Briefwisseling Mikkers-Voorberg: de vierde brief

De eerste brief van Mikkers vindt u hier. De reactie van Voorberg vindt u hier. De tweede brief van Mikkers vindt u hier. Vandaag de tweede brief van Voorberg.
___

Beste Tom,

Ik ben weer geraakt door de kracht en overtuiging waarmee je discriminatie aan de kaak stelt. Het zit dicht op jouw huid en je laat er niemand mee wegkomen. En dat niet óndanks je pleidooi voor verdraagzaamheid en tolerantie maar juist vanwege je pleidooi daarvoor. Jij wijst het verband aan tussen de kerkelijke afwijzing van homoseksualiteit en depressie, zelfmoord en discriminatie. En dat is precies wat ik beoog met mijn vraag aan de orthodoxen om ‘evangelie’. Want je kunt nog zo in je bijbel lezen dat iets niet mag maar het ontslaat je nooit van je verantwoordelijkheid om bevrijding, genezing en heling te brengen.

Momenteel lijkt het erop dat er geen beter statement is tegen deze discriminatie, tegen het gevoel van er niet mogen zijn, dan het homohuwelijk. Wat een lucht en ruimte en veiligheid geeft dat voor een stel dat een zuivere liefde voelt, en een gewaagde poging wil doen om trouw te zijn tot in de dood – dwars tegen het cynisme van onze samenleving in die dat eigenlijk te romantisch en idealistisch voor woorden vindt. Ik vind het van evangelie getuigen als twee mensen überhaupt zo trouw willen zijn aan elkaar, uit vrije wil. Maar we zitten dan wel met wat teksten in onze maag.

Een veelgehoord orthodox tegenargument is dat je niet wijzer moet willen zijn dan God. Al begrijp je het niet, je moet gewoon gehoorzamen. Ik vind dat een slecht argument. Jezus ging woest tekeer tegen allerlei mensen die dom de geboden van God uitvoerden, ook al waren daar blinden, lammen en armen de dupe van. Jezus brak met plezier allerlei wetten als hij vond dat het breken van een specifiek voorschrift meer met Gods ideeën in overeenstemming was dan het houden ervan. Daarin hebben we een verantwoordelijkheid gekregen. Op zoek naar het idee achter al die teksten, niet simpelweg uitvoeren in de hoop daarmee wel goed te zitten.

Maar het simpelweg wegkieperen van teksten omdat we tot een andere culturele overtuiging zijn gekomen is weer het andere uiterste. Met zo’n verdediging van het homohuwelijk zit je paradoxaal genoeg heel dicht op de manier van bijbel lezen van de verdedigers van de apartheid. De Afrikaner boeren kozen uit de Bijbelse teksten een flinterdun en exegetisch-absurd argument om hun vaste culturele overtuigingen te staven. De rest van de teksten kon weg. Een culturele overtuiging anno nu is dat de wederzijdse liefde tussen mensen van hetzelfde geslacht te mooi is om niet te zegenen. En daar vind je ook je Bijbelse argumenten wel voor. Andere teksten mogen dan weg. Ik vind het niet zinnig, sterker nog: het is gevaarlijk. Want het is precies wat we de fundamentalisten verwijten. Ze haten het Westen, grasduinen wat in de Koran en vinden wel argumenten om hun kalashnikovs mee te laden. Het vervloekte resultaat daarvan zien we in Parijs. Of was dat domme gehoorzaamheid? De een beweert dat het de schuld is van dom doen wat er in de Koran staat, de ander geeft de schuld aan dwaze jihadisten die de Koran gebruiken voor hun eigen doeleinden. Ik wil beide niet.

Hoe doe jij dat eigenlijk? Domme gehoorzaamheid zal niet je stiel zijn. Maar kun jij nog verrast worden door de teksten? Kun jij iets anders lezen dan je eigen overtuiging van wat er zou moeten staan? Het is een klote-vraag en de vraag is mij ook meermalen gesteld als ik weer eens een ander theologisch idee had. Maar de vraag is wel belangrijk. Want ik vind het idee dat ik alleen mijn eigen overtuiginkjes teruglees in de Bijbel deprimerend. En ik wil ook geen domme orthodoxie, pseudo-vrome gehoorzaamheid die zegt: ik vind het ook liefdeloos en belachelijk, maar als God het zegt moet ik het wel doen. Ik ben benieuwd hoe jij die Bijbel leest.

Precies dit dilemma is de reden dat ik de PopUpKerk opgezet heb als plek van onderzoek. Ik wil ontdekken wat er voor kracht zit in die oude teksten en of ze opnieuw in staat zijn om de wereld te veranderen. Niet als moraalmonopolist maar als een gemeenschap die een poging doet iets nieuws inbrengt in het maatschappelijke debat – die probeert uit de oude teksten iets anders te peuren dan wat we van te voren hadden bedacht. Ik wil weten hoe die vroegchristelijke kerk met zijn teksten de wereld op de kop kon zetten en ik wil uitproberen of dat nu weer kan. En om zeker te zijn dat ik niet gewoon een oud geloof uit sentimentele overwegingen overeind wil houden, kies ik als interpretatie-partners ongelovigen, agnosten en onkerkelijken. Zij helpen me om te zien waar het verhaal werkelijk hout snijdt. En zo ontstaat er een verbinding tussen geëngageerde seculieren en gelovigen die realiseren dat het de bijbel nooit om een hemel ging.

Nog één vraag dan. Want wat is eigenlijk jouw visie voor je kerk? Wat moet die doen met mensen die ruimte hebben ervaren om zichzelf te zijn en zich welkom voelen bij God zoals ze zijn? Of is dat het gewoon. Maar wat levert dat dan op? Ik ben wel benieuwd. Dank voor je scherpe vragen in je brief en ik ben blij met de toon die we hebben gevonden om dit gesprek te voeren.

Hartelijke groet,

Rikko Voorberg