Model en klimaatactivist Kiki Boreel wil duurzame mode-industrie

De mode-industrie staat op de tweede plaats van meest vervuilende industrieën, na de olie-industrie, en is verantwoordelijk voor ongeveer tien procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Vliegen ligt op drie procent. “Die industrie heeft problemen met mensenarbeid, afval, water, chemicaliën, en meer,” vertelt Kiki. De kledingindustrie moet dus verduurzamen. Het is nu nog een wereld waarin productie centraal staat en consumptie aangemoedigd wordt. Er worden tot 100 miljard kledingstukken per jaar geproduceerd, waarvan elke seconde een vrachtwagen vol op een stortplaats eindigt.

“Toen ik in 2018 het boek Hoe gaan we dit uitleggen las, realiseerde ik me dat ik met mijn werk als model niets bijdroeg aan het klimaat. Sterker nog, ik zat in een industrie die heel vervuilend is.” Kiki zag het effect van de enorme snelheid van de mode-industrie tijdens een fotoshoot, ongeveer drie jaar geleden. “Ik werd in het ene na het andere jasje gestopt. Uiteindelijk zag ik het verschil niet meer tussen al die jasjes, die wel allemaal geproduceerd en verkocht zouden worden. Ik ben toen steeds meer over fast fashion gaan lezen. Gelukkig is mijn agent ook klimaatbewust en redelijk activistisch, dus kreeg ik de kans om niet meer voor zulke fast fashionketens te werken.”

Op haar 14e werd Kiki via Hyves gescout als model. Zo nu en dan deed ze een fotoshoot in Nederland, maar pas na haar eindexamen kwam het modellenwerk op de eerste plaats. Kiki had in gedachte dat ze een jaar lang zou werken als model en daarna geneeskunde zou gaan studeren. “Dat is er niet van gekomen. Uiteindelijk begon ik met een online studie milieu- en natuurwetenschappen aan de Open Universiteit, om meer te leren over het klimaat. Van jongs af aan vond ik het belangrijk dat ik eerst de wetenschappelijke basis moest begrijpen om ergens iets over te kunnen zeggen.”

Op haar 24e is ze de studie Future Planet Studies gaan volgen aan de Universiteit van Amsterdam. “Een heel actuele studie die allerlei kanten van klimaatverandering samenbrengt: de wetenschappelijke kant, de menselijke kant en ook het actuele, dat trok mij erg aan.”

Afgelopen jaar werd Kiki ook een van de Klimaatambassadeurs van de Toekomst, een groep jongeren die wordt gekozen vanuit het Ministerie van Economie en Klimaat. “Ik ben daardoor veel in contact gekomen met belangrijke personen binnen de klimaattransitie in Nederland. Zo kregen we een workshop van prins Jaime de Bourbon de Parme, de klimaatgezant van Nederland. Hij is zo betrokken met zowel de mensen als het klimaat. De politiek wordt vaak gezien als een grote logge machine, maar ik heb echt gedreven ambitieuze mensen gezien.”

Hoe zet Kiki haar ambitie in voor een duurzamere wereld? “Ik denk dat mensen de behoefte hebben aan heel praktische tips. Het is belangrijk niet met de vinger te wijzen, maar om oplossingsgericht te zijn. Als alles verkeerd is, wat kan ik dan wel doen?” Bij de bedrijven waarvoor ze werkt, gaat ze graag in gesprek met de eigenaar of de verantwoordelijke. “Ik vertel ze dan over bepaalde keurmerken en certificaten waar ze naar kunnen streven. Ook hier is het keurmerk de drijvende kracht, en niet mijn wijzende vinger. Daar luisteren ze graag naar, dus we kunnen mensen zeker een betere richting op sturen.”

Ze geeft ook workshops op scholen, waar ze een jonge, modebewuste generatie bereikt die steeds meer tweedehands kleding koopt. “Je zou verwachten dat daar ook de activisten zitten, maar zo vanzelfsprekend is dat niet,” zegt Kiki. “Veel jongeren voelen een enorme groepsdruk op die leeftijd. Als je vrienden bij Primark shoppen, doe jij dat ook. Mijn werk als model biedt een voorbeeldfunctie. Als ik tweedehands kleding draag, is het mooi als ik ze ervan kan overtuigen dat hen dat ook goed kan staan.”

Dat de populariteit van tweedehands kleding toeneemt, heeft niet alleen positieve kanten. “Er wordt veel te veel fast fashion geproduceerd, wat weer in tweedehands winkels terecht komt. Het een moet het andere opheffen, en dat gebeurt nu niet.” Daarom geeft Kiki aan dat het ook belangrijk is dat mensen (tweedehands) kleding kopen van goede kwaliteit dat langer meegaat en minder vaak gewassen hoeft te worden. Maar deze kleding is vaak duurder en daarom niet voor iedereen beschikbaar. “Zeker, duurzame kleding is niet goedkoop,” beaamt Kiki, “maar als fast fashion merken rekening zouden houden met mensenrechten en de vervuiling van de natuur, zouden ze nooit zoveel winst kunnen maken. Duurzame kleren zijn wat dat betreft veel goedkoper. Ze maken veel minder impact op mensen en de natuur, maar dat rekenen we niet mee.”

Naast het kopen van vintage kleding kunnen mensen ook letten op duurzaamheidslabels, maar die beloven niet altijd wat ze zeggen. Er bestaat weinig wetgeving rondom deze labels. H&M gebruikt bijvoorbeeld het label ‘conscious choice’ als er 20 procent gerecycled katoen in een t-shirt zit. Kiki: “Bedrijven kunnen roepen: ‘we’re green’, want het is maar een kleur. Er is niemand die dat checkt. In Frankrijk is er nu een wet die greenwashing verbiedt in marketing: dubieuze claims over producten die geen impact op de planeet zouden hebben. Kiki Hagen, Tweede Kamerlid voor D66, is in Nederland ook bezig om wetten rondom circulariteit en greenwashing op te stellen.”

Wat is volgens Kiki de grootste uitdaging waar we tegenaan lopen? “De grote stappen waarmaken. Het is zo lastig om gedrag van mensen te veranderen. De marketing van bedrijven zorgt ervoor dat we blijven consumeren, het is een verslaving. Dus ook bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid nemen, weg van de winst en kiezen voor circulariteit. De driehoek van politiek, bedrijf en consument moet stoppen met naar elkaar te wijzen, en ieder hun eigen verantwoordelijkheid nemen.”