Door: Gilbert Smelt
De Verenigingskerk (Unification church, U.C.) heeft zowel politieke, religieuze als seculiere doeleinden nagestreefd. Hoewel het belang van de doelen in de tijd varieerde, zijn deze aspecten wel zichtbaar gebleven. De primaire doelstelling van de Verenigingskerk is het stichten van een rijk van ‘broederlijke liefde’ op aarde. Moon zou hierbij de leden tot individuele perfectie leiden en de families omvormen tot een wereldwijd netwerk van liefde.
Vooral in de periode van de Koude Oorlog stond de beweging in het teken van de strijd tegen het communisme. Het communisme als belichaming van het absolute kwaad diende overwonnen te worden, een focus die ook goed te verklaren is door het reële risico van een nieuwe Noord-Koreaanse invasie, gekoppeld met de martelingen die Moon heeft ondergaan in een communistische gevangenis.
De seculiere doelen: Moon was voorstander van een theocratie op aarde met Koreaans als universele taal. Deze ideale maatschappij zou onder Gods directe leiding staan met Moon als vertegenwoordiger. Vanaf 1992 moest de Family Federation for World Peace and Unification gaan zorgen voor een ‘spirituele maatschappij die ras, etniciteit en geloof zou overstijgen’, vredesinitiatieven en organisaties die het familieleven bevorderden werden direct en indirect gesteund.
Aziatisch en christelijk
De U.C. is een ‘nieuwe religieuze beweging’ gebaseerd op de christelijke geloofsleer, aangevuld met confucianisme, het Koreaanse boeddhisme, taoïsme, het lokale sjamanisme en de openbaringen van Moon. Volgens de NRM-onderverdeling (new religious movements) van Dawson valt de U.C. daarmee niet in een van de vijf duidelijk gedefinieerde NRM-groepen, maar is het een mengvorm van Aziatische import en een christelijke afscheidingsbeweging. Kenmerkend zijn de opdeling van de werkelijkheid in elementaire tegenstellingen zoals positiviteit en negativiteit, god en mens, mannelijk en vrouwelijk, subject en object, externe vorm en onzichtbaar karakter en het geloof in een geestenwereld. Deze duale karakteristieken representeren de confuciaanse principes van Yang en Yin. Alle elementaire tegenstellingen kunnen worden opgeheven indien de polariteit tussen goed en slecht ten gunste van het goede opgeheven wordt.
De leer van deze beweging is gebaseerd op Moons boek The Divine Principle, wat als de completering van het christelijke testament wordt gezien. De aanhangers van de Verenigingskerk beschouwen hun geloof als zijnde door God aan hun leider geopenbaard. Een enkele gelovige interpreteert dit werk echter meer als een toelichting op de bijbel. Het boek werd in zijn concept versie gecompleteerd op 10 mei 1952. Terwijl Moon tot die datum de bijbel gebruikte voor zijn prediking, werd vanaf dat moment de Divine Principle gebruikt. Belangrijke begrippen uit de Divine Principle zijn: God is de schepper, die zowel mannelijk als vrouwelijke elementen in zijn natuur combineert, en de mensheid dient om vreugde te verstrekken aan God.
Moon en zijn vrouw Dr. Hak Ja Han Moon vormden na zeven jaar getrouwd te zijn de eerste true parents, waarmee de perfectie van de mannelijke en vrouwelijke elementen werd bereikt. Dit was al de derde poging van God om een rijk op aarde te stichten, na Adam en Eva, en Jezus Christus. Moon wordt beschouwd als de tweede komst van Christus op aarde. Hiermee samen hangt de four–position foundation: op de horizontale as de beide ware ouders, verticaal erboven god, en daaronder het kind. Het communisme vertegenwoordigt het kwaad op aarde, en het anticommunisme maakt dan ook nog steeds deel uit van de leer. Een ander politieke opvatting is dat het vrouwelijke Japan de veroorzaker is van de zondeval, en daarmee ook schadevergoeding aan Korea verschuldigd is.
In de U.C. wordt gelooft in een door flora, fauna en heiligen bewoonde geestenwereld, waarin Moon zelf geruime tijd heeft verbleven om zijn wijsheid te verkrijgen. In het geloof van Moon worden twee soorten herrijzing onderscheiden, de eerste is figuurlijk en geeft de herrijzing in het geloof weer, waardoor de gelovige als het ware wordt herboren. De tweede herrijzenis is na de dood, wanneer de doden nog niet zondenvrij zijn, terugkeren naar de aarde om samen te werken met de levenden om hun zonden alsnog te laten vergeven.
Indemnity, schadevergoeding of smartengeld is ook een belangrijk begrip. De mens moet schadevergoeding aan God betalen om de schuld van de zondeval terug te betalen, deze schadevergoeding kunnen goede werken zijn, maar het kunnen ook tragische gebeurtenissen zijn zoals de beide wereldoorlogen, de Holocaust of de Koude Oorlog.
Ethiek
U.C. leden dienen primair toegewijd te zijn aan de ‘universele broederliefde’ en moeten leven volgens de tien geboden. Goede daden versterken de ‘geestelijke organen’ waarmee na de dood kan worden ‘geademd’. De goede werken leveren ook de indemnity: de schadevergoeding van goede werken, waarmee gods werk op aarde wordt voorbereid. Een ander aspect is aanvaarden van Moon als true parent, en het opgeven van de natuurlijke ouders. Seks voor het huwelijk is strikt verboden en het gezag van de vader in de familie is heilig.
