‘Groot Racismedebat geeft me hoop’

Donderdag 23 oktober vond op de Erasmus Universiteit te Rotterdam het Groot Racismedebat plaats. Er zijn meerdere redenen waarom ik naar het debat ben gegaan. Ik wilde reacties horen op racistische denkbeelden in de maatschappij; ik was benieuwd naar andere, niet-politieke, opvattingen over de bestrijding van racisme; en ik wilde me een beeld kunnen vormen van hedendaags racisme. Al met al genoeg redenen om het debat bij te wonen. Na een voorwoord van Umar Mirza, de ‘gastheer’ van de avond, kwam er een aantal mensen aan het woord. De avond werd afgesloten met een debat en de mogelijkheid tot het stellen van vragen.

Allereerst had Zihni Özdil, promovendus aan de Erasmus Universiteit, een filmpje ingestuurd, hij kon er helaas niet bij zijn. Hij legde onder andere uit waarom historische processen zorgen voor het ontbreken van burgerschap. Dit werd later bevestigd door de antropologe Miriyam Aouragh. Burgerschap is te bereiken door wetenschappelijke ‘taal’ en theorieën te vertalen naar de maatschappelijke taal die voor iedereen begrijpelijk is. Hierdoor wordt maatschappelijk bewustzijn gecreëerd en juist dit is nodig voor burgerschap. Men moet zich realiseren dat er een structurele vorm van racisme aanwezig is in de maatschappij en om dit op te lossen, moet de voedingsbodem voor racisme worden weggehaald. Jacco van Sterkenburg, docent aan de Erasmus Universiteit, zei dat in de sportmedia deze voedingsbodem goed te zien is.

Ook kwam Abdelkarim El-Fassi, bekend van de film Mijn vader, de expat aan het woord. Hij had op social media rondgekeken naar racistische uitspraken. Hij wilde op een ‘luchtige manier’ een duidelijke boodschap overbrengen: racisme is nog steeds aanwezig in de maatschappij.

De socioloog Merijn Oudenampsen zei onder andere dat de emancipatie altijd via de blanke cultuur moet gaan. Dit heeft geleid tot racisme van bovenaf – de politiek- en van onderaf – de burgers zelf. In theorie hebben minderheden rechten, maar in de praktijk pakt dit anders uit. Dit idee van ‘ingebakken’ racisme werd ondersteund door promovendus Che Brandes-Tuka: racisme is verankerd in de nationale identiteit door onder andere ons koloniale verleden. Racisme moet aangepakt worden op sociaal, politiek en sociaaleconomisch niveau, aldus Brandes-Tuka.

Anne Dijk, publiciste, was hierna aan het woord. Ze zei onder andere: ‘De wereld is geschapen door God, maar wij moeten de wereld in evenwicht houden’. Dit betekent dat we zelf moeten zorgen voor een goede samenleving zonder racisme. Ze sprak over de aanwezigheid van paternalisme in de huidige samenleving: de meerderheid stelt regels op en de rest moet zich hieraan onderwerpen.

Glenn Helberg, psychiater, maakte duidelijk dat het concept ‘ras’ niet bewezen is. We discrimineren allemaal en we zijn allemaal racisten, aldus Glenn Helberg. Marjan Boelsma sprak over wit privilege. Ze zei dat dat een witte huidskleur een onverdiend voorrecht is. ‘Witte mensen’ profiteren van de racistische denkbeelden. Ze gaf aan dat we onszelf steeds moeten afvragen of we zelf niet schuldig zijn aan het hebben van racistische denkbeelden.

De laatste spreker voor het debat was Quinsy Gario. Hij stelde onder andere dat men zelf controle heeft over wat men doet en hoe men slaagt in zijn of haar leven. Hij wilde het publiek laten nadenken over de wereld om hen heen.

In het debat gaf Leo de Klein, SP-lid, toe dat de Nederlandse politiek racistisch van aard is. Hij zei dat zijn partij, de SP, zijn best doet en zal doen om racistische denkbeelden te verminderen, zowel in afzonderlijke wijken als in steden in zijn geheel.

Stryder zei, diezelfde avond, in zijn spoken word: ‘Het racismedebat is evolutie’. Nourdin El Ouali, politiek leider van NIDA, bevestigde dit na afloop van de avond. Hij zei dat dit debat een stapje de goede kant op is en dat het kan leiden tot meer oplossingen voor racisme.

Is er één oplossing voor racisme? Nee, dat is duidelijk geworden die avond. Zijn oplossingen moeilijk te bereiken? Ja, dat wel. Is het onmogelijk? Nee, dat zeker niet. Ondanks dat deze avond heeft geleid tot het besef dat racisme diep geworteld is in de samenleving, heb ik hoop. Hoop, door alle mensen die gekomen zijn naar het debat om een tegengeluid te laten horen. Hoop, dat we met kleine stapjes veel kunnen bereiken. Hoop, dat dit debat leidt tot meer bewustwording in de maatschappij. En hoop, dat iedereen die er was en iedereen die dit leest, meewerkt aan een samenleving zonder racisme.