Vanaf de start van Missionair Werk volgde ik de ontwikkelingen binnen de PKN en maakte kennis via websites en literatuur met andere stromingen zoals Emerging Church en Simple Church. Ik werkte op dat moment in Breda-Noord in de wijk Hoge Vught, een Brabantse krachtwijk. De kerkelijke gemeente kwam voor de vieringen samen in de RK-kerk en vergaderde in woonhuis ‘Het Noorderlicht’, waar ik ook mijn werkkamer had.
Door allerlei omstandigheden en met het oog op een toekomstbestendige kerk besloot de kerkenraad van Breda mijn opdracht te veranderen en mij aan te stellen voor missionair werk in teamverband met de studentenpastor. In navolging van wat ik in Amsterdam zag gebeuren, besloot ik het eerste jaar kwartier te maken en liet mijn agenda bepalen door wat er op mij afkwam en wat mij missionair relevant leek.
Wie zich laat bepalen door de vraag heeft genoeg te doen
Mijn agenda vulde zich vanzelf, alsof de buitenwereld kon ruiken dat ik voor andere vragen beschikbaar was. Een ieder-wijs school wilde dat ik drie kwartier aan jongeren van 12 tot en met 16 ging vertellen hoe het is om te werken vanuit mijn hart. Ze wisten niets van kerk of geloof en dat stelde me voor een grote uitdaging. Ik merkte dat ik alleen maar binnenkerkelijk kon spreken. Ik kon vooral heel goed vertellen tot in de nuance wat ik niet geloofde, maar wat ik wel geloofde bleek een hele klus.
Een nieuwe taal leren spreken
Mijn allereerste opdracht liet me goed merken hoe nodig het was, dat ik een nieuwe taal zou gaan leren spreken. Ongeveer een jaar later begon ik actief een deel van mijn werk te doen via sociale media en de website Noorderlicht Breda. Daar ging de taalles verder. Ik moest leren schrappen, weglaten en bovenal positief je boodschap formuleren. Ontkenningen zoveel mogelijk achterwege laten, omdat iedereen wil weten wat je wel vindt, wel gelooft. De rest doet niet ter zake.
Laat jezelf zien
De jaren dat ik verbonden was aan Noorderlicht-Breda en mijn weg vervolgde op het internet als dominee voor MijnKerk.nl en in Noordwijk voor Windkracht3pt0 leerden me steeds meer hoe alle communicatie persoonlijk is. The medium is the message, wordt er gesteld, als het gaat over het gebruik van social media. Ik merk dat ook ik een medium ben en daarmee de boodschap. Voor mij is dat een bevestiging van wat ik in het eerste jaar van mijn missionaire opdracht las over getuige zijn, in het boek van de missiologe Mechteld M. Jansen, Talen naar God, wegwijzers bij Paul Ricoeur. Zij benadrukt dat niet alleen de woorden van de getuige betrouwbaar moeten zijn, maar ook de getuige zelf. Daar bedoelt ze mee: De getuige zet zichzelf op het spel in haar getuigenis.
Hoe meer ik probeer te doorleven wat missionair predikant zijn voor mijzelf betekent, hoe meer ik ontdek dat mijn levensverhaal als gelovig mens en niet anders dan dat mijn boodschap is. Zo lees ik de bijbel, zo luister ik naar de context, zo denk ik iets op te vangen van wat de Geest fluistert. Dat is wat ik door kan geven, omdat ik ook merk dat alleen dat de communicatie op gang brengt.
Het persoonlijke maakt kwetsbaar
Het missionair werk maakt me kwetsbaar. In de periode dat ik werkte in Breda en de pioniersplek Noorderlicht-Breda oprichtte en probeerde vorm te geven, merkte ik hoe zwaar dat was. Hoewel er mensen van goede wil waren, was het in mijn beleving vaak een eenzame weg. De vieringen op zaterdag vond ik prachtig om te bedenken en uit te voeren, maar trokken weinig bezoekers. Het beheer van de website leverde veel lof op van bezoekers, maar was zwaar om alleen te beheren. Met hoeveel passie ik me ook verbonden voelde met deze waardevolle pioniersplek, ik moest zelf afscheid nemen, omdat het te zwaar voor me werd. Het was een troost voor me om te zien hoe Berthe van Soest op haar eigen manier verder ging met Noorderlicht-Breda en zeer succesvol was.
Leren
Juist dat het niet meer ging en de reflectie hierop heeft me heel veel geleerd. Het belangrijkste wat ik ontdekte was dat ik door wilde gaan met pionieren, ook al is het een hachelijk avontuur. De predikant-pionier mist heel veel structuur en zekerheden, die ik als predikant in de gemeente wel had.
Wat ik geleerd had dat een pioniersplek nodig heeft, is dat er een klein groepje met de pionier meedenkt en partij kiest voor deze plek van kerkvernieuwing. Dat kleine groepje kan best uit een bestaande gemeente komen, als het maar goed voor ogen heeft dat de focus ligt op de context en niet op de zendende kerk.
Het is de moeite waard, heb ik ontdekt, om in te gaan op de vragen en behoeften van de doelgroep waar je voor werkt. Het vraagt veel creativiteit om deze vragen te verbinden aan geloof, bijbel of traditie.
Het is wijsheid, merk ik, om als predikant-pionier verbondenheid te laten zien aan de zendende kerk. In Noordwijk ga ik voor in reguliere kerkdiensten op een niet-experimentele manier. Als ik toch kleine variaties aanbreng, wordt dit als positief ervaren.
Met de wind in de rug
In Noordwijk en via MijnKerk.nl ervaar ik de wind in de rug. Mensen buiten de kerkelijke gemeente weten mij gemakkelijker te vinden als pastor. In die zin ben ik door het pionieren toegankelijker geworden. Maar het is niet alleen de pastorale rol, waarop ik word aangesproken. In de plaatselijke dialoog met de moslimgemeenschap is er een band gegroeid. Af en toe steekt een plaatselijke politicus zijn licht op, of word ik betrokken bij een diaconale vraag.
Dat geloven ook iets sympathieks kan zijn, dat een nieuwe vorm van kerk zijn kan inspireren en verbinden, dat is wel wat ik merk dat er om mij heen gebeurt.
