In een Amsterdamse huiskamer komt de Nieuwwij-klankbordgroep ‘Vrouwen en Islam’ samen. De kinderen liggen op bed, de man is van huis, de thee is gezet en we hebben ons ingelezen. Kortom: we zijn klaar om ons volledig te focussen op ‘de’ Marokkaanse man in Nederland. Oké, het zal niet de eerste keer zijn dat mannen het onderwerp van gesprek zijn in de klankbordgroep, maar vanavond staan ze thematisch centraal en krijgen ze onze volle aandacht!
Ook in Felgata’s I love Mo krijgen Marokkaanse mannen alle aandacht. In het boek vertellen vrouwen over hun relatie met ‘de’ Marokkaanse man. De verhalen zijn rauw en de mannen komen er vaak slecht vanaf. Ze zijn pervers in hun seksuele behoeften, bezitterig, onbetrouwbaar en voldoen niet aan de verwachtingen van de vrouwen.
De vrouwen die hun verhaal doen, zijn veelal teleurgesteld in de mannen. Het datingcircuit waar de vrouwen zich in bevinden, is door het gedrag van de mannen en door wat zij zeggen een voortdurende teleurstelling. Mocht de man in eerste instantie toch de prins op het witte paard lijken te zijn, dan duurt het niet lang voordat deze droom in duigen valt. Slechts enkele verhalen in het boek kennen een happy end.
Het datingcircuit dat door Felgata aan het licht wordt gebracht, wringt met de collectief ingestelde Marokkaanse cultuur. De vrouwen die hun verhaal aan Felgata hebben gedaan, bevinden zich in een lastige spagaat. Enerzijds is er de ‘wij’-cultuur waar de familie controle uitoefent op hun partnerkeuze en anderzijds hebben zij de individuele wens een partner te vinden die ook aan al hun eigen verwachtingen voldoet.
Enkele vrouwen in de klankbordgroep zijn onderdeel van de Marokkaanse gemeenschap in Nederland en herkennen de verhalen uit het boek. Ook zij zitten vol verhalen over het perverse gedrag van Marokkaanse mannen tijdens het datingproces. Ze ervaren uitersten in de omgang van Marokkaanse mannen met vrouwen. Deze mannen zien een vrouw als een potentiële huwelijkskandidaat waar hij met geen vinger aan wil komen tot het huwelijk gesloten is, of als een ‘makkelijk tussendoortje’ waarvan verwacht wordt dat zij meewerkt aan de bevrediging van zijn seksuele behoeften. Deze extreme houdingen maken het moeilijk voor de vrouwen om een geschikte man te vinden. Hoe kan zij immers haar toekomstige levenspartner ontmoeten, of hem beter leren kennen, als hij weinig met haar te maken wil hebben totdat ze getrouwd zijn?
De vraag of dit een fenomeen is dat we alleen zien bij Marokkaanse mannen komt op. De vrouwen die ervaring hebben met Marokkaanse mannen zien wel degelijk een verschil tussen mannen met een Marokkaanse achtergrond en zij die dat niet hebben. In ons gesprek komt naar voren dat dit komt door het taboe op het spreken over seks in de Marokkaanse gemeenschap. Maar erover zwijgen betekent niet dat er geen seksuele handelingen plaatsvinden tussen Marokkaanse mannen en vrouwen. De onderdrukking van seksualiteit zorgt ervoor dat er geen open en gematigde manier is om met seksualiteit om te gaan. Hierdoor kunnen extreme seksuele omgangsvormen tussen Marokkaanse mannen en vrouwen ontstaan. De gulden middenweg, waar men wat met elkaar aan rommelt en er de tijd wordt genomen om elkaar rustig te leren kennen, is daardoor vaak lastig te bewandelen.
De klankbordgroep is het er over eens dat het belangrijk is om het taboe op seks in de Marokkaanse gemeenschap te doorbreken. Het is daarvoor belangrijk dat de verhalen zoals we die in I love Mo lezen, verteld worden.
Maar Felgata wil met haar boek meer bereiken dan alleen de vuile was buiten hangen. Ze wil niet alleen een inkijkje geven in het datingcircuit tussen Marokkaanse mannen en vrouwen, maar benadrukt daarnaast het belang van een seksuele revolutie. In een toelichting op haar boek zegt ze dat de geheimzinnigheid rondom seks, liefde en relaties uit de religieuze context getrokken moet worden. Volgens de Koran kent Islam geen schaamte en zeker niet in de zoektocht naar liefde. Felgata gelooft dat liefde de basis is van Allah. De maatschappij waarin we leven en de tijdsgeest veranderen nu eenmaal. De vierde en vijfde generatie Marokkaanse Nederlanders moet niet opgevoed worden met de ideeën van oudere generaties over seksualiteit.
De klankbordgroep ziet echter niet in hoe I love Mo gaat bijdragen aan de seksuele revolutie die Felgata voor ogen heeft. Het is goed dat het boek een inkijkje geeft in de datingpraktijken, maar het blijft erg aan de oppervlakte. Volgens een van de deelneemsters heeft het boek een hoog “Cosmopolitan gehalte”. De persoonlijke verhalen worden niet ondersteund door een breder kader. De verhalen worden hierdoor niet naar een hoger plan getild en het boek blijft simplistisch.
De miscommunicatie die veroorzaakt wordt door het taboe op het spreken over seks in de Marokkaanse gemeenschap zorgt voor een scheefgroei in de verwachtingen die mannen en vrouwen van elkaar hebben op dit gebied. Maar niet alleen op het gebied van seksualiteit is er een scheefgroei zichtbaar. Er verschijnen al jaren artikelen over verschillen tussen Marokkaanse mannen en vrouwen in Nederland. Deze gaan vaak over het opleidingsniveau van de Marokkaanse vrouwen. Zo sprak Nora Karrioui in 2011 in een artikel over hoogopgeleide Marokkaanse vrouwen die hun blikveld verbreden in het zoeken naar een toekomstige partner. Ook niet-Marokkaanse mannen komen hiervoor in aanmerking als ‘de’ Marokkaanse man hen qua opleidingsniveau niet langer kan bijbenen.
Het artikel van Karrioui is volgens de klankbordgroep wat kort door de bocht, maar laat zeker een trend zien. In de klankbordgroep herkennen sommigen zich in haar verhaal. Ook zij vergroten de vijver met mannen op het moment dat die Marokkaanse, hoogopgeleide moslim man maar niet gevonden wordt.
Het is een uitdaging voor veel hoogopgeleide moslima’s om flexibel te zijn in hun partnerkeuze, rekening te houden met hun familie, maar ook trouw te blijven aan dat wat zij belangrijk vinden in een partner, zo blijkt ook uit een uitzending over de partnerkeuze van hoogopgeleide moslima’s van de Moslim Omroep uit 2014. Ook enkele moslima’s in onze klankbordgroep ervaren nog altijd de invloed van hun familie op hun partner keuze. Toch zien we duidelijk dat veel hoogopgeleide Marokkaans-Nederlandse vrouwen steeds beter weten welke weg zij als individu willen bewandelen. Het is op die weg balanceren op de lijn tussen collectieve verwachtingen en individuele wensen, maar ook zoeken naar een manier om je tot toekomstige levenspartners te verhouden. Het is belangrijk om te communiceren over de dingen waar Marokkaanse vrouwen tegenaan lopen in het vinden van deze balans. Want uit oog en oor hebben voor de moeilijkheden in het leven van iemand anders, kun je vaak een les trekken voor de situatie waarin je jezelf bevindt. Het bewandelen van het eigen levenspad wordt daardoor een stukje makkelijker.
