Samen Leven – Joodse, islamitische en christelijke Israëlische vrouwen en hun olijfbomen

Geachte aanwezigen, hallo, shalom aleichem, salaam aleikum,

Vrouwen uit Israël en hun olijfbomen. Wat een bijzonder project. En hoe actueel is het verlangen naar verbinding in deze tijden van polarisatie?

De symboliek van de olijfboom is enorm. Hij werd in de Tora al beschouwd als de belangrijkste aller bomen. De ets Chaim, oftewel de levensboom. Men gebruikte de olijftakken voor het bedekken van de loofhutten tijdens het loofhuttenfeest. Een feest van nederigheid, eenheid met de natuur en gastvrijheid bij uitstek. In de menora, de kandelaar van de tempel in Jeruzalem, brandde altijd gewijde olijfolie. Binnenkort steken wij met Chanoeka ook weer onze menorot (kandelaars) aan om het lichtfeest te vieren en onze identiteit met trots uit te dragen. En hoe symbolisch is het licht, dat uiteindelijk altijd de duisternis verdrijft? Het is lastig een ruimte volledig te verduisteren, terwijl één klein kaarsje genoeg is om een donkere kamer te verlichten.

Noach ontving de duif met olijftak in de bek als teken van verzoening en geluk, van hoop op een betere toekomst. Wederopbouw en het opnieuw vertrouwen in de mens. Soms denk ik dat wij ook opnieuw moeten leren vertrouwen in onze medemens en dat dat van ons vraagt dat we ons kwetsbaar opstellen. Jullie olijfbomen staan voor vrede, verzoening en kracht. Het zijn levensbomen. Samenlevensbomen. Het zou mij niets verbazen wanneer de vrede uiteindelijk door vrouwen zal worden gebracht.

Jezus onderwees zijn leerlingen, rustte en weende over Jeruzalem op de olijfberg en in de koran en hadith komt de boom ook regelmatig voor, want de profeet Mohammed noemt de olijf een gezegende vrucht en kende genezende kracht en gezondheidsvoordelen aan haar olie toe.

Aan zegen en symboliek dus geen gebrek.

Maar een goede, sterke boom kan alleen bloeien wanneer wij hem in vruchtbare aarde planten met de juiste zaadjes. Wie het zaadje van een appelboom plant hoeft geen olijfboom te verwachten. Wij moeten zaadjes planten van liefde, niet van haat. Van begrip en niet van achterdocht, van compassie en niet van oordeel, van vrede en niet van oorlog.

Alle harde taal van de afgelopen tijd naar aanleiding van terreur, geweld en verdriet in de wereld, doet mij beseffen hoe belangrijk de zachte krachten zijn. De krachten van menselijkheid, van verbinding van empathie, oprechte interesse en begrip. De zachte krachten van een sterke Joods-islamitische vriendschap en leiderschapsgroep zoals de jongeren van Mo & Moos uit Amsterdam voorleven en de zachte krachten van deze bijzondere vrouwen uit Afula, die met dit project een kijkje in hun kunstzinnige ziel bieden en laten zien dat vriendschap en waardering mogelijk is, ook wanneer je verschilt van religieuze overtuiging, politiek inzicht, opvoeding of kleur. Laten we bomen planten in vruchtbare aarde. Wij hebben dezelfde wortels en toch verschillende takken, maar laten we de vruchten samen plukken.

Als twintiger verzon ik ooit een Loesje op een internationaal evenement over interreligieuze dialoog. “We are all children of Abraham, now if we could only grow up!”

Ik wens ons allen leiders toe met grote harten en kleine ego’s. En ik wens u allen eindeloos veel licht en vreugde voor de komende maand vol feestdagen en een zeer inspirerende expositie. En tot slot zou ik deze dappere vrouwen willen bedanken voor hun inzet. Thank you. How do you make peace? One person and one heart at a time.