. Immers, we zullen het in onze briefwisseling hebben over de inpassing van moslims in de Nederlandse samenleving. We zijn het islamdebat voorbij. We praten niet meer over het of, maar over het hoe.
Maar maak niet te veel woorden vuil aan mijn, misschien wat plagerig gestelde, eerste vraag. Er zijn veel belangrijkere kwesties die ik aan je wil voorleggen en ik ben ook benieuwd naar de vragen die jij voor mij in petto hebt.
Integratie
In deze eerste brief wil ik het thema integratie centraal stellen. Integratie is een volkomen afgekloven, bijna betekenisloos woord geworden. Ik ga je dan ook niet naar jouw definitie ervan vragen. Wat ik wel doe is je een aantal cases voorleggen die met integratie te maken hebben. Overigens presenteer ik deze cases elk jaar weer aan mijn nieuwe studenten en ze hebben telkens weer verrassende reacties.
Hugenoten
De eerste case gaat over de hugenoten. In de zestiende en zeventiende eeuw kwamen er veel Franse hugenoten, die protestants waren, naar Nederland omdat ze in Frankrijk hun geloof niet langer mochten beleven. De vraag die ik de studenten stel is wie er weet heeft van de hugenotengemeenschap in Nederland. Die vraag wordt vrijwel altijd beantwoord met blikken van niet begrijpen. Sommigen weten niet eens wie de hugenoten zijn. Het commentaar dat ik op mijn zelf gestelde vraag geef is dat de hugenoten in korte tijd volkomen geïntegreerd zijn. Slechts een enkele achternaam, waaronder die van mijn oudtante, roept het hugenotenverleden van deze Nederlanders nog op. De slotconclusie van het college is dan dat de hugenoten hun weg in de Nederlandse samenleving hebben gevonden en erin zijn opgegaan.
Joden
Mijn tweede case gaat over de joden. Sinds het begin van de zeventiende eeuw hebben Sefardische en Asjkenazische joden zich in Nederland gevestigd. Hen overkwam in de vorige eeuw het drama van de Shoah, maar gelukkig is er nog steeds een joodse gemeenschap in het land. Maar dat roept een vraag op. Hoe komt het dat er in Nederland nog steeds een joodse gemeenschap bestaat terwijl de hugenoten als gemeenschap niet meer bestaan? Wat maakt dat de joden, die al meer dan 400 jaar in Nederland wonen, nog steeds te boek staan als aparte gemeenschap? Er ontwikkelen zich dan altijd uiterst interessante discussies in het college. Als afsluiting concludeer ik dan dat de joden als groep nog steeds bestaan omdat ze belang hechten aan hun joodse identiteit maar ook omdat ze door de ontvangende samenleving toch vaak nog als ‘anders’ worden gezien. De laatste stap tot volledige integratie wordt maar niet genomen.
Orthodoxe protestanten
Mijn derde vraag gaat over de protestanten in Nederland die in dorpen als Staphorst, Spakenburg-Bunschoten en Tholen wonen. Ze zijn orthodox, de vrouwen dragen verplicht lange haren en hoeden. TV kijken is taboe en eventueel internet afgeschermd. Sommigen laten hun kinderen niet inenten waardoor er van tijd tot tijd polio- en mazelen-epidemieën uitbreken, onlangs nog, en soms met de dood tot gevolg. Alles onder het motto dat de HEERE geeft en de HEERE neemt. Ik vraag mijn studenten dan of ze vinden of deze mensen geïntegreerd zijn. Dat is een lastige! Bij hugenoten en joden kun je nog aanvoeren dat ze oorspronkelijk niet uit Nederland afkomstig zijn, maar bij steile protestanten geldt dat argument niet. Enerzijds hebben ze hun plek in de samenleving, in een eigen zuil, meer dan gevonden. Maar om dan anderzijds te zeggen dat ze geïntegreerd zijn? Ze onderscheiden zich heel duidelijk van ‘de rest’. De studenten komen er meestal niet uit. Sommigen vinden dat zo’n opmerkelijke gemeenschap de diversiteit in de samenleving vergroot, anderen vinden dat ze een afwijkende en dus niet passende levensvorm beoefenen.
