Briefwisseling Mikkers-Voorberg: de vijfde brief

De eerste brief van Mikkers vindt u hier, de reactie van Voorberg vindt u hier. De tweede brief van Mikkers vindt u hier, de reactie hierop van Voorberg vindt u hier. Vandaag de derde en laatste brief van Mikkers waarop Voorberg volgende week in een laatste brief zal reageren.
___

Beste Rikko,

Jouw brief heb ik even op me laten inwerken. Ik heb het gevoel dat we bij de kern van de zaak komen. De discussie over homoseksualiteit in de kerk is niet nieuw. Of misschien moet ik het anders formuleren: het thema is nieuw maar de hamvraag en de achterliggende gedachten zijn hetzelfde als bij vele andere theologische twisten die door de eeuwen heen gespeeld hebben.

En hier kom ik toch terug op dat andere onderwerp dat ik eerder aan je voorlegde, namelijk het conflict tussen remonstranten en contra-remonstranten in de zeventiende eeuw. De emoties laaiden begin zeventiende eeuw zo hoog op dat de controverse remonstranten contra-remonstranten in Nederland bijna tot een burgeroorlog leidde. Het conflict leidde uiteindelijk tot de Synode van Dordrecht in 1618/1619 waar besloten werd om de remonstranten met harde hand uit de Republiek te zetten. En niet te vergeten de “artikelen tegen de remonstranten” die men tijdens deze synode formuleerde en die men het stempel “dit mag je nooit vergeten” meegaf.

De centrale vraag in dit conflict wordt meestal teruggebracht tot het thema “vrije wil versus predestinatie”. Maar er was meer aan de hand. Het ging ook over de vraag of je belijdenisgeschriften mocht herzien als je tot een nieuw inzicht was gekomen. De eerste remonstranten bepleitten voortschrijdend inzicht. De belijdenis mocht herschreven worden op het punt van de vrije wil. De contra-remonstranten wilden trouw blijven aan de calvinistische grondbeginselen en een geloofsbelijdenis mocht zeker niet herschreven worden, laat staan dat het theologisch mensbeeld van die tijd ietsje rekkelijker mocht met een onsje meer vrije wil.

Mijn pleidooi voor de acceptatie van homoseksualiteit door christenen en hun kerken is ook een oproep om ruimhartig om te gaan met voortschrijdend inzicht. En ik ga daarin misschien wat verder dan de eerste remonstranten. Bij hen ging het om het wijzigen van een geloofsbelijdenis. Ik voer ook de Bijbel op. Niet dat de Bijbel herschreven hoeft te worden. Maar ik denk wel dat de wijze waarop de Bijbel als richtsnoer voor het leven in de 21ste eeuw gehanteerd wordt, veel kritischer tegen het licht mag worden gehouden.

Tenminste twee dingen pleiten hiervoor. Allereerst Jezus zelf. Jezus wijst in zijn optreden op twee gevaren van religieuze verstarring. Het eerste gevaar betreft het klakkeloos en rigide omgaan met heilige teksten. Om dit samen te vatten in mijn eigen woorden: wij zijn niet gemaakt om teksten te gehoorzamen, mensen zijn bedoeld om elkaar en God lief te hebben. Het tweede gevaar is de versmelting van religie met religieuze instituties en religieuze leiders die zichzelf te serieus te nemen. Ook dat kan liefde in de weg staan. Ik vraag me wel eens af wat Jezus zou zeggen als hij terugkeert op aarde en geconfronteerd wordt met kerken en theologen als hoeders van zijn geestelijke erfenis. Zou hij ons niet door elkaar rammelen en ons aansporen om wat minder tijd aan de Bijbel en meer tijd aan onze naaste te besteden? John Cleese voerde een wedergekomen Jezus trouwens ook op in het programma Collegetour dat net voor kerst op televisie was. Ook dat geeft te denken. ( Vanaf de 41ste minuut. http://www.npo.nl/college-tour-special-john-cleese/25-12-2014/VPWON_1234760)

Het tweede argument is de waarde van voortschrijdend inzicht. Onze samenleving is hierdoor ten diepste gevormd. Op een basale platte manier kun je hier op de technologische vooruitgang wijzen. Maar ik ben niet zo’n techniek-fetisjist en het gaat mij eigenlijk om iets anders. Het gaat mij om het inzicht dat mensen zich niet voor mogen laten staan op zaken waar ze niets voor hebben hoeven doen. En daar kun je elkaar niet vaak genoeg aan herinneren. Jij doet dat door om te kijken naar vluchtelingen. Dat wij in Nederland geboren zijn geeft ons geen moreel recht om onze rijkdom voor onszelf te houden. Evenzogoed kunnen hetero’s homo’s niet de liefde ontzeggen omdat zij toevallig als hetero geboren zijn. Daar wijs ik dan weer op.

Ik geef grif toe dat ik teksten wegkieper, ook uit de Bijbel. We moeten wel. De geschiedenis leert namelijk dat je op oorlog en ellende afstevent als je dat niet doet. En was dat niet onze drijfveer, om deze wereld beter te maken? En ligt daar ook niet de kern van de boodschap van Jezus van Nazareth die de liefde centraal stelde en niet het oordeel?

Overigens begrijp ik ook niet zo goed dat degenen die met een beroep op de Bijbel zeggen dat homoseksualiteit niet deugt, er meestal niet voor kiezen de bijbelse sanctie (doodstraf) te bepleiten. Dan neem je je eigen aanname “van kaft tot kaft Gods woord dat nu geldt” eigenlijk niet serieus, toch? Geldt hier ook niet dat godzijdank zelfs het behoudende christendom keuzes maakt?

Ook de vraag waarom er met de Bijbel in de hand zo gehamerd wordt op homoseksualiteit en andere do’s en don’ts in de Bijbel over seksuele moraal – die er ook niet om liegen – nooit bevraagd worden, laat zien hoe grillig en willekeurig een beroep op de Bijbel kan zijn.

Rikko, ik wil je graag bedanken voor deze briefwisseling. Ik hoop dat je begrijpt dat voor mij homoseksualiteit meer is dan een thema “waarover je van mening kunt verschillen”. Leed voorkomen, dat is mijn insteek. En de liefde natuurlijk… in alles de liefde. Zo heb ik jouw brieven ook gelezen.

Nog een nabrander. Emancipatie richt zich altijd op concrete rechten. De vrouwen-emancipatie ging over het kiesrecht, de emancipatie van zwarte mensen ging over burgerrechten en afschaffing van slavernij en homo-emancipatie is gekoppeld aan het huwelijk. Ik begrijp dat het voor jou moeilijk is – gegeven het standpunt van jouw “zendende kerk” – om in deze discussie het kerkelijk huwelijk van homoseksuele mannen en vrouwen volledig te omarmen. Jouw kerk zit daar mogelijk niet op te wachten. Maar jouw brieven geven mij wel de hoop dat jij in het gesprek met mensen die homoseksualiteit afwijzen, tenminste niet instemmend knikt. Dat is winst. En misschien als jouw generatie het in jouw kerk voor het zeggen krijgt, dat dan ook… misschien… dan wel… Ik durf het bijna niet te schrijven maar je begrijpt hopelijk wat ik bedoel. Dat zou toch mooi zijn.
Veel geluk en inspiratie wens ik je bij het mooie en belangrijke werk dat je verzet.

Hartelijke groet,

Tom