Wanneer ik de serie ‘Seks en de zonde’ ter sprake breng, zijn mensen enthousiast. Dat heet: de niet-gelovige kijkers. Femke, je biedt inderdaad een inkijkje, en dat wordt gewaardeerd. Zelfs door mij: eindelijk aandacht. Wat me echter onaangenaam kriebelt is dat er direct bij wordt gezegd: “O ja, dat programma over onderdrukte moslimvrouwen”. Of dat nu je directe bedoeling is of niet, zo komt het dus over, en niemand wil als slachtoffer gezien worden, mensen met een beperking of ziekte niet, de etnische groeperingen niet, wij ook niet.

Laat ik ingaan op dat ‘wij’. In mijn visie is ‘wij’ de hele vrouwelijke umma. Umma betekent geloofsgemeenschap in de islam. Het stamwoord is umm, moeder, en zou dus alle vrouwen (mensen) kunnen betreffen. Wij, vrouwen, willen allemaal gewoon kunnen zíjn. Dit, zonder in een hoek geduwd te worden, zonder dat er voor ons beslist wordt. We willen als ziel gekend en erkend worden, gehoord als echtgenote en burger. Ook willen we mee beslissen, zowel binnen- als buitenshuis. Hierin zijn we zusters, en kunnen we elkaar steunen – hier kom ik zo dadelijk op terug.

De Westerse visie op feminisme is er een van afzetten tegen – en waartegen anders dan tegen de man in het algemeen en de eigen man in het bijzonder? Dat afzetten tegen, réageren, is een teneur hier sinds de Tweede Wereldoorlog. Zó niet meer!, is de gedachte, of het nu om autoriteit of geloof gaat. Hoe dan wel? staat, na al die jaren, nog altijd in een donker hoekje te wachten op aandacht.

Zij die wensen te blijven geloven zoeken rolmodellen in de Boeken. Jung erkende de kracht van archetypen, hiermee pak je de basis aan: mét het Boek in de hand kun je de vrouwen kracht geven, kennis, ruggengraat. Onze christelijke achtergrond heeft ons met de paplepel ingegeven dat we ófwel een maagd, ófwel een zondige kunnen zijn (hiermee refereer ik aan je titel, waarbij ik niet weet of jij of Hassnae die zelf hebben verzonnen). We mochten, in andere woorden, dus niet genieten van of zelfs maar beslissen over ons lijf. Maria Magdalena was de prostituee die Jezus’ voeten droogde met haar haar en naakt haar zonden overdacht na zijn dood. Je hebt het over wetten die de vrouw beperken binnen de (interpretaties van de) sharia, daarom zouden we niet kunnen vergelijken met Zuid-Amerika. Echter: als katholieke vrouw mag je niet scheiden tenzij je je vorige huwelijk nietig laat verklaren door de kerkelijke rechtbank (want je was niet bij zinnen). Ook mag je geen abortus laten plegen of voorbehoedsmiddelen (laten) gebruiken.

De islam zegt: seks is geen zonde, noch scheiden of voorbehoeding. Verleiden wel, houd je lijf en je blik bij jezelf: kuisheid zorgt ervoor dat de vrouw een huis heeft voor haar gezin en niet bekaaid alleen komt te staan na een korte relatie, met of zonder kind. Hier, waar we de basis verlaten hebben, is verleiding normaal en vrijheid ontdaan van consequenties. Hoe heftiger we ageren tegen geloof als zou het een gevangenis zijn, hoe feller gelovigen het Westers denken (geloof?) afdoen met ‘onfatsoenlijk’ en ‘schaamteloos’. Vergelijk Poetin die het Westen fascistisch noemt dankzij het groot-kapitalisme. Zo zijn we niet allemaal, nee. Maar overal bestaan vooroordelen, generalisaties en misverstanden.

Ik wilde het kind niet met het badwater weggooien: zo het geloof al onvrijheid predikt, waarom dan God ontkennen: ik had behoefte aan Hem, of Haar (we weten niet wie of hoe Hij/Zij/Het is, alleen dat Hij persoonlijk is en liefdevol). Ik las dat Maria Magdalena in een apocrief geschrift ‘apostel der apostelen’ genoemd werd, en typischerwijs door Petrus, de rots waarop de kerk gebouwd is, verworpen werd als zijnde ongeloofwaardig want vrouw. Ze bleek geen hoer maar een handelsvrouw, financieel zelfstandig. Ook Khadidja, vrouw van de profeet Mohammed, vrede zij met hen, was zo. Ze koos zelf haar veel jongere man uit, toen deze voor haar werkzaam was.

Maar weinigen realiseren zich dit: in de tijd dat de Westerse landen Afrika en Azië kolonialiseerden, maakten ze het systeem zoals het was, namelijk dat vanuit de moskee geregeerd werd over landerijen en wijken, kapot. Hiervoor in de plaats kwam het Victoriaanse bestuur zoals het in Europa gebruikelijk was. Toen de Westerlingen wegtrokken, net na de Tweede Wereldoorlog, lieten ze de verouderde en wezensvreemde bestuurssystemen achter – zelf ontwikkelden ze lustig door. Een belangrijk detail is dat in die moskeebesturen veel vrouwen zaten, die politiek en financieel belangrijke posities hadden.

Dat je naar ons wijst als zijnde voorbeelden voor eenzame strijd en onderdrukking kan, en is heel begrijpelijk voor een Nederlandse. Ik heb precies dezelfde vragen gesteld die jij aan mevrouw Habash stelde – ik dacht ook aan onmondige, onvrolijke vrouwen. Maar kijk eens op de universiteiten her en der: de dames studeren en kunnen inmiddels zelf de Koran verwerpen of, en dat gebeurt veel vaker, herinterpreteren. De eigen elite ontstaat en dit is, zoals ook Nora aangeeft, een bont en levendig gebeuren, waarbij mannen en vrouwen samen werken – idealiter. De haatbaarden die jij googelt, ja, die ken ik ook. Maar elke stad heeft zo’n drie, vier moskeeën minstens en daar wordt gewoon liefde voor God en burgerschap en huwelijksgeluk gepredikt.

Hoe we dus elkaar, als zusters (en broeders) steunen kunnen? Uit de professionele hoek is mij altijd geleerd dat je niet moet helpen tot je gevraagd wordt. Natuurlijk kun je het aanbieden, maar dan vraag je wel: “Hoe kan ik je steunen?” of “Kan ik iets voor je doen?” Hiermee nemen we degene in nood serieus en leggen we de verantwoordelijkheid bij haar. Let op: wat voor de een nood is, is dat voor de ander nog niet. En waar een vrouw het zwaar heeft, heeft haar man het misschien nog wel zwaarder –op zijn manier.

Ik zou iedereen, en zeker de linkse intellectueel, willen aanraden alle vragen te stellen, in vertrouwen, en vervolgens goed te luisteren. Onze interpretatie van zaken kan verkeerd zijn. Echt respect is volledige acceptatie door iets te kennen en van dichtbij mee te maken. Godsbesef, heilige boeken, regels: alles heeft zo zijn tegenhanger. Zo kunnen we alleen door in elkaars leefwereld te stappen waarlijk respecteren en steunen daar, waar nodig. Moge God onderwijl met ons zijn.

Bibi Maryam Amjar-Schobbers

Docente Engels

Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.