Jouw voorkeuren
En dan nu naar mijn vragen, waarde Nourdeen, aan jou. Op dit moment wonen er tegen de een miljoen moslims in Nederland in allerlei soorten en maten. Jij bent een van hen. Ik heb je de gevallen van integratie van hugenoten, joden en orthodoxe protestanten voorgelegd. Met welke groep voel jij je, vanuit jouw perspectief van integratie, het meest verwant? Zou je me verder ook willen zeggen aan welke van deze drie vormen van ‘integratie’ jij voor de moslims in Nederland de voorkeur zou geven? Het hugenotenmodel, zodat we over honderd jaar van niemand meer weten dat hij of zij moslim is of van moslimafkomst. Het joodse model, waarin het belang van het behouden van de eigen identiteit centraal staat maar die wel als prijs heeft dat je geen volledige integratie à la hugenoten bereikt. Of het orthodoxe protestantenmodel, waarin moslims nogal gescheiden van de samenleving hun eigen leven leiden en hun eigen gewoontes navolgen.
Ik vraag je naar je gevoel van verwantschap en voorkeur voor de modellen. Maar zou je ook antwoord willen geven op de vraag welk scenario van ‘integratie’ het meest voor de hand ligt in het geval van de moslims in Nederland? Wat kunnen we verwachten de komende honderd jaar?
Ik wacht met grote belangstelling je antwoord af maar ook ben ik nieuwsgierig welke vragen je mij als oer-Hollandse kaaskop wilt stellen.
Met hartelijke groet,
Jan Jaap de Ruiter
Goed initiatief, ik ga alle brieven lezen. Denk dat er een 4e model mogelijk is…
Tja, De Ruiter is weer zeer ongenuanceerd bezig: alsof alle moslims uit Turkije komen en ze allemaal nog moeten integreren. Nederlandse moslims lijken me gewoon volledig geïntegreerd, iemand als Wildeman hoeft toch niet meer te integreren?
een interessant begin… maar ik geef de vorige reacties gelijk:
– er zijn meer modellen dan slechts deze 3
– er wordt behoorlijk veralgemeniseerd zowel in de 3 cases als in ‘de moslims’
ik denk dat Wildeman met een algemeen, vaag verhaal gaat komen: moslims willen heus wel integreren, maar dan wel met behoud van hun identiteit en meer respect van niet-moslims. Maar respect is niet iets wat je kunt eisen, je moet dat verdienen.
Wat aardig van ons dat ze mogen blijven die Moslims
Interessant! Wat een vooroordeel Veerle…
4e model: De islamitische gemeenschap groeit en wordt de meerderheid in Nederland, zullen dan de niet moslims moeten integreren en de normen en waardes en geloof van de moslims moeten overnemen?
(Lijkt mij van niet, Allaah swt zegt in de Quran: “Er is geen dwang in het geloof”)
Ik ben benieuwd naar de reactie brief van broeder Nourdeen Wildeman en graag zou ik ook deze model uitgelicht zien worden in zijn brief.
ps: De Hugenoten kwamen naar Nederland omdat ze in Frankrijk VERPLICHT waren te integreren in de zin van het afstand doen van hun geloof.
Heel erg benieuwd wat Nourdeen gaat antwoorden. Het is duidelijk dat De Ruiter wetenschapper is. Als het om integratie gaat, moet er blijkbaar volgens bepaalde modellen worden geïntegreerd. Ik denk dat het zo niet werkt. De toekomst is altijd anders dan het verleden, dan zal zeker voor Turkse en Marokkaanse Nederlanders zo zijn. En vergeet hierbij niet het verschil tussen de generaties!
