Mipsters – muslim hipsters – zijn een fenomeen uit Amerika die staan voor het uiten van creativiteit in combinatie met religiositeit. Het gaat hier om het trouw blijven aan jezelf, je eigen culturele achtergrond en verschillende niveaus van modesty. Ook omdat dit concept van modesty (bescheidenheid) totaal subjectief is. Centraal in het fragment stond dat moslima’s vaak te kampen hebben met verschillende verwachtingen vanuit hun eigen achterban. Het gaat dan vooral om kritiek om het niet voldoen aan hoe men verwacht dat een moslima eruit hoort te zien.
De mipsters willen benadrukken dat er verschillende interpretaties zijn van modesty en hijab en dat ze – naast hun eigen culturele erfgoed – ook voor een groot deel product zijn van de westerse maatschappij. De mipsters kiezen ervoor om zelf hun beeld te definiëren in plaats van dit te laten doen door media. Deze mipsters staan namelijk voor kritisch nadenken, het deelnemen aan de samenleving en empowerment vanuit diversiteit. Een van de aanwezigen op de avond gaf ook aan dat ze eigenlijk een zeer monolitisch beeld had van hoe een moslima er normaal gesproken uit hoort te zien en dat dit filmpje dit stereotype doorbrak.
Ziba Mir Hosseini is een Iraanse antropoloog gespecialiseerd in islamitisch recht, vrouwen en emancipatie. In haar artikel Out of this Dead End vertelt ze haar persoonlijke verhaal over hoe ze erachter kwam dat het Iraanse wetsysteem haar tijdens haar scheiding benadeelde omdat ze vrouw is. Dit motiveerde haar om dit systeem academisch te gaan onderzoeken. Haar conclusies waren dat de verschillen tussen shari’ah – de wil van God – en fiqh – de interpretatie hiervan – vaak worden samengesmolten. Dit zorgt ervoor dat bepaalde lokale en tijdsbepaalde gebruiken zijn opgenomen in het juridische systeem. Dit heeft vaak nadelige gevolgen voor vrouwen. Het huwelijk wordt hierdoor vaak gezien als een uitruil van gehoorzaamheid en seksuele toegang voor onderhoud. Daarnaast zou een man kunnen scheiden door het uitspreken van woorden maar kan een vrouw alleen scheiden bij een rechtbank.
De schrijfster stelt voor dat we in een grotere mate kijken naar de totale boodschap van de qur’an. Scheiden wordt binnen islamitische bronnen gezien als de ergste toegestane daad. Waarom zijn hier dan voor mannen geen voorwaarden aan verbonden? Tevens wordt in de qur’an slechts een keer gesteld dat de vrouw onder de bescherming van de man valt en is de interpretatie hiervan controverseel. Dit terwijl de termen barmhartig en zachtaardig in relatie tot het huwelijk meer dan twintig keer worden genoemd. Waarom is dan de gehele fiqh en het gehele juridische systeem gebaseerd op die eerste interpretaie?
In haar streven naar hervorming van deze fiqh heeft Ziba Mir Hosseini veel onderzoek gedaan naar de gevestigde juridische orde en vele feministische conferenties bezocht. Ze merkte dat ze vanuit de religieuze gevestigde orde werd bekritiseerd omdat haar ideeën er niet binnen pasten, ze wil de boodschap uit de qur’an over het huwelijk opnieuw interpreteren. Tevens werden haar ideeën niet geaccepteerd in verschillende seculiere feministengroepen: Religie en bevrijding van vrouwen zouden nooit samen kunnen gaan. Minder religie – en vooral minder islam – zou ervoor zorgen dat vrouwen meer vrijheid verkrijgen. Ziba Mir Hosseini is het hiermee niet eens en streeft ernaar om vrouwenrechten in de praktijk te verbeteren door opnieuw naar de bronnen te kijken zonder de mannelijke invalshoek toe te passen. Dit is tot nu toe namelijk wel altijd het geval geweest.
Tariq Ramadan was de volgende denker die aan zet was. In zijn boek Western Muslims and the Future of Islam behandelt hij een hoofdstuk over feminisme. Hij gaat hier in op het feit dat mannen en vrouwen beiden gelijk zijn voor God en elkaar dienen aan te vullen in het gezin en in de maatschappij.
Ramadan gaat tevens in op het verschil tussen de Goddelijke wil en de menselijke interpretatie daarvan. Die tweede is namelijk altijd onderhevig aan cultuur. Zijn idee is dat dit niet kwalijk is, mits het dan wel een bepaalde flexibiliteit bevat die maakt dat de interpretatie verandert op het moment dat de cultuur verandert. In het Westen zitten moslims namelijk nu in de situatie dat alle thema’s met betrekking tot vrouwen worden gepraktiseerd zoals die werden gedaan in het land van herkomst. We moeten juist benadrukken dat er een groot verschil is tussen culturele gewoonten en islamitische beginselen. De marge van interpretatie van het geloof is erg groot en een menselijke kijk is altijd subjectief.
Op dit moment is er een hervorming gaande waarin wetsgeleerden, intellectuelen en vrouwen werken aan de bevrijding van vrouwen door de islam. Vrouwen werden tot voor kort beschreven in termen van functies, zoals ‘dochter’, ‘moeder’ en ‘echtgenote’. Nu is het tijd om de vrouw als individu te benaderen. Dit gebeurt op een aantal manieren: zichtbaarheid van moslima’s in het publieke domein, nieuwe interpretaties van de qur’an door vrouwen, vrouwen pluizen juridische instrumenten uit, hebben een andere kijk op het echtelijk leven en tot slot brengen bekeerde vrouwen een nieuwe kijk op islam vanuit hun eigen culturele achtergrond. Hierdoor wordt het vaak duidelijk wat de huidige culturele invloed op islam is.
Deze moslima’s die actief zijn binnen het hervormen van de islam hebben in de praktijk vaak te maken met veel kritiek van de eigen gemeenschap. Ze zouden te losbandig en modern zijn en niet voldoen aan de maatstaven die vanouds werden gehanteerd. Ramadan stipt ook aan hoe ‘het Westen’ vaak naar deze moslimvrouwen kijkt: namelijk als onderdrukt en onvrij. Hij benadrukt dat er vanuit onze maatschappij ook een andere manier van vrijheid gerespecteerd dient te worden: een moslima kan ervoor kiezen zich bijvoorbeeld westers te kleden en dit te combineren met de hoofddoek. Bijvoorbeeld als een mipster.
Zie ook Mag een moslima hip zijn?