Het belangrijkste ritueel zijn de blessings oftewel het huwelijk. Met de massa-huwelijken tussen partners die elkaar ook nog niet kenden is Moon ook beroemd geworden. Hoogtepunt was de trouwerij van 2075 paren in Madison Square in New York. Door de blessings worden gelovigen en al hun kinderen true parent, waarmee zij worden opgenomen in de zondeloze linage (stamboom) van God. Hierdoor zullen de gelovigen bij het eind der tijden een bevoordeelde positie innemen. Andere rituelen zoals doop zijn er niet.
Elke week is er verder een zondagsdienst. De dienst zelf lijkt op een christelijke dienst. Bij deze bijeenkomst wordt een geloofsbelijdenis opgezegd, de family pledge, zowel in het Koreaans als in het Nederlands, waarin de ‘Familie’ wordt opgeroepen om ‘het Koninkrijk van God op aarde te bouwen door pure liefde te beoefenen’. Eenmaal per kwartaal is er ook een nationale dienst in Bergen aan Zee of in Utrecht. Verder dienen tienden betaald te worden aan de organisatie, en dient er vrijwilligerswerk verricht te worden en worden gelovigen geacht actief te werven met homechurches.
Op een zondag in juni heb ik een dienst bijgewoond in Amsterdam en met kerkbezoekers gesproken. Daarna heb ik ruim een uur gesproken met de voorzitter van de kerk. De bijeenkomst werd gehouden in een doorgebroken huiskamer van circa veertig vierkante meter op de begane grond, er waren ongeveer twintig bezoekers, enige jongeren maar meest middelbaren en ouderen. Er waren vijf dames van Japanse afkomst bij de bezoekers. De kleding was de normale Nederlandse stijl.
De dienst begon om kwart over tien en duurde ongeveer twee uur. Tijdens de dienst werden Engelse liederen gezongen, waarbij de tekst op een videoscherm werd weergegeven. De dienst was grotendeels in de Nederlandse taal behalve de Engelstalige video, en een soort geloofsbelijdenis die ook in het Koreaans werd uitgesproken. De dienst werd ingeleid door een jonge Aziatische dame in het Nederlands. De ‘reflectie’ werd verzorgd door de voorzitter, en hierin werd een omschrijving van de leer gegeven.
De voorgangers droegen geen rituele kleding. Ook werd er een film vertoond met hoogtepunten uit de geschiedenis van de Verenigingskerk, waarbij de nadruk lag op de strijd tegen het communisme. Ook werd vermeld werd dat er drie nieuwe kerken waren ingezegend in Zuid-Korea. Ook was er een power point presentatie van de beginselen van de kerk. De muziek bij de dienst was live gitaarmuziek en een elektronische piano. Tijdens de dienst ging een collectemand rond.
Twee werelden
Een paar dagen later heb ik nog een avondbijeenkomst bijgewoond, dit betrof een lezing met als thema ‘de geestelijke wereld en stoffelijke wereld’. De locatie was dezelfde, nu waren er zes personen aanwezig. Voor de lezing werd er gezamenlijk koffie gedronken waarbij ik nog met een drietal gelovigen heb kunnen spreken, twee tweede generatie jongeren en één oudere heer die de vader was van een van de jongere gelovigen.
Kern van de lezing was dat de mens in twee werelden leeft: de onstoffelijke substantiële wereld en de stoffelijke substantiële wereld. In deze wereld is iedereen medium, met vijf stoffelijke zintuigen en vijf geestelijke zintuigen, die helaas niet bij iedereen zijn geactiveerd. De geestelijke wereld is concreet, super reëel, en wordt behalve door uitgebreide flora en fauna ook bewoond door heiligen als Jezus, Mohammed, Socrates, Antonius en onze voorouders.
De mens leeft drie levens: het eerste is in de moederschoot. Hierbij is de eerste mond de navel, en de eerste dood is wanneer de navelstreng wordt doorgeknipt. De baby voelt dat die gaat sterven, maar het valt mee. Het tweede leven betreft het leven op aarde, de tweede mond de gewone mond. Wat het ‘geestelijk zelf’ voedt zijn de daden van goedheid, hierdoor ontwikkelen zich dan de ‘organen’, waarmee je later gaat ademen – naar analogie van de ontwikkeling van de longen bij het kind in de baarmoeder. Bij de dood wordt het zilveren koord doorgeknipt, waarbij de gelovige door een tunnel gaat. Hierna begint het derde leven van het geestelijk zelf, wat liefde ademt door de fontanel op het hoofd.
Sommige godsdienst maken de fout dat je alleen maar moet geloven. De apostel Jacobus zegt ook dat de werken niet belangrijk zijn, maar dit is niet correct, de goede werken verbeteren je aura. Hoofdoorzaak van ziekte is dan ook het gebrek aan liefde. Conclusie van de speech was dat door een leven van goedheid de gevoeligheid om Gods liefde te ontvangen toeneemt, wat geestelijke groei inhoudt.
Gilbert Smelt studeert aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Bovenstaande tekst een ingekorte versie van zijn paper over de Verenigingskerk. In zijn eerdere bijdrage schrijft hij over de historie van de Moon-sekte.
Dit is het zevende deel van een serie over oosters denken. Lees hier het eerste, tweede, derde, vierde, vijfde en zesde deel.