Beste reageerders tot u toe. Ik geef drie modellen aan, maar sluit helemaal niet uit dat er meer modellen zijn. Bovendien vraag ik Nourdeen aan het einde van mijn brief naar wat hij zelf verwacht. Dus de kritiek dat ik ‘ongenuanceerd’ bezig ben, werp ik verre van mij, Ali. Verder moet je in een briefwisseling de zaken scherp formuleren, anders krijgen we een vlees noch visdebat en daar heeft niemand wat aan. Enfin, we gaan het licht zien dat Nourdeen, wiens naam per slot van rekening “Licht van de Godsdienst” betekent, gaat laten schijnen op de prangende integratievragen.
Vraag aan meneer De Ruiter: kan hij al aangeven wat hij hoopt dat er met ons moslims gaat gebeuren de komende decennia?
Dag Ibrahim, zal ik daar later nog eens op ingaan? Als de briefwisseling daartoe aanleiding geeft? Even afwachten wat het antwoord van Nourdeen is.
Een vraag voor Jan Jaap de Ruiter: hoe definieer je ‘oorspronkelijk niet uit Nederland afkomstig zijn’. De Hugenoten kwamen in de zeventiende eeuw, veel joden kwamen in de zeventiende eeuw, en de voorouders van de mensen in Staphorst waren er altijd al, impliceer je. Is dat wel zo? Is het niet eerder een kwestie van dominante cultuur, die als ‘oorspronkelijk’, ‘waren hier altijd al’ wordt beschouwd, dan daadwerkelijk Nederlanderschap dat teruggaat op de periode voorafgaand aan de middeleeuwen, of nog verder terug? Wie is de oorspronkelijke Nederlander, in dit van Spanjaarden, Duitsers, Vikingen, Angelen, Saksen, Russen, Batavieren, Fransen, Walen, Vlamingen, Polen overlopen gebied? En laten we vooral de Romeinen niet vergeten. Iedereen die hier in 1581 aanwezig was, als we de Acte van Verlatinghe even als beginpunt nemen? En stemmen de inwoners van Staphorst van deze oorspronkelijke Nederlanders af, en de Hugenoten niet?
Wat is je gedachte over de constructie van autochtoon Nederlanderschap?
Dag Daphne, ik zie je punt. Je zou kunnen zeggen dat alle drie de groepen uit min of meer dezelfde tijd stammen omdat het protestantisme ook niet ouder is dan de stellingen van Luther op de deur in Wittenberg in 1517. Het is dus relatief. Maar feit blijft dat hugenoten en Joden van buiten kwamen en ‘autochtone’ Nederlanders zich ‘bekeerden’ tot het protestantisme. Maar de herkomst is nog niet eens het belangrijkste punt. De vraag gaat over de -beleefde- mate van inpassing in Nederland en vanuit dat perspectief blijven mijn observaties gewoon staan.
Ik voorspel dat de moslims het joodse model zullen volgen. Intergratie moet van twee kanten komen. Seculiere Nederlanders zullen niet staan te trappelen om op moslims te gaan lijken – dat is dus een illusie. Hugenoten brachten natuurlijk hun taal en een enigszins afwijkende cultuur mee, hoewel die verschillen niet heel groot geweest zullen zijn. Ze beleden een religie die sterk leek op de Nederlandse dominante religie. Dat sloot dus aardig aan. Hoe kort was die korte tijd waarin ze opgingen in de Nederlandse samenleving? Voor de Staphorster variant geldt dat ze niet mee-geëvolueerd zijn met de rest van de Nederlandse samenleving. Ze zijn als het ware geëxtegreerd. Die ontwikkeling is nog te nieuw om voorspellingen over de lange termijn te doen, maar het ligt voor de hand dat ze over pakweg 200 jaar zullen zijn uitgestorven. Mij staat een samenleving voor ogen waar voor iedereen plaats is, ondanks verschillen.
Waarom neemt niemand het woord ‘assimilatie’ in de mond? Als het begrip ‘integratie’ zodanig is geërodeerd dat het aan kracht heeft ingeboet, zoek je naar andere woorden